Θυμάμαι τον γείτονα όταν ήμουν παιδί. Έπινε στα κρυφά το κρασάκι του στο σπίτι μας για να μην τον πιάσει, λέει η Κεσταμπό, αναφερόμενος στη δύστροπη γυναίκα του. Μια από τις μεγαλύτερες βρισιές, επίσης, ήταν να πουν κάποιον Κεσταμπίτη, άνθρωπο που χαρακτήριζαν ως δωσίλογο, προδότη, αναξιόπιστο, κακό, έναν Ιούδα Ισκαριώτη της εποχής. Σαν παιδί δεν είχα ιδέα τι σήμαιναν αυτές οι λέξεις αλλά μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι επρόκειτο για παραφθορά της λέξης Γκεστάπο και τα παράγωγά της, προσαρμοσμένα στην ελληνική γλώσσα.

Όλοι γνωρίζουμε τη Γκεστάπο, (γερμ. Gestapo, συντομογραφία του Geheime Staatpolizei, δηλαδή μυστική κρατική αστυνομία) κυρίως από τις διηγήσεις των παππούδων. Η «υπηρεσία»ιδρύθηκε στις 26 Απριλίου του 1933 στην Πρωσία, όταν το Υπουργείο Εσωτερικών του γερμανικού αυτού κράτους ανατέθηκε από τον νέο καγκελάριο της Γερμανίας Αδόλφο Χίτλερ στον Χέρμαν Γκέρινγκ, ένα από τα ονόματα-μύθους, ηγετικό στέλεχος των Ναζί και μελλοντικό ηγέτη της Λουφτβάφε.

Πρώτη του κίνηση ήταν να συγχωνεύσει το σύνολο των αστυνομικών υπηρεσιών σε μια, τη Γκεστάπο, στην οποία εκχώρησε απεριόριστη δύναμη. Τον επόμενο χρόνο ζήτησε από τον Χίτλερ να επεκταθεί η δικαιοδοσία της σε όλη τη Γερμανία, πράγμα πρωτοφανές, αφού η αστυνόμευση ήταν τοπική υπόθεση του κάθε κρατιδίου. Αυτό τον έφερε σε σύγκρουση με τον Χίμλερ, διοικητή της αστυνομίας του ισχυρού κρατιδίου της Βαυαρίας, ο οποίος έχανε τα προνόμιά του. Γρήγορα εγκατέλειψαν τις διαμάχες τους, όταν ο ίδιος ο Γκέρινγκ παραχώρησε την ευθύνη της Γκεστάπο στον Χίμλερ και αυτός ήταν που έδωσε την αρχηγία στον Χάιντριχ. Τις δραστηριότητες της υπηρεσίας, η οποία λειτουργούσε ως το συμπληρωματικό τμήμα των Ες Ες, ανέλαβε να εποπτεύει ο Χάινριχ Μίλερ. Το εύρος των δραστηριοτήτων αυτών ήταν τεράστιο και οι δικαιοδοσίες τέτοιες που υπερέβαιναν κάθε νόμο της Γερμανίας. Μπορούσαν ύστερα από μια απλή καταγγελία να καταδικάζουν τον οποιονδήποτε χωρίς δίκη, λειτουργώντας περισσότερο ως τρομοκρατική οργάνωση που σκοπό είχε να διασφαλίσει την εξουσία του Χίτλερ. Ο πολιτικός κρατούμενος υποχρεωνόταν να υπογράψει δήλωση ότι οικειοθελώς έθετε τον εαυτό του υπό κράτηση. Το αποτέλεσμα ήταν να εξαφανιστούν χιλιάδες άνθρωποι, που είχαν εκφραστεί εναντίον του χιτλερικού καθεστώτος, είτε υπήρχε καταγγελία, έστω και ανεπιβεβαίωτη, είτε απλή υπόνοια γι αυτό.

Εκεί, όμως, που βρήκε πεδίο ανεξέλεγκτης δράσης η Γκεστάπο ( https://youtu.be/xCA4v1f2Hts ) ήταν στις κατακτημένες χώρες, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα 46.000 μέλη της δρούσαν χωρίς φραγμούς κατά παντός, χωρίς να έχουν να λογοδοτήσουν σε κανέναν. Φρόντισαν για την ίδρυση των στρατοπέδων συγκέντρωσης στα οποία έλαβε χώρα η γενοκτονία των Εβραίων, την εξολόθρευση των αντιναζί, των ομοφυλόφιλων,  αλλά και για την καταστολή οποιασδήποτε αντιστασιακής δράσης στις κατεχόμενες χώρες.

Οι Γκεσταπίτες με τη μαύρη χλαίνη, με την κομψή στολή, ραμμένη από τον Ούγκο Μπος, τον επίσημο σχεδιαστή των στολών των ναζιστικών στρατευμάτων ( http://www.tovima.gr/flash/article/?aid=421136 ), με το χαρακτηριστικό πέταλο στο στέρνο, ήταν ο φόβος και ο τρόμος όχι μόνον των κατακτημένων αλλά και των συμπατριωτών τους, που υπό το κράτος του φόβου στερούνταν την ελευθερία έκφρασης ενάντια στον ναζισμό. Με βασανιστήρια που δεν μπορούσε να σκεφτεί ούτε ο πιο ευφάνταστος κοινός άνθρωπος, αποσπούσαν ομολογίες που επέσυραν την ποινή του θανάτου.

Στην πραγματικότητα κατηύθυναν και έλεγχαν την πολιτική σκέψη των Γερμανών και τους κρατούσαν δέσμιους της ιδεολογίας που έσπειρε τον θάνατο σε όλο τον κόσμο για τόσα χρόνια.

Ανάμεσα στους ένστολους πράκτορες της Γκεστάπο υπήρχαν και άλλοι με πολιτική περιβολή και πολλοί που μιλούσαν άπταιστα τη γλώσσα των χωρών στις οποίες δρούσαν. Μαζί τους συνεργάζονταν και πολίτες των κατεχόμενων χωρών που, φορώντας κουκούλα για να μην αναγνωρίζονται, κατέδιδαν τους συμπατριώτες τους. Κάποιοι από αυτούς, στην  Ελλάδα και αλλού,  λογοδότησαν για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εξαιτίας της συνεργασίας τους αυτής.

Στην Ελλάδα η έδρα της Γκεστάπο βρισκόταν στην οδό Μέρλιν, στο κέντρο της Αθήνας. Στα κρατητήρια της Μέρλιν, όπως και στα υπόγεια της οδού Κοραή 4, όπου βρισκόταν η Κομαντατούρ ( https://youtu.be/fzutKpIhs7E ), αλλά και σε άλλες πόλεις της χώρας, βρήκαν φριχτό τέλος από τα βασανιστήρια πολλοί άνθρωποι, ενώ χιλιάδες άλλοι καταδικάστηκαν με υποτυπώδεις διαδικασίες σε εκτέλεση στο Χαϊδάρι και στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, θύματα των αδιαφανών διαδικασιών της Γκεστάπο και όχι του πολέμου αυτού καθαυτού. Η ανθρώπινη ζωή δεν είχε καμία αξία προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία ο Χίτλερ.

Η δράση της Γκεστάπο σταμάτησε με το πέρας του πολέμου, στη Διάσκεψη του Πότσδαμ, όπου οι αρχηγοί των Μεγάλων Δυνάμεων Τρούμαν, Τσώρτσιλ και Στάλιν αποφάσισαν από κοινού την πλήρη διάλυσή της, την κατάσχεση του αρχείου της και τη δίωξη των εγκεφάλων της ως εγκληματιών πολέμου. Στη Δίκη της Νυρεμβέργης καταδικάστηκε ως εγκληματική οργάνωση.

Ο Χάινριχ Χίμλερ, ανώτατος αρχηγός της, προσπάθησε να φύγει από τη Γερμανία με πλαστά έγγραφα αλλά συνελήφθη από τις βρετανικές δυνάμεις και ύστερα από λίγες ημέρες βρέθηκε νεκρός στο κελί του, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Λέγεται ότι αυτοκτόνησε με αμπούλα δηλητηρίου που έκρυβε κάτω από τη γλώσσα του.

Ο Χάινριχ Μίλερ φερόταν ως εξαφανισμένος από το τέλος του πολέμου και τελικά, ύστερα από 68 χρόνια, αποκαλύφθηκε ότι ήταν θαμμένος σε ομαδικό τάφο του εβραϊκού νεκροταφείου Μπερλίν Μίτε, σαν ένα παιχνίδι που του έπαιξε η μοίρα, να ταφεί ο διώκτης με τα θύματά του. Φορούσε τη στολή του στρατηγού και σε μια εσωτερική τσέπη υπήρχε η στρατιωτική του ταυτότητα με τη φωτογραφία του ( https://youtu.be/ssBX2YxQpDI ). Ο πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Εβραίων της Γερμανίας Ντίτερ Γκράουμαν δήλωσε σοκαρισμένος από την αποκάλυψη. «Το ότι ένας από τους πιο βάρβαρους σαδιστές ναζί είναι θαμμένος σε εβραϊκό κοιμητήριο, αποτελεί κακόγουστη απρέπεια. Προσβάλλει κατάφωρα τη μνήμη των θυμάτων».

Γεωργία Καρβουνάκη