Την 25η Ιανουαρίου γιορτάζεται η ίδρυση του πρώτου πανεπιστήμιου της Ρωσίας. Το πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1755 και αρχικά ονομαζόταν Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Τον 18ο αιώνα ,τον αιώνα του ορθολογισμού, την εποχή που γεννήθηκε η έννοια της επιστήμης, η Ρωσία χρειαζόταν το δικό της κέντρο του Διαφωτισμού.

Η αυτοκράτειρα Ελισάβετ Πετρόβνα μετά από προτροπή του υπουργού Π.Ι. Σουβάροβ και του επιστήμονα Μ.Β.Λομονόσοβ, στις 12 Ιανουαρίου,με το παλιό Ιουλιανό ημερολόγιο, του 1755   υπέγραψε διάταγμα για την ίδρυση του πρώτου πανεπιστήμιου της Ρωσίας.

Τη μέρα αυτή γιορταζόταν η μνήμη της Αγίας Τατιάνας και για αυτό θεωρήθηκε  προστάτιδα των φοιτητών.
Οι φοιτητές του πανεπιστημίου της Μόσχας γιόρταζαν την ίδρυση του πανεπιστημίου και τη γιορτή της Αγίας Τατιάνας με γλέντια, τραγούδια και χορούς στους δρόμους της Μόσχας.

Ο Αντόν Τσέχοβ, όντας ο ίδιος φοιτητής έγραψε ότι αυτή τη μέρα η μουσική ηχεί σ' όλη τη πόλη, οι διαφορές ανάμεσα σε φοιτητές και καθηγητές χάνονται καθώς χορεύουν και τραγουδούν όλοι μαζί στα εστιατόρια της Μόσχας, που τη μέρα αυτή δέχονται μόνο φοιτητές και καθηγητές. Σε ένα σύντομο, σατιρικό του άρθρο έγραφε ότι στη γιορτή του πανεπιστημίου "οι φοιτητές έχουν πιεί τα πάντα, εκτός από τον ποταμό...κι αυτό γιατί ήταν παγωμένος!"

Η επίσημη γιορτή γινόταν το πρωί στο πανεπιστήμιο,με τη παρουσία των αρχών της πρωτεύουσας που κατέφθαναν από την Πετρούπολη. Ωστόσο, αμέσως μετά την επίσημη τελετή οι φοιτητές ξεχύνονταν στους δρόμους της Μόσχας διασκεδάζοντας ξέφρενα και τραγουδώντας. Στους δρόμους της πόλης ηχούσε στα λατινικά ο ύμνος των φοιτητών :"Gaudeamus igitur"

"Ας χαρούμε λοιπόν, όσο είμαστε ακόμα νέοι,
γιατί μετά τη χαρούμενη νιότη, μετά το δύσκολο γήρας,
μας περιμένει το χώμα.
Ζήτω το πανεπιστήμιο! Ζητώ οι καθηγητές!"

Οι δρόμοι της Μόσχας δεν ήταν ποτέ τόσο ζωντανοί και θορυβώδεις όσο τη μέρα αυτή. Οι φοιτητές γυρνούσαν στους δρόμους αγκαλιασμένοι, τραγουδώντας και συζητώντας δυνατά. Η αστυνομία είχε διαταγές να μην συλλαμβάνει τη μέρα αυτή φοιτητές, παρόλο που οι φοιτητές συχνά διακόπτοντας τα τραγούδια τους φώναζαν ρυθμικά :"Κάτω η μοναρχία!"

"Κάτω η μοναρχία!-φώναξε ακόμα μια φορά και χάθηκε μέσα στο πλήθος. Έγινε κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί... Αμέσως πήραν τον φοιτητή στα χέρια τους, τον πετούσαν ψηλά και η αίθουσα σειόταν από τις φωνές. Μετά, όλη τη νύχτα οι φοιτητές διέκοπταν τα τραγούδια τους φωνάζοντας: Κάτω η μοναρχία!.. Το σύνθημα αυτό έγινε πολεμική ιαχή σε όλες τις ομιλίες των φοιτητών.

Ιδιαίτερα απειλητικά ήχησε στο Μοσχοβίτικο Πανεπιστήμιο το 1905, όταν οι φοιτητές ενώθηκαν με τους εργάτες στις αίθουσες του πανεπιστημίου, οι οποίες άνοιξαν τότε για τις λαϊκές συγκεντρώσεις. Το σύνθημα αυτό ακουγόταν στις ομιλίες  και ήταν γραμμένο στα λάβαρα και τότε μόνο χάθηκε όταν ανατράπηκε  η μοναρχία."(Βλαντίμιρ Γκιλιαρόβσκι "Η Μόσχα και οι Μοσχοβίτες" 1934)

Μετά την επανάσταση του 1905 οι φοιτητές άρχισαν να γιορτάζουν τη μέρα της ίδρυσης του πανεπιστημίου χωρίς γλέντια και χορούς και αργότερα το 1914, με την κήρυξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, οι γιορτές και τα γλέντια σταμάτησαν εντελώς.

Με τη πάροδο του χρόνου η γιορτή αυτή ξεχάστηκε, αναβίωσε όμως το 1995 όταν έγιναν τα θυρανοίξια του ναού της Αγίας Τατιάνας, που βρίσκεται στο προαύλιο του κτηρίου του πανεπιστημίου.

Από το 2005 η 25η Ιανουαρίου καθιερώθηκε επίσημα ως η μέρα του φοιτητή και γιορτάζεται σε όλα τα πανεπιστήμια της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Σε όλα τα πανεπιστήμια τη μέρα αυτή βραβεύονται οι φοιτητές που διακρίθηκαν, διοργανώνονται συναυλίες και χοροί. Γιορτάζει η Αγία Τατιάνα, όνομα πολύ διαδεδομένο στη Ρωσία, και μαζί της γιορτάζει ο φοιτητόκοσμος.

Φέτος συμπληρώνονται 270 χρόνια από την ίδρυση του πρώτου πανεπιστήμιου της Ρωσίας, του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας (Λομονόσοβ) που μέχρι σήμερα διατηρεί τη φήμη του καλύτερου πανεπιστημίου της Ρωσίας και ενός από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον  κόσμο.

Ελένη Τσολιά