“Μένω και υπομένω. Άκουγα αλλά δεν μπορούσα να μιλήσω. Άκουγα χωρίς καμιά αντίδραση τις προσβολές. Κι όμως, είχα ανάγκη την δουλειά και έπρεπε να παραμείνω. Άλλη μια φορά υπέμεινα την ταπείνωση. Ήταν μόνο λέξεις… αλλά με “μαστίγωναν”. Γέρασες πια! Δεν καταλαβαίνεις τίποτα! Δεν μίλησα”.

“’Έκλεισα τα μάτια μου! Για πολλοστή φορά αντηχούσε στα αυτιά μου η φωνή του συντρόφου μου, σκληρή και ταυτόχρονα ειρωνική, δεν είχα την κατάλληλη εμφάνιση, αρκετά νόστιμο φαγητό, τα παιδιά μας σε τάξη.”

Οι μαρτυρίες είναι πραγματικές και δυστυχώς συνεχώς αυξανόμενες. Γυναίκες βιώνουν ξανά και ξανά σωματική αλλά και λεκτική και ψυχολογική βία. Ανεξάρτητα από την εθνικότητα, το μορφωτικό επίπεδο, την οικογενειακή κατάσταση…

Με βάση τη Διακήρυξη του ΟΗΕ για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών του 1993, ως  «βία κατά των γυναικών νοείται οποιαδήποτε ενέργεια βίας εξαιτίας του φύλου, η οποία καταλήγει, ή είναι πιθανόν να καταλήξει, σε σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες ενέργειες, του εξαναγκασμού, ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή».

Τα κρούσματα βίας (σωματικής, σεξουαλικής, λεκτικής) έχουν αυξηθεί κατά 47% τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας, με μια στις τρεις γυναίκες να έχει πέσει θύμα ξυλοδαρμού. Η βία που εκδηλώνουν οι άνδρες, είναι: λεκτική (72%), οικονομικός εκβιασμός (59%), σεξουαλική ταπείνωση (55%), ξυλοδαρμοί (23%), βιασμοί (18%), πρόκληση τραυμάτων (8%) [Εταιρεία Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας (ΕΜΑΣ)-Το Ανδρολογικό Ινστιτούτο].

Ωστόσο, η συναισθηματική, λεκτική, ψυχολογική βία δεν ανιχνεύεται εύκολα. Δεν αφήνει ορατά σημάδια, μώλωπες, κατάγματα. Η ψυχολογική βία συμπεριλαμβάνει απαξιωτική συμπεριφορά, ταπείνωση, μέχρι και σοβαρή ψυχολογική βλάβη (ειδικά σε μακρόχρονη βάση), βάναυση περιφρόνηση του άλλου, με στόχο την αποδυνάμωση τον έλεγχο και την υποταγή του, την οικονομική του εξάρτηση, με στόχο το ίδιο το θύμα ή και οικείους του, συγγενείς, παιδιά κλπ. 

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία το 56 % των γυναικών του δείγματος αντιμετωπίζουν μερικές φορές ή συχνά καταχρηστικές συμπεριφορές του συζύγου /συντρόφου τους που συνδέονται με την λεκτική ή ψυχολογική βία. Η ψυχολογική βία σε ποσοστό άνω του 60% καταλήγει σε σωματική βία και είναι επαναλαμβανόμενη. Ωστόσο και στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει μετάβαση σε σωματική βία, η ψυχολογική και συναισθηματική βία έχει σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως ασθένειες εξαιτίας του άγχους, κατάθλιψη, απομόνωση, θυμό, αποδοχή της κακοποίησης ως φυσικής ενοχής, φόβο και αυτοκτονία.

Συγχρόνως αυτή η μορφή της “αόρατης βίας” δύσκολα καταγγέλλεται ενώ αντιμετωπίζεται από το περιβάλλον ως ασήμαντη, συνηθισμένη, “αστεία” ακόμη και από τους συγγενείς, τα φιλικά πρόσωπα και τον κοινωνικό περίγυρο.

Ωστόσο οποιαδήποτε μορφή βίας, από το βιασμό και τον ξυλοδαρμό ως τη σεξουαλική παρενόχληση, τον εξευτελισμό και τον εκφοβισμό τις περισσότερες φορές κατ” εξακολούθηση, πλήττει ανεπανόρθωτα την ψυχική ισορροπία και την προσωπικότητα των γυναικών – θυμάτων,  καθώς και τα παιδιά που πολλές φόρες γίνονται μάρτυρες τέτοιων συμπεριφορών.

Δεν υπάρχει, συνεπώς, άλλη επιλογή για τις γυναίκες που γίνονται θύματα βίαιων συμπεριφορών από την καταγγελία των περιστατικών  και την αναζήτηση βοήθειας από τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες αψηφώντας οποιουσδήποτε ανασταλτικούς παράγοντες που προκύπτουν από το οικογενειακό (υποχώρηση για το “καλό” της οικογενειακής ηρεμίας), εργασιακό (απειλή απόλυσης και “αποφυγή σκανδάλων”) ή κοινωνικό (φόβος για κοινωνικό στιγματισμό) περιβάλλον τους.

Ζέφη Δημαδάμα