Είχα τη χαρά να πάω στο καφενείο και να απαντήσω σε ερωτήσεις των ανθρώπων που – με τη σειρά τους – είχαν την υπομονή να με ακούν για πάνω από δύο ώρες. Οι ερωτήσεις τους ήταν πολύ ενδιαφέρουσες και, ομολογώ, χάρηκα ιδιαιτέρως που έκαναν ερωτήσεις ουσίας και όχι ερωτήσεις τύπου, σαν αυτές που ακούς στα παράθυρα της τηλεόρασης. Μία από τις ερωτήσεις, η αφορμή γι’ αυτό το άρθρο, ήταν σχετικά με το χαρακτηρισμό «φιλελεύθερος», συνοδευόμενη από τον αφορισμό «μα, ο τάδε είναι νεοφιλελεύθερος». Τελικά, και αφού χρειάστηκα αρκετή ώρα για να απαντήσω επί της ουσίας στην ερώτηση, κατάλαβα ότι κανείς από τους παριστάμενους δεν ήξερε να μου πει τις εννοεί με τον όρο «νεοφιλελεύθερος», πόσω μάλλον εκείνος που έκανε την ερώτηση! Με λίγα λόγια, και όσο μπορώ πιο απλά, να σας εξηγήσω λοιπόν τι εννοούμε εμείς που συμμετέχουμε στη ΔΡΑΣΗ και Φιλελεύθερη Συμμαχία (ΔΡΑΣΗ-ΦΙΣ) όταν σας λέμε πως είμαστε φιλελεύθεροι.

Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός, σύμφωνα με το διεθνές πολιτικό κίνημα της Φιλελεύθερης Διεθνούς (αντίστοιχης της Σοσιαλιστικής Διεθνούς), βασίζεται στις εξής αρχές: ανθρώπινα δικαιώματα, ελεύθερες εκλογές, κοινωνική δικαιοσύνη, ανεκτικότητα, ελεύθερο εμπόριο, περιβαλλοντική αειφορία, διεθνής αλληλεγγύη, και – το σκέλος που μπερδεύει συνήθως τον περισσότερο κόσμο – κοινωνική οικονομία της αγοράς. Αυτό το τελευταίο είναι που δεν είναι ευρέως κατανοητό, και εκείνο που έχει δώσει τη δυνατότητα στους εν Ελλάδι λαϊκιστές να χρησιμοποιούν τον όρο «νεοφιλελεύθερος» χωρίς ούτε και αυτόν να καταλαβαίνουν. Η κοινωνική οικονομία της αγοράς είναι, με απλά λόγια, το Γερμανικό σύστημα: Soziale Marktwirtschaft , όπως το λένε εκεί πέρα. Είναι το σύστημα που αναζητά τη μέση λύση μεταξύ σοσιαλισμού και ασύδοτης αγοράς,  αυτό που λέγεται και «μικτή οικονομία», συνδυάζοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία με τον έλεγχο του κράτους ώστε να διασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός, και όπου η ανάμιξη της πολιτείας είναι ρυθμιστική και όχι παρεμβατική. Σε αυτό που η ΔΡΑΣΗΣ-ΦΙΣ διαφέρει ως προς τις εργασιακές διαπραγματεύσεις είναι πως θέλουμε να είναι πραγματικά ελεύθερες και όχι καπαρωμένες από το διεφθαρμένο συνδικαλιστικό κίνημα, και μακάρι κάποτε να φτάσουμε στο Γερμανικό σύστημα όπου οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι πραγματικά ελεύθερες. Πρωτίστως, αναγνωρίζουμε και διαδίδουμε προς πάσα κατεύθυνση ότι εμείς πιστεύουμε στον Ελεύθερο Ανταγωνισμό, εκείνον που επιτρέπει σε κάθε μικρό επιχειρηματία να μπει στην αγορά και να μεγαλουργήσει, εκείνον που χρειάζεται την επέμβαση της Πολιτείας για να αποτρέψει τη χειραγώγηση από όσους εκμεταλλεύονται τη δεσπόζουσα θέση τους.

Στην Ελλάδα, όταν λες «φιλελεύθερος» ο περισσότερος κόσμος σε κατατάσσει στους «δεξιούς», και αυτό συμβαίνει γιατί εδώ επικρατεί ο κρατισμός. Στην Αμερική, όταν λες «φιλελεύθερος» ο κόσμος σε κατατάσσει στους «αριστερούς», και αυτό συμβαίνει γιατί επικρατεί ο κανόνας «όσο πιο ελεύθερη η αγορά, τόσο πιο ελεύθεροι και οι άνθρωποι» (the freer the market, the freer the people). Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η πραγματική αριστερά έχει ξεχάσει τα ιδανικά που έπρεπε να υπηρετεί. Ο Διονύσης Γουσέτης, ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ εσωτερικού, έγραψε: «αριστερό είναι ό,τι είναι ευγενές, ό,τι υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις μη ευνοημένες κοινωνικές τάξεις, τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Ό,τι είναι αντίθετο με τον εθνικισμό και το θρησκευτικό φανατισμό. Ό,τι είναι δημοκρατικό.» Και προσθέτει: «Το κόμμα που είναι κοντύτερα στις αξίες αυτές είναι η Δράση του Στέφανου Μάνου.» Και αυτή είναι η αλήθεια: ο κοινωνικός φιλελευθερισμός είναι το πραγματικά δίκαιο κίνημα για την κοινωνία και την οικονομία. Στην Ελλάδα, ο πελατειακός κρατισμός είναι που μας έφερε στη χρεοκοπία, και οι οπαδοί του κρατισμού είναι αυτοί που εφηύραν το «νεοφιλελεύθερος» για να τρομάζουν τον κόσμο.

Πολύ συχνά αναρωτιέμαι αν ο κόσμος ψηφίζει τα ίδια και τα ίδια ενώ κατανοεί τα παραμύθια που του πουλάνε με αυτές τις κενές φράσεις. Φοβούμαι ότι και σε αυτές τις εκλογές το κύμα της αγανάκτησης, η τρομοκρατία της χρεοκοπίας, το κόλπο με το υποτιθέμενο «αντιμνημονιακό μέτωπο», το ψέμα περί δήθεν τιμωρίας των υπαιτίων της κρίσης, έχουν ουσιαστικά τυφλώσει πάλι τους εκλογείς. Εμείς που συζητάμε με τον κόσμο στα καφενεία και εισπράττουμε όλ’ αυτά τα αισθήματα, με τη σειρά μας αναρωτιόμαστε αν έχει νόημα να εξηγούμε όλα τα ψιλά γράμματα που σας έγραψα παραπάνω. Μήπως, τελικά, ο κόσμος απλώς γκρινιάζει για τέσσερα χρόνια και μετά πάει και ψηφίζει στις εκλογές τα ίδια και τα ίδια; Μήπως δεν έχει σημασία να του εξηγήσεις τις προτάσεις σου, παρά μόνον να τον πείσεις ότι το κόμμα σου «βγαίνει»; Νομίζω πως όχι: ο κόσμος ακούει με χαρά τις νέες ιδέες μας, χαίρεται να ανακαλύπτει πως υπάρχει ένα σύστημα και ένα κόμμα που θα τον αφήσει να κάνει τη δουλειά του χωρίς να τον εξοντώνει με φόρους, ενώ ταυτόχρονα θα του εξασφαλίζει τη σύνταξη και την περίθαλψη. Και δε θα χρειαστεί να ξανακούσω τη λέξη «νεοφιλελεύθερος» και να λέω από μέσα μου: «να άλλος ένας που δεν ξέρει τι λέει!»

Φώτης Κοκοτός