Η πτώση του τείχους του Βερολίνου υπήρξε η τελευταία μεγάλη  ουτοπία των ρομαντικών για έναν κόσμο ενιαίο και αδιαίρετο. Εκτοτε, ο κατακερματισμός της Γιουγκοσλαβίας, το πρόσχημα της επέμβασης των ΗΠΑ στο Ιράκ για να προστατευθεί η ανθρωπότητα από τα χημικά όπλα, η Αραβική Άνοιξη που αποδείχτηκε βαρύς χειμώνας, η Αφρική που εξακολουθεί να πληρώνει τους τόκους της φτώχειας στη  χρόνια δυτική εκμετάλλευση και ο πόλεμος στη Συρία σαν μια άσκηση συσχετισμού δυνάμεων και συμφερόντων, δημιούργησαν ένα χάος. Οι στρατιές των προσφύγων και των μεταναστών ήρθαν να ταράξουν τον ήσυχο ύπνο των Ευρωπαίων, να αναποδογυρίσουν την καλά οργανωμένη ζωή τους. Ο ξένος, όταν έπαψε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της νεοφιλελεύθερης κρεατομηχανής,  μετατράπηκε αυτομάτως σε μίασμα, που έπρεπε να κρατηθεί μακριά από τα στίλβοντα σαλόνια και να μεταφερθεί στις χώρες του Νότου που πληρώνουν τις συνέπειες ενός εγκλήματος που δεν διέπραξαν.

Έτσι, ο πνιγμένος Αϊλάν, οι άνθρωποι- ποντίκια στην Ειδομένη ή τα χιονισμένα αντίσκηνα στη Λέσβο διεγείρουν ευκαιριακά το θυμικό, αλλά όχι τη συνείδηση. Η υποκρισία λειτουργεί σαν βάλιουμ ευαισθησίας  για να στήσουν κερδοσκοπικό πάρτι οι ΜΚΟ και  τα ιδρύματα του Σόρος να προσφέρουν με το αζημίωτο τις υπηρεσίες τους στους πρόσφυγες. Ακόμα και η φαινομενικά φιλομεταναστευτική πολιτική της Α. Μέρκελ δεν υπαγορεύεται από κανενός είδους φιλευσπλαχνία, αλλά αποτελεί υπακοή στις εντολές του βιομηχανικού κατεστημένου. Η χώρα της δέχτηκε όσους πρόσφυγες μπορούν να καλύψουν, με χαμηλό κόστος,  τις κενές θέσεις εργασίας μετά τη συνταξιοδότηση των συμπολιτών της. Μετά έκλεισε τις πύλες  και συμφώνησε με τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ πως η χορήγηση κονδυλίων στην Ελλάδα και στην Τουρκία μπορεί να εξαγνίσει  την απαγόρευση εισόδου.

Τα τείχη του Καβάφη δεν υψώνονται πλέον ανεπαισθήτως, αλλά θορυβωδώς και σκοπίμως. Ο φράκτης στον Εβρο, το νεοαναγερθέν τείχος στο Μόναχο κι αυτό που έχει εξαγγείλει ο Τραμπ  οικοδομούνται με τα υλικά της ξενοφοβίας και  του άκρατου εθνικισμού που αναβιώνει τις θεωρίες της φυλετικής καθαρότητας. Απέναντι σ’  αυτή την πλάνη της διατήρησης του status quo, ο Ρεζίς Ντεμπρέ αντιπροτείνει την επιστροφή στην ιερότητα των συνόρων. Στο βιβλίο του «Εγκώμιο των συνόρων», υποστηρίζει ότι  αυτά αποτελούν την ασπίδα των ταπεινών, τη μονωτική επίστρωση  και το αντίδοτο στην παρακμή των πατρίδων και  στα ρευστά περιγράμματα.  

Αλλωστε, τα αναχώματα των καταυλισμών ή των hot spots, εξευγενισμένη ονομασία των στρατοπέδων συγκέντρωσης, δεν βάζουν τάξη στο χάος. Η χάραξη μιας γραμμής που κάνει τον ισχυρό να κυριαρχεί στους αιθέρες και τον αδύναμο να κρύβεται στα λαγούμια δεν μπορούν να αποτρέψουν  αποτελεσματικά τη φύση της ανθρώπινης κινητικότητας. Και αν ζωή είναι το σύνολο των λειτουργιών που αντιστέκονται στον θάνατο, τότε  η θνήσκουσα – δημογραφικά, οικονομικά και πολιτισμικά -Ευρώπη καλό θα είναι να επαναπροσδιορίσει τη στάση της,  προτού ο «θάνατός» της επέλθει από την ιστορική νομοτέλεια.

Κακατσάκη Χρύσα