Υπογεγραμμένο και χρονολογημένο το 1665, αυτό το πορτρέτο δημιουργήθηκε προς το τέλος της παραγωγικής καλλιτεχνικής σταδιοδρομίας του Ρέμπραντ, μεγάλο μέρος της οποίας ήταν αφιερωμένο στη ζωγραφική πορτρέτων. Πράγματι, ως καλλιτέχνης πορτρέτου ο Ρέμπραντ έγινε γνωστός τη δεκαετία του 1630 στο Άμστερνταμ, όπου έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην εβραϊκή συνοικία και συχνά χρησιμοποιούσε γείτονες και γνωστούς ως μοντέλα για τους πίνακές του. 

Το πρόσωπο του ηλικιωμένου άνδρα στο πορτρέτο έχει αναγνωριστεί ως αυτό ενός Ραβίνου. Πράγματι, έχει προταθεί ότι το πορτρέτο μπορεί να αποδοθεί σε μια ακριβή φιγούρα, τον Rabi Haham Saul Levy Morteira, αλλά τα έγγραφα δεν το επιβεβαιώνουν ακόμη. Στο πορτρέτο, ο Ρέμπραντ μελετά την ψυχολογία του ηλικιωμένου, τονίζοντας την αποστασιοποιημένη στοχαστικότητα της έκφρασής του και την εντύπωση ότι χάνεται στις σκέψεις, που μοιάζουν να τυλίγονται από το σκοτεινό φόντο του πίνακα.

 Ο Ρέμπραντ αποτύπωσε την εσωτερικότητα, την πνευματικότητα και τη μοναξιά  του ατόμου μέσα σε ένα μεταφυσικό και θρησκευτικό πλαίσιο. Η σύγκρουση με τις συμβατικότητες της εποχής του και το καλλιτεχνικό περιβάλλον όπως και με την αστική «αξιοπρέπεια» τον οδήγησαν σε μια απομόνωση. Η κατάσταση του ανθρώπου ήταν πάντα το επίκεντρο της δημιουργίας του. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του προσφερόταν για μοντέλο γέρου ζητιάνου σε μαθητευόμενους ζωγράφους για ένα φλορίνι.

Η ποιότητα του πίνακα δεν ξέφυγε από την προσοχή των αξιωματούχων του Ναπολέοντα και από το 1799 έως το 1815 ο πίνακας μεταφέρθηκε στο Παρίσι, αργότερα επέστρεψε στη Φλωρεντία το 1834 για να εκτεθεί στην Πινακοθήκη Palatine του Παλατιού Pitti.. Σήμερα βρίσκεται στην Πινακοθήκη Uffizi της Φλωρεντίας.

Κατερίνα Κοφφινά

   Πηγές

  1)  Μεγάλα μουσεία, Άμστερνταμ

 2)  https://www.uffizi.it/