Δημοσιεύτηκε
Στις 3 Δεκεμβρίου 1944 ξεσπούν μάχες στην Αθήνα μεταξύ του ΕΛΑΣ και των κυβερνητικών δυνάμεων που υποστηρίζονται από τον βρετανικό στρατό, μια περίοδος γνωστή ως “Δεκεμβριανά”.
Τα γεγονότα ξεκινούν όταν οι Αστυνομικές δυνάμεις άρχισαν να πυροβολούν, μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη, ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, με αποτέλεσμα το θάνατο 33 διαδηλωτών και τον τραυματισμό άλλων 148.
Την ίδια στιγμή ο Βρετανός στρατηγός Ρόναλντ Σκόμπυ, αρχιστράτηγος των αγγλικών και ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στην Ελλάδα, προέβη σε διάγγελμα, ενώ ο Ουίνστον Τσωρτσιλ ξεκίνησε άμεσες προσπάθειες για πολιτική λύση.
Οι μάχες κράτησαν 33 μέρες και ήταν οι μοναδικές πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους το 1830, καθώς και οι μοναδικές μάχες ανάμεσα σε συμμαχικές δυνάμεις.
Τα Δεκεμβριανά τερματίστηκαν στις 6 Ιανουαρίου 1945, αφήνοντας πίσω τους 17000 νεκρούς και χιλιάδες ακόμα τραυματίες και αγνοούμενους.
Πιο συγκεκριμένα, οι Βρετανικές δυνάμεις είχαν 210 νεκρούς, 55 μόνιμα αγνοούμενους και 1100 αιχμαλώτους στα χέρια του ΕΛΑΣ. Οι κυβερνητικές δυνάμεις είχαν 3480 νεκρούς, 889 ανήκαν στη χωροφυλακή και την αστυνομία και 2540 στα στρατιωτικά τμήματα και πολλούς αιχμαλώτους. Οι απώλειες του ΕΛΑΣ υπολογίστηκαν στους 3000 νεκρούς και 8000 χιλιάδες αιχμαλωτισθέντες, χωρίς στους τελευταίους να υπολογίζονται οι αριστεροί πολίτες και οπαδοί του ΕΑΜ που συνέλαβαν οι Βρετανοί.
Οι συγκρούσεις τελείωσαν τυπικά με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945 και θεωρούνται το προανάκρουσμα του Εμφυλίου Πολέμου (1946 – 1949), αν και για ορισμένους ιστορικούς η εμφύλια διαμάχη είχε ξεκινήσει πριν από την Απελευθέρωση.
Το κομμάτι “Κάποια μάνα αναστενάζει” (1947) του Βασίλη Τσιτσάνη, που τραγούδησαν σε διαφορετικές εκτελέσεις η Στέλλα Χασκίλ και η Σωτηρία Μπέλου, θεωρείται μια λογοκριμένη, από τον ίδιο τον στιχουργό, προσπάθεια να εκφράσει την τραγική φιγούρα της Ελληνίδας μάνας που ακόμα περιμένει τον γιο της από τις συγκρούσεις των Δεκεμβριανών και του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε.
Γιάννης Μπάκος
