Διάχυτη είναι η εντύπωση πως ο θεμέλιος λίθος της Υγείας είναι το «δωρεάν δημόσιο νοσοκομείο», ενώ στην πραγματικότητα το νοσοκομείο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος. Τα θεμέλια είναι η Ασφάλιση, η Πρόληψη, και η Πρωτοβάθμια Φροντίδα. Προτείνω ένα Εθνικό Σύστημα που θα δώσει την έμφαση σε αυτά. Ενα σύστημα που θα πληρώνει για τον ασθενή και όχι για το μάρμαρο.

Η Υγεία ξεκινά από το σπίτι. Αυτό το ξέρουμε καλά. Όταν φτάσεις στο γιατρό, πόσω μάλλον όταν φτάσεις στο νοσοκομείο ή το κέντρο υγείας, τότε έχεις ήδη εκδηλώσει κάτι. Μόνον εξ ανάγκης πρέπει να καταλήγουμε στη δευτεροβάθμια περίθαλψη. Επειδή, όμως, το σύστημα πάσχει από τη βάση, όλο το βάρος πέφτει εκεί - και τη συνθλίβει. Τα δημόσια νοσοκομεία... νοσούν.

Στο δημόσιο νοσοκομείο, η έννοια «δωρεάν» είναι μόνον σχήμα λόγου: οι γιατροί και οι νοσηλευτές μισθοδοτούνται (κακά), τα μηχανήματα αγοράζονται (συχνά αδιαφανώς), ενώ τα κτήρια χτίζονται και πληρώνονται (αδρά). Όλοι οι Έλληνες φορολογούμαστε για αυτά. Δυστυχώς, όμως, η διαφθορά και η διαπλοκή, οι επίορκοι ιατροί και συνδικαλιστές, καθώς και τα κυκλώματα προμηθευτών, έχουν στήσει έναν βρόμικο κλοιό που απομυζά τους δημόσιους πόρους.

Αν καθιερώναμε την Εθνική Ασφάλιση Υγείας, όπως κάνουν ήδη πολλές χώρες στον κόσμο (π.χ. η Αγγλία και η Αυστραλία, αλλά και η Γαλλία), προσαρμοσμένη στα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας, τότε θα μπορούσαμε να ξεφύγουμε απ' το τέλμα. Μιλάμε για ένα σύστημα όπου όλοι οι κάτοικοι είναι ασφαλισμένοι αυτομάτως, μέσω της γενικής φορολογίας. Ένα σύστημα όπου η ασφάλιση δεν εξαρτάται από την εργασία, όπως γίνεται τώρα, άρα για ένα σύστημα όπου οι άνεργοι είναι πλήρως καλυμμένοι.

Η διαφορά με τη «δημόσια» αντίληψη είναι τεράστια! Στη «δημόσια» προσέγγιση της Υγείας, όλοι πληρώνουμε φόρους ώστε να μας περιμένουν οι υποδομές. Ένα τεράστιο σύστημα μίζας και λοβιτούρας. Αντί να πληρώνουμε την ίαση του ασθενούς, πληρώνουμε το μάρμαρο. Χωρίς αποδείξεις, χωρίς ηλεκτρονικά αρχεία, χωρίς διπλογραφικό σύστημα, κι ούτε λογιστικά πρότυπα και ορκωτούς ελεγκτές. Ένα σύστημα που αντιστέκεται, με όμηρο τον ασθενή.

Με Εθνική Ασφάλιση Υγείας δεν χρειάζονται ένσημα, ούτε βιβλιάρια, αλλά απλώς ένας αριθμός (π.χ. ο ΑΜΚΑ ή ο ΑΦΜ) για την παρακολούθηση των δαπανών και του ιατρικού ιστορικού, όλα ηλεκτρονικά. Επιπλέον, για τους ανασφάλιστους αλλοδαπούς, τουρίστες ή πρόσφυγες, θα χρειαστεί μια ανθρωπιστική επιδότηση. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο ασφαλισμένος λαμβάνει τη φροντίδα που χρειάζεται εκεί που επιθυμεί, είτε σε ιδιωτικές είτε σε δημόσιες δομές. Ούτως ή άλλως, δημόσιες υπηρεσίες χρειάζονται πάντα σε ακριτικές περιοχές, αλλά και επικουρικά, για σπάνιες ή πολύ εξειδικευμένες θεραπείες.

Με Εθνική Ασφάλιση Υγείας ο πολίτης είναι ελεύθερος να πάει όπου θέλει: στο γιατρό της γειτονιάς του ή στο κοντινότερο αστικό κέντρο, σε οποιονδήποτε συμβεβλημένο πάροχο. Κάθε ιατρός και κάθε νοσοκομείο, κάθε λογοθεραπευτής και κάθε οδοντίατρος, θα εκδίδουν παραστατικά, τα οποία το σύστημα θα εξοφλεί κατόπιν ελέγχου. Πιθανόν να χρειαστεί μια συμβολική συμμετοχή του ασθενούς, ως δικλίδα έναντι της σπατάλης.

Το βασικό «πακέτο» παροχών Υγείας που θα δικαιούται κάθε πολίτης μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τις εκάστοτε δυνατότητες του κράτους, αλλά μια καλή αρχή είναι το βασικό τιμολόγιο του ΕΟΠΥΥ που καλύπτει σχεδόν τα πάντα (πλην εξειδικευμένης οδοντιατρικής). Κάποιοι θα ασφαλίζονται επικουρικά για επιπλέον υπηρεσίες, π.χ. για μονόκλινη σουίτα, για αποκλειστικό νοσοκόμο, ή για παγκόσμια κάλυψη. Αλλά κανείς πολίτης της χώρας δεν θα ζει με το φόβο πως δεν μπορεί να πληρώσει την ίασή του.

Οι μόνοι που έχουν συμφέρον από τη σύγχυση της «δωρεάν» με τη «δημόσια» Υγεία είναι εκείνοι που έχουν περιχαρακώσει τα συμφέροντά τους στο κομματικό κράτος και λυμαίνονται τα κονδύλια. Προφασίζονται πως εξυπηρετούν το συμφέρον του πολίτη, αλλά προτεραιότητα έχουν την τσέπη τους. Το συμφέρον του πολίτη είναι ξεκάθαρο: Εθνική Ασφάλιση Υγείας, για όλους, χωρίς εισφορές, μέσω της γενικής φορολογίας. Η ισότητα στην πράξη.

Φώτης Κοκοτός