Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν μουσική κάθε είδος πνευματικής άσκησης. Η ενασχόληση με τη μουσική, η ομορφιά και το βάθος της συγκινούν και ανυψώνουν την ανθρώπινη ψυχή. Οι μουσικοί, αυτοί που δεν εκτελούν απλώς αλλά αναδημιουργούν, αυτοί που έχουν τη μουσική όχι μόνο στα δάχτυλα ή στη φωνή τους αλλά και στην καρδιά και στην ψυχή τους, καταφέρνουν να ανακαλύψουν και να αναγκάσουν να αναδυθούν και από την ψυχή των ακροατών τους οι αρμονικοί της ήχοι.

Ένας από τους κορυφαίους βαθύφωνους τραγουδιστές όπερας του 20ού αιώνα αλλά και όλων των εποχών ήταν ο Φιόντορ Σαλιάπιν.

Γεννήθηκε σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια στην τσαρική Ρωσία. Από μικρό παιδί δούλευε και τραγουδούσε. Οι καιροί ήταν δύσκολοι και η δουλειά σκληρή και χειρονακτική. Όλοι όμως γύρω του απολάμβαναν την υπέροχη φωνή του και τον ενθάρρυναν να τραγουδά. 

Αργότερα, είχε την καλή τύχη να γνωρίσει τον Σάββα Μάμαντοβ, πλούσιο και φιλότεχνο έμπορο που  στήριζε οικονομικά πολλούς ανθρώπους των τεχνών. Στήριξε οικονομικά και τον Φιόντορ Σαλιάπιν, αλλά το  πιο σημαντικό ήταν ότι τον βοήθησε να κατανοήσει  ότι η πραγματική τέχνη δεν είναι  το εντυπωσιακό θεατρικό μακιγιάζ και ο παραμυθένιος πλούτος της σκηνής που τον θάμπωσαν στην αρχή. Οι ζωγράφοι φίλοι του τον οδήγησαν σε δύσκολα, αληθινά μονοπάτια. Εκεί που η εξωτερική εικόνα συγχωνεύεται με την πνευματική. Εδώ συντελέστηκε το θαύμα που τον άλλαξε οριστικά. 

Ο Σαλιάπιν μετατράπηκε σε ερμηνευτή. Δεν τραγουδούσε πια μόνο με την υπέροχη φωνή του. Η ψυχή του έδωσε ζωή στην σκηνική μάσκα. Ο Σαλιάπιν μετατράπηκε από τραγουδιστή σε ερμηνευτή. Η μετατροπή αυτή ήταν  το αποτέλεσμα μιας έντονης, διανοητικής προσπάθειας. Μπόρεσε με τη μοναδική φωνή του να αποδόσει τη δύναμη και την ομορφιά της εικόνας δίνοντας στην όπερα ρόλους μοναδικούς.

Οι  αρχές του 20ού αιώνα ήταν για την Ρωσία μια δύσκολη, μεταβατική περίοδος. Η Ρωσία μέσα από επαναστάσεις περνούσε από το τσαρικό καθεστώς στη Σοβιετική Ρωσία. Μαζί της και ο Φ. Σαλιάπιν που τα πρώτα χρόνια παρέμεινε στην Σοβιετική Ρωσία. Δούλεψε στα θέατρα και έδωσε πολλά κονσέρτα για εργάτες και στρατιώτες. Το 1917 του απονεμήθηκε ο τίτλος του λαϊκού καλλιτέχνη, τιμή που απονεμήθηκε για πρώτη φορά. Αργότερα, όταν έφυγε για το εξωτερικό και δεν επέστρεψε ποτέ, του αφαιρέθηκε αυτός ο τίτλος. Πέθανε στο Παρίσι το 1938, αφού με το ταλέντο του κατάφερε να ξανακτίσει λαμπρή διεθνή καριέρα.  

Το 1991 η Ρωσία του επέστρεψε τον τίτλο του λαϊκού καλλιτέχνη. 

Η ταραγμένη πορεία της ζωής και της ψυχής του, ο τόνος της φωνής του, το χρώμα του λόγου του, το πάθος της ψυχής του, οι καινοτόμες απόψεις του και η επίδραση που άσκησε στους ανθρώπους μέσα από τη μουσική του αυτό είναι κάτι που κανένας δεν μπορεί να αποδόσει, να αφαιρέσει ή να επιστρέψει.

Ελένη Τσολιά