Τα λουτρά, οι δημόσιοι χώροι όπου μπορούν να πλένονται πολλά άτομα συγχρόνως, από  την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα συναντιούνται στην παράδοση πολλών λαών.

Τα ρωσικά λουτρά ονομάζονται μπάνια (баня) και στη Ρωσία είναι πολύ δημοφιλή από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι και τις μέρες μας. Θεωρείται ότι ο τρόπος αυτός  καθαρισμού του σώματος έχει θεραπευτικές ιδιότητες και είναι ευεργετικός όχι μόνο για το σώμα αλλά και για την ψυχή.

Οι επισκέπτες των λουτρών ακολουθούν μια συγκεκριμένη διαδικασία για να προετοιμαστεί  ο οργανισμός για τις υψηλές θερμοκρασίες που θα ακολουθήσουν. Πρώτα, για την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος, κάνουν ένα ζεστό ντους. Το επόμενο βήμα είναι ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος του ατμόλουτρου, που στα ρωσικά ονομάζεται парилка (παρίλκα), όπου η θερμοκρασία μπορεί να φτάσει μέχρι και τους 100 βαθμούς Κελσίου.

Στο χώρο αυτό, όπως μαρτυρεί και η ονομασία του από τη λέξη пар (παρ), που σημαίνει ατμός, στις θερμαινόμενες πέτρες χύνουν νερό για να παράγονται υδρατμοί. Η παραμονή στο χώρο αυτό είναι σύντομη γιατί η έκθεση του σώματος σε υψηλές θερμοκρασίες δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ. Όσο οι επισκέπτες βρίσκονται στο δωμάτιο του ατμόλουτρου δέχονται μασάζ από το λουτράρη ή κάνουν μασάζ ο ένας στον άλλον με ειδικές δέσμες με κλαδιά σημύδας, βελανιδιάς ή άλλων κωνοφόρων δέντρων. Είναι ένα ιδιόμορφο μαστίγωμα που τονώνει το σώμα. Τα έλαια από τα κλαδιά αυτά επιδρούν θεραπευτικά στο σώμα και αρωματίζουν το χώρο.

Το επόμενο βήμα είναι η ψύξη του σώματος είτε με μια βουτιά σε κρύο νερό είτε με μια βουτιά στο χιόνι. Η απότομη αυτή εναλλαγή στη θερμοκρασία του σώματος είναι διαδικασία θεραπευτική. Η σωματική αλλά και η ψυχική εγρήγορση ατσαλώνει όχι μόνο τον οργανισμό, αλλά και τον χαρακτήρα.

Ο οργανισμός κατά τη διαδικασία αυτή χάνει πολλά υγρά για αυτό και είναι απαραίτητη η κατανάλωση πολλών υγρών. Μετά την μπάνια συνήθως πίνουν τσάι, χυμούς και το ρωσικό παραδοσιακό ποτό κβας.

Από την αρχαιότητα ο χώρος των λουτρών χαρακτηρίζεται "δημοκρατικός" καθώς επιφέρει μια έστω και παροδική ισότητα μεταξύ των λουομένων. Τα γυμνά σώματα, απελευθερωμένα καθώς είναι από ρούχα και κοσμήματα, τα οποία προσδίδουν κύρος και ισχύ ή αντίθετα φανερώνουν  έλλειψη γοήτρου και αίγλης, καθιστούν τους λουομένους ίσους.  Στους χώρους των λουτρών οι συζητήσεις γίνονται ανοιχτές, ειλικρινείς και εγκάρδιες. Η μπάνια χαρίζει σωματική και ψυχική ευεξία.

Από τα παλιά χρόνια οι Ρώσοι λένε ότι ο άνθρωπος μετά την μπάνια νιώθει σαν να ξαναγεννήθηκε· ο οργανισμός τονώνεται, το μυαλό αποβάλλει τις αρνητικές σκέψεις και το σώμα ατσαλώνεται για να μπορεί να αντιμετωπίσει το δριμύ ρωσικό ψύχος.

Ελένη Τσολιά