Στην Ευρώπη, από τις αρχές του εικοστού αιώνα, το ποδόσφαιρο άρχισε να γίνεται πολύ δημοφιλές άθλημα και οι Ευρωπαίοι το αγάπησαν με φανατισμό. Οι Γερμανοί ναζί που λάτρευαν το ποδόσφαιρο, το χρησιμοποίησαν για  προπαγανδιστικούς λόγους προωθώντας μέσω του, το ιδανικό του ανδρισμού που βασιζόταν στη σωματική υγεία ως αρετή, στο σφρίγος, στη δύναμη, στην ομορφιά, και στην επίδειξη σωματικής υπεροχής και τελικά στη φυλετική καθαρότητα. Στο γήπεδο οι δύο αντίπαλες ομάδες αναμετρούνται σε μια αναπαράσταση πολέμου ενώ στις κερκίδες οι οπαδοί ζητωκραυγάζουν με ιαχές. Στην ίδια την ομάδα καλλιεργείται και ενισχύεται η συναδελφικότητα και η συνεργασία των παικτών και των οπαδών αλλά και η αντιπαλότητα και το μίσος για την αντίπαλη ομάδα. 

"Ο γερμανικός αθλητισμός έχει μια και μοναδική αποστολή :να ενισχύσει τον χαρακτήρα του γερμανικού λαού, εμφυσώντας του μαχητικό πνεύμα και την απαραίτητη στον αγώνα της επιβίωσης αταλάντευτη συναδελφικότητα" (Γιόζεφ Γκέμπελς. Υπουργός προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας ) 

Το ολοκληρωτικό ναζιστικό καθεστώς χρησιμοποίησε τον αθλητισμό και το ιδεώδες της Άριας ομορφιάς και φυλετικής υπεροχής, δοξάζοντας την αθλητική ικανότητα, τη σωματική ρώμη και εξιδανικεύοντας το ανθρώπινο σώμα. Στη ρατσιστική σημειολογία το σωματικό σφρίγος και η σωματική υπεροχή αντιπροσώπευαν το εύρωστο, δυναμικό και απτόητο γερμανικό έθνος. 

 Στις κατεχόμενες περιοχές οι ναζί προσπαθούσαν να επαναφέρουν τον αθλητισμό στην καθημερινή ζωή των πολιτών, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό την αίσθηση ότι η ζωή κυλά και πάλι σε φυσιολογικούς ρυθμούς. 

 Η πρωτεύουσα της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας, το Κίεβο, το 1942 βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή.

Ο Νικολάι Τρούσεβιτς, ψηλός και σωματώδης άντρας ήταν πριν τον πόλεμο, ο τερματοφύλακας της ομάδας "Δυνάμο". Τώρα στην κατοχή εργαζόταν σ'ένα αρτοποιείο όπου μαζί με άλλους παίκτες της ομάδας "Δυνάμο" δημιούργησαν μια ερασιτεχνική ποδοσφαιρική ομάδα στο εργοστάσιο όπου εργάζονταν. Το ποδόσφαιρο τώρα πια ήταν για αυτούς μόνο χόμπι ένα μέσο απόδρασης από τη σκληρή πραγματικότητα. Στην ομάδα αυτή συμμετείχαν όχι μόνο  επαγγελματίες ποδοσφαιριστές αλλά και εργάτες του εργοστασίου. Η καινούργια ομάδα ονομάστηκε "Σταρτ", δηλαδή αρχή, αφετηρία. Η ομάδα "Σταρτ", στα πλαίσια του πρωταθλήματος, καλέστηκε να αντιμετωπίσει τη γερμανική ομάδα "Φλάκελφ", την επίσημη ποδοσφαιρική εκπρόσωπο της γερμανικής αεροπορίας.

"Εάν νικήσετε θα πεθάνετε" ήταν η προειδοποίηση που άκουσαν από τα αποδυτήρια ακόμα. Οι παίκτες της" Σταρτ" μπήκαν στο γήπεδο με στολές πρόχειρα ραμμένες από παλιά, κομμένα ρούχα και με παπούτσια συνηθισμένα όχι αθλητικά και κάποιοι με μπότες της δουλειάς. Ήταν καταταλαιπωρημένοι από την πείνα και την πολύωρη, ασταμάτητη δουλειά στο εργοστάσιο. Πάρα τις αυστηρές υποδείξεις αρνήθηκαν να χαιρετήσουν ναζιστικά και όταν το δεξί τους χέρι κινήθηκε και ενώ πάνω τους ήταν καρφωμένα χιλιάδες ματιά, δεν υψώθηκε για τον ναζιστικό χαιρετισμό. Οι παίκτες της" Σταρτ" τοποθέτησαν το χέρι στο μέρος της καρδιάς και φώναξαν το σύνθημα που φώναζαν οι Σοβιετικές ομάδες πριν τα ματς :"Ζητώ ο αθλητισμός". 

 Την  αντίπαλη ομάδα τη "Φλάκελφ" στελέχωναν επίλεκτοι πιλότοι της Λουφτβάφε, καλοντυμένοι, γεροδεμένοι νέοι άντρες, η επιβεβαίωση της Άριας ομορφιάς, ανωτερότητας, δύναμης και κυριαρχίας. 

Στο ματς που ακολούθησε,οι Γερμανοί έπαιζαν σκληρό παιχνίδι και σε ένα από τα πολλά σκληρά μαρκαρίσματα ο τερματοφύλακας Νικολάι Τρούσεβιτς μετά από κλωτσιά που δέχθηκε  στο πρόσωπο, έχασε τις αισθήσεις του. Πάρα το σκληρό παιχνίδι των Γερμανών, η" Σταρτ" κέρδισε με σκορ 5 - 1. Το ηθικό των θεατών στις κερκίδες αναπτερώθηκε και παρόλο που φρουρούνταν από Γερμανούς στρατιώτες χειροκροτούσαν και ζητωκραύγαζαν  υπέρ της ομάδας" Σταρτ". Η ομάδα μετατρεπόταν σε λαϊκό είδωλο και αυτό ήταν κάτι που οι ναζί δεν θα επέτρεπαν. Η νίκη της ομάδας "Σταρτ" ήταν πηγή έμπνευσης και σθένους για τους θεατές που παρακολουθούσαν τον αγώνα. Οι Ναζί προσδοκούσαν σε μια ήττα της "Σταρτ" ως πράξη υποταγής και ταπείνωσης στη προσπάθεια τους να καταστρέψουν τη ψυχή πριν ακόμα σκοτώσουν το κορμί. 

Οι ναζί απαντούν με νέα πρόκληση, διοργανώνοντας  μετά από τρεις μέρες ακόμα ένα ματς - ρεβάνς, εκδίκηση, όπως το ονόμασαν. Οι απειλές επαναλήφθηκαν  πριν το ματς, αφού είπαν ξεκάθαρα στους ποδοσφαιριστές ότι αν ήθελαν να ζήσουν, θα έπρεπε να χαιρετήσουν ναζιστικά και να χάσουν το παιχνίδι. Οι παίκτες δεν χαιρέτησαν ναζιστικά και παρόλο που όλο αυτό το καιρό υποσιτίζονταν και δεν προπονούνταν κανονικά, νίκησαν τη γερμανική ομάδα με σκορ 5-3. Η νίκη αυτή πήρε μια διαφορετική, ηθική διάσταση στις ψυχές των θεατών. Ήταν η φωνή της αντίστασης, που παρόλο το βίαιο εκφοβισμό η ομάδα βαδίζοντας πάνω σε τεντωμένο σχοινί κατάφερε να δώσει ελπίδα στους συμπολίτες της. 

Τα θανατικά αντίποινα δεν άργησαν να έρθουν·μετά το ματς συνελήφθηκαν όλοι οι παίκτες. Κάποιοι εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες στο φαράγγι Μπάμπι Γιαρ λίγο έξω από το Κίεβο, ενώ άλλοι στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ο Νικολάι Τρούσεβιτς μαζί με άλλους τρεις ποδοσφαιριστές εκτελέστηκε το 1943 στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως όπου βρισκόταν. 

 Μετά το ματς αυτό του θανάτου δεν επέζησε κανένας, υπάρχει όμως ένα μνημείο κοντά στο στάδιο της "Δυνάμο" που είναι χαραγμένες οι μορφές των ηρώων αθλητών που εμψύχωσαν τους συμπολίτες  τους με τίμημα την ζωή τους. 

Βέβαια, μέσα στα γενικότερα πλαίσια του αιματηρού αυτού πολέμου, το ματς αυτό ήταν ένα μικρό, ασήμαντο συμβάν που συνήθως κρίνεται ανάξιο λόγου. Ήταν ένα  ματς και όχι κάποια μεγάλη, καθοριστική μάχη. Ήταν όμως μεγαλειώδες, καθοριστικό μάθημα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Ελένη Τσολιά

Ο «Αγώνας του Θανάτου», βραβεύτηκε τον Ιούνιο 2002, με το βραβείο Euro-Cominius (ευρωπαϊκό βραβείο για ιστορικά ντοκιμαντέρ). Στο ντοκιμαντέρ,  που γυρίσθηκε στην Ουκρανία και την Γερμανία, μιλούν θεατές του αγώνα και βετεράνοι ποδοσφαιριστές της εποχής, συγγενείς των παικτών της «Σταρτ» καθώς και ιστορικοί…

Περιέχει σπάνιες εικόνες αρχείου από το κατεχόμενο Κίεβο και  στιγμιότυπα ποδοσφαιρικού αγώνα ανάμεσα σε Εβραίους κρατούμενους και τους Ναζί δεσμοφύλακες τους  σε στρατόπεδο συγκέντρωσης…

(από tvxs.gr)