Με το πρόσφατο μακελειό της Κωνσταντινούπολης,   η σημειολογία του ισλαμικού φονταμενταλισμού αποκτά σιγά σιγά το λεξικό της. Το χτύπημα παραμονή Πρωτοχρονιάς και η πορεία του τρελού φορτηγού μέρες Χριστουγέννων  στο Βερολίνο και κατά την επέτειο της γαλλικής επανάστασης στη Νίκαια, για πολλούς επιβεβαιώνουν τις απόψεις του Χάντιγκτον  περί σύγκρουσης  πολιτισμών, που είχαν διατυπωθεί μερικά χρόνια πριν το σοκ της παγκόσμιας κοινής γνώμης από την πτώση των Δίδυμων Πύργων. Τότε αρκετοί προοδευτικοί διανοούμενοι υποστήριξαν πως επρόκειτο για ένα θεωρητικό  τέχνασμα το οποίο ενίσχυε περισσότερο την αμυντική αλαζονεία του δυτικού πολιτισμού  παρά ενδυνάμωνε την  αντίληψη για την πολυμορφία του σύγχρονου κόσμου.

 Αν, ωστόσο, αφήσουμε στην άκρη τις θεωρίες συνωμοσίας  και εξετάσουμε το φαινόμενο καθαρά στην πολιτική του διάσταση, θα  δούμε  ότι οι αλλεπάλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις  αποτελούν  τα τοξικά απόβλητα  του πολιτικού και στρατιωτικού διαμελισμού των ισλαμικών κρατών σε προτεκτοράτα και ζώνες επιρροής. Τη δυσφορία των κατοίκων τους για την αποικιοκρατική κυριαρχία, την οικονομική εκμετάλλευση και την κοινωνική καταπίεση  αναλαμβάνουν να εκτονώσουν με  βίαιο τρόπο οι φανατικοί μουσουλμάνοι. Διαπιστώνοντας πως οι ευρωπαϊκές αξίες περιθωριοποιούν τις δικές τους και πως ο δυτικός τρόπος ζωής μεταβάλλεται σε αίσθηση υπαρξιακής απειλής στρέφονται στη θρησκεία, έναν αρχέγονο συνεκτικό δεσμό της κοινότητας. Στο μυαλό τους, η αντίσταση στον πολιτισμικό ιμπεριαλισμό υπεραπλουστεύεται μανιχαϊστικά και περιορίζεται στο δίπολο Ανατολή –Δύση. Γι’ αυτούς η  θρησκεία λειτουργεί ως μια μορφή θεοδικίας και οι μαχητές του ISIS σαν άγγελοι εξολοθρευτές που καλούνται  να εξαλείψουν το οντολογικό Κακό.

Στη δεκαετία του 70, τα μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών, της Μπάαντερ Μάινχοφ, ακόμη και της δικιάς μας 17 Νοέμβρη πίστευαν πως εκτελώντας  ανώτερους δικαστικούς, πολιτικούς  και αστυνομικούς θα σώσουν τον κόσμο από τα δεινά του καπιταλισμού. Στον  τζιχαντιστή όμως  υπάρχει μια ιδιοτέλεια  και ένας  υφέρπων ναρκισσισμός. Σκοτώνοντας τους άπιστους  θα σώσει την ψυχή του και θα κερδίσει τον Παράδεισο. Η ουράνια ευδαιμονία   που ονειρεύεται απορρέει από έναν επίγειο μηδενισμό, όπως τον συναντάμε στους «Δαιμονισμένους» του Ντοστογέφσκι. Ο  Πιοτρ Βερχοβένσκι,  μυθιστορηματική ενσάρκωση του Νετσάγιεφ, είναι αμείλικτος εχθρός του κόσμου, κι αν συνεχίζει να ζει ανάμεσά του,  το κάνει με σκοπό να τον καταστρέψει πιο αποτελεσματικά. 

Αυτή είναι και μια σημαντική διαφορά  μεταξύ επανάστασης και  τρομοκρατίας. Η πρώτη ξεκινάει με την αφύπνιση  της συνείδησης,  η δεύτερη με την εκθαμβωτική λάμψη της πράξης, σαν μια σιδερένια ακίδα μπηγμένη στην ασθμαίνουσα σάρκα της ανθρωπότητας Το χρώμα του τρόμου επομένως είτε μεταφράζεται στο αίμα των ανυποψίαστων θυμάτων είτε στην περιστολή των ατομικών ελευθεριών λόγω της διάχυσης του φόβου, είναι μαύρο. Πίσσα μαύρο, όπως ο θάνατος, που υπέρτατο στόχο έχει να τινάξει στον αέρα την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, σ’ ένα χρονικό προαναγγελθέντος παραλογισμού.

Κακατσάκη Χρύσα