Η λέξη «σκουπίδια» είναι απαρχαιωμένη. Όσοι βγάζουν λεφτά από αυτά, βλέποντάς τα ως υλικά προς πώληση, τα λένε συνήθως ΑΣΑ (Αστικά Στερεά Απόβλητα). Τώρα υπάρχουν και στην Ελλάδα οι πρώτες τοπικές κοινωνίες που έχουν λύσει το ζήτημα των ΑΣΑ και βγάζουν κέρδη από αυτά, όπως πολλοί άλλοι Ευρωπαϊκοί δήμοι.

Η Ευρώπη είναι η μόνη ήπειρος όπου υπάρχουν κοινωνίες σχεδόν μηδενικών αποβλήτων.

Κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες αγοράζουν «σκουπίδια» από άλλες, όπως η Σουηδία και η Νορβηγία, και βγάζουν κέρδη από τα υλικά που ανακτούν, τα λιπάσματα και την ενέργεια. Αλλά κι εκείνες οι χώρες που έφτιαξαν εργοστάσια καύσης, όπως η Δανία και η Γερμανία, έχουν ήδη αλλάξει το σχεδιασμό τους και κατευθύνονται προς την πλήρη αξιοποίηση των υλικών.

Οι χωματερές είναι τα ορυχεία του μέλλοντος.

Στην Ελλάδα υπάρχουν ορισμένα φωτεινά παραδείγματα μικρών κοινωνικών εταιρειών που βγάζουν λεφτά από τα στερεά απόβλητα, και μοιράζουν τα κέρδη στους ιδιοκτήτες των «σκουπιδιών», τους ίδιους τους πολίτες που τα παράγουν. Μια επίσκεψη στις ιστοσελίδες της Λακωνικής Βιοενεργειακής⁽¹⁾, της Αρκαδικής Εναλλακτικής⁽²⁾, και της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Καλλονής Τήνου ⁽³⁾ είναι πολύ διαφωτιστική.

Υπάρχουν και στην Ελλάδα, πλέον, πολίτες που διαχωρίζουν όλα τα υλικά, τα πουλούν και κερδίζουν απ’ αυτά. Όμως, ενώ δεν παράγουν καθόλου «σκουπίδια», πληρώνουν υποχρεωτικώς τα δημοτικά τέλη για υπηρεσίες που δεν χρειάζονται. Δικαίως, λοιπόν, και θέλουν τώρα να εξαιρεθούν από την πληρωμή τους.

Ιδού ένα φωτεινό μέλλον: ισχύς στον ίδιο τον πολίτη. Τι πιο φιλελεύθερο;

Τελείως αντίθετα με αυτή την εικόνα του ενδυναμωμένου πολίτη που κερδίζει μέσω κοινωνικών εταιρειών από τα απόβλητα που ο ίδιος παράγει, είναι ο κεντρικός σχεδιασμός του κράτους μας. Αντί να βλέπει τα Αστικά Στερεά Απόβλητα ως υλικά, και ως πηγή κέρδους για τον πολίτη, τα βλέπει ως μια μάστιγα που πρέπει να εξαφανίσει από τις γειτονιές.

Το κράτος στήνει μεγαλεπήβολους «μιζοκεντρικούς» μηχανισμούς, με μεγάλα συμβόλαια και τεράστιες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων. Τι πιο συγκεντρωτικό;

Για να είναι σίγουρα τα κέρδη και η απόσβεση των μεγάλων επενδύσεων, το κράτος υποχρεώνει τους Δήμους να στέλνουν εγγυημένες ποσότητες «σκουπιδιών» για δεκαετίες. Δηλαδή, αν δεν παράγουν αρκετά σύμμεικτα απόβλητα στο μέλλον, οι Δήμοι θα πληρώνουν και πρόστιμο. Αντί να ανταμείβεται η μείωση, πάει η επιδότηση (κυριολεκτικά) στα σκουπίδια.

Δεν είναι τυχαίο που εγκληματικές οργανώσεις νέμονται τα αστικά απόβλητα σε πολλές περιοχές της Ελλάδος. Υπάρχουν πολλά κέρδη στα «σκουπίδια», της τάξεως του 1δις Ευρώ σήμερα. Κι όσο βελτιώνεται η τεχνολογία και η διαλογή, τόσο μεγαλώνουν και τα κέρδη.

Το συμπέρασμα είναι σαφές. Προτείνω να εγκαταλείψουμε τον ανόητο κεντρικό σχεδιασμό με τεράστια εργοστάσια και αντίστοιχα μεγάλα συμφέροντα. Αντί να μοιράζονται τα κέρδη και οι μίζες μεταξύ λίγων, να μοιράσουμε το όφελος στους πολίτες με εταιρικά σχήματα σαν αυτά που ήδη υπάρχουν.

Αντί να εχθρευόμαστε το κέρδος για τον πολίτη, να το αγκαλιάσουμε. Το κέρδος είναι σπουδαίο κίνητρο. Κι ακόμα και στα «σκουπίδια» υπάρχουν πολλά κέρδη.

Φώτης Κοκοτός

(1) www.bioenergeiaki.gr 

(2) arkadikienallaktiki.blogspot.gr

(3) koinsepkalloni.blogspot.gr