Η 24η Μαΐου είναι ημέρα σλαβικής γραφής και πολιτισμού. Η μέρα αυτή γιορτάζεται με πολλές εκδηλώσεις στη Ρωσία και σε πολλές άλλες χώρες στις οποίες κατοικούν Σλάβοι. Τη μέρα αυτή γιορτάζεται η μνήμη των αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου, των αποστολών των Σλάβων, όπως ονομάστηκαν αργότερα. Τιμούνται οι ιεροκήρυκες οι οποίοι το 10ο αιώνα επινόησαν και διέδωσαν ένα καινούργιο αλφάβητο για τη μεταγραφή των σλαβικών τοπικών διαλέκτων. Η δημιουργία  αλφαβήτου για τις σλαβικές γλώσσες ήταν ένα πολιτισμικό γεγονός τεράστιας σημασίας.

Οι ιεροκήρυκες Κύριλλος και Μεθόδιος κατάγονταν από τη Θεσσαλονίκη, η οποία στα σλαβικά ονομαζόταν Σαλούν( Салунь) και το 10ο αιώνα ήταν πολυεθνική πόλη. Τα δύο αδέρφια, ο Κωνσταντίνος που αργότερα όταν έγινε μοναχός πήρε το όνομα Κύριλλος, και ο Μεθόδιος, είναι πολύ πιθανόν να μιλούσαν εκτός από την Ελληνική και το τοπικό σλαβικό ιδίωμα της Θεσσαλονίκης.

Αυτό ήταν κάτι που αναμφίβολα τους βοήθησε  στο να επινοήσουν ένα καινούργιο αλφάβητο για τους Σλάβους, το οποίο βασίστηκε στο Ελληνικό αλφάβητο. Ο Κωνσταντίνος ο φιλόσοφος, όπως ήταν το κοσμικό όνομα του Κύριλλου, φοίτησε στο Πανδιδακτήριο της Κωνσταντινούπολης, στο οποίο μετέπειτα δίδαξε ως καθηγητής. Στο ίδιο αυτό Πανδιδακτήριο της Μαγναύρας, όπως είναι γνωστό, φοίτησε και ο αδερφός του ο Μεθόδιος. Το Πανδιδακτήριο ήταν με σημερινούς όρους, πανεπιστήμιο όπου οι σπουδαστές διδάσκονταν γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία, αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία, μουσική και δίκαιο. Η αρχαία ελληνική γνώση φιλολογική και φιλοσοφική ήταν η βάση για την εφεύρεση του καινούργιου αλφαβήτου. Ο Κωνσταντίνος, στο μοναχισμό Κύριλλος, ήταν ένας από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής του, ήταν άριστος γνώστης της αρχαιοελληνικής γραμματείας και εκτός από την ελληνική γνώριζε σε βάθος πολλές άλλες γλώσσες. 

Οι ιεραπόστολοι για τη δημιουργία του καινούργιου αλφαβήτου βασίστηκαν στις φιλοσοφικές και φιλολογικές τους γνώσεις και στα πνευματικα επιτεύγματα των  αρχαίων Ελλήνων. Οι Έλληνες ήταν αυτοί που προσάρμοσαν το φοινικικό αλφάβητο για την απόδοση της Ελληνικής γλώσσας. Το φοινικικό αλφάβητο, λόγω της δομής των φοινικικών γλωσσών, είχε σύμβολα μόνο για σύμφωνα. Οι Έλληνες πρόσθεσαν και φωνήεντα και έτσι επινοήθηκε η φωνηματική γραφή που αποτελείται από σημεία που ενώ δεν έχουν από μόνα τους σημασία, σχετίζονται με φωνήματα που επίσης δεν έχουν σημασία που όμως σχετίζονται με λέξεις με σημασία. Αυτό ήταν το τεράστιο άλμα στην ανθρώπινη νόηση που έγινε από τους αρχαίους Έλληνες. Η προσθήκη φωνηέντων ήταν καθοριστικό βήμα για την μεταγραφή όλων των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος έχοντας φιλολογική μόρφωση και γνωρίζοντας πολλές γλώσσες μπόρεσαν να εφαρμόσουν τις θεωρητικές αυτές γνώσεις στο νέο αλφάβητο που επινόησαν. Η ακρίβεια με την οποία επινόησαν τα γράμματα του αλφαβήτου, που πολύ αργότερα ονομάστηκε Κυριλλικό, εκπλήσσει μέχρι και σήμερα τους ειδικούς φιλολόγους - γλωσσολόγους. Το αλφάβητο που εκπόνησαν, το πρώτο σλαβικό αλφάβητο, απέδωσε με μεγάλη ακρίβεια το φωνολογικό σύστημα της Σλαβικής γλώσσας. Είναι ένα από τα καλύτερα αλφάβητα στην ιστορία της δημιουργίας αλφαβήτων. Στο κυριλλικό αλφάβητο, με ελάχιστες αλλαγές γράφουν μέχρι και σήμερα πολλοί σλαβικοί λαοί. (Βούλγαροι, Σέρβοι, Ρώσοι, Ουκρανοί, Λευκορώσοι)

Το 10 ο αιώνα όταν επινοήθηκε το αλφάβητο οι Σλάβοι παρόλο που μιλούσαν σε πολλές τοπικές διαλέκτους, μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Η δημιουργία και η διάδοση της γραφής για τις σλαβικές διαλέκτους, δημιούργησε μια κοινή λογοτεχνική, πρότυπη, γραπτή γλώσσα για όλους τους Σλάβους. Σε αυτή τη γλώσσα μεταφράστηκαν από τους ιεραπόστολους και τους μαθητές τους τα πρώτα χριστιανικά λειτουργικά κείμενα. 

Από τις μεταφράσεις αυτές αρχίζει η ιστορία του κοινού πνευματικού πολιτισμού των Σλάβων. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος μαζί με τους μαθητές τους δεν δημιούργησαν για τους Σλάβους μόνο το αλφάβητο αλλά με τις μεταφράσεις τους, δημιούργησαν μια πρότυπη λογοτεχνική γλώσσα στην οποία μπορούσε να καταγραφεί οποιαδήποτε εκδήλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ήταν η πρώτη γραπτή γλώσσα στην ιστορία του πολιτισμού των σλαβικών λαών. Στο ιδίωμα αυτό, που αργότερα ονομάστηκε παλαιοσλαβικό(старославянкий)μεταφράστηκαν κείμενα όχι μόνο θρησκευτικού περιεχομένου αλλά και νομικού περιεχομένου για τη ρύθμιση των κρατικών δομών. 

Η γραφή και η μετάφραση στη γλώσσα αυτή κειμένων από την ελληνική γλώσσα κατέστησε τους Σλάβους δέκτες της Ελληνικής σκέψης και παράδοσης. 

Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος με το αλφάβητό τους άνοιξαν  για τους Σλάβους ένα νέο κόσμο,τον κόσμο  της γραφής μιας από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις που έγιναν ποτέ. Μέσω των μεταφράσεων οι Σλάβοι δέχτηκαν την επίδραση του ελληνικού πολιτισμού, στράφηκαν προς την ελληνική πνευματικότητα και προς τις ελληνικές γνώσεις :πολιτικές, θρησκευτικές και αισθητικές. 

Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος στη προσπάθεια τους να κηρύξουν τον Χριστιανισμό δημιούργησαν ένα άρτιο, καινούργιο αλφάβητο, κάτι που δεν θα μπορούσαν να επινοήσουν αν δεν ήταν φιλόλογοι και άριστοι γνωστές της ελληνικής γραμματείας. Το μεγαλοφυές δημιούργημά τους, το κυριλικό αλφάβητο, άλλαξε την ουσία του πολιτισμού των Σλαβικών λαών οδηγώντας τους από τον προφορικό πολιτισμό στο γραπτό.

Ελένη Τσολιά