Η ζεύξη με τρία άλογα όπου τα δύο πλαϊνά  είναι ζευγμένα ελαφρά λοξά και καλπάζουν ενώ το άλογο που είναι στη μέση πηγαίνει με ταχύ βηματισμό, οδηγώντας  τα άλλα δύο, είναι γνωστή από το 18ο αιώνα. Ο γοργός βηματισμός του κεντρικού και ο καλπασμός των πλαϊνών αλόγων εξασφαλίζει όχι μόνο ταχύτητα διπλάσια από τη συνηθισμένη αλλά και το ότι τα άλογα  δεν κουράζονται γρήγορα.

Σε μια χώρα όπως η Ρωσία με αχανείς εκτάσεις και τεράστιες αποστάσεις, τα τσαρικά ταχυδρομεία είχαν ανάγκη από άμαξες που θα μπορούσαν να αναπτύξουν μεγάλη ταχύτητα. Οι άμαξες και τα έλκηθρα που σέρνονταν  από τρία άλογα αρχικά χρησιμοποιούνταν από τα τσαρικά ταχυδρομεία  και τις άμαξες και τα έλκηθρα που μετέφεραν σημαντικά κρατικά αγγέλματα. Αργότερα  χρησιμοποιήθηκαν και για λόγους πυρόσβεσης, αλλά και από όποιον άλλον χρειαζόταν μεγάλη ταχύτητα.

Μετέπειτα οι ευγενείς και οι εύποροι έμποροι τα χρησιμοποίησαν για προσωπικούς λόγους κυρίως για διασκέδαση και επίδειξη πλούτου. Η τρόικα στολιζόταν με μια μικρή ξύλινη αψίδα πάνω από το μεσαίο άλογο αλλά και με κουδουνάκια και καμπανούλες. Αργότερα τα στολισμένα, δυνατά άλογα που καλπάζουν σκορπίζοντας τους ήχους και τις μελωδίες από τα κουδουνάκια και τις καμπανούλες έγιναν συνήθειο για τους γάμους και άλλες εορταστικές εκδηλώσεις όταν οι αμαξάδες μπορούσαν να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες για να διασκεδάσουν τους επιβάτες τους.

"Ο Σελιφάν φώναζε με χειρονομίες :" Ε! Ε! Ε! "αναπηδώντας ρυθμικά στο κάθισμά του κάθε φορά που η τρόικα ανεβοκατέβαινε στις ανηφόρες του ατελείωτου δρόμου. Ο Τσίτσικοβ χαμογελούσε μόνο αναπηδώντας ελαφρά πάνω στο μαξιλάρι - του άρεσε πολύ το γρήγορο τρέξιμο. Και ποιος Ρώσος, τάχα δεν αγαπάει το γρήγορο τρέξιμο στα ταξίδια; Τίνος, τάχα, η ψυχή που της αρέσει ο ίλιγγος, τα γλέντια και οι διασκεδάσεις δε θα ρθει στιγμή που θα πει :"στο διάβολο να πάνε όλα!" - γίνεται να μη το αγαπάει η ψυχή του το τρέξιμο; Να μην το λαχταράει με τον ενθουσιασμό που προκαλεί; Έχεις την εντύπωση πως μια άγνωστη δύναμη σε πήρε μαζί της στα φτερά της, και πετάς ο ίδιος, κι όλα πετάνε (...) Εχ τρόικα! πουλί - τρόικα, ποιανού το μυαλό σε γέννησε; Δε γινόταν να σε γεννήσει άλλος από έναν παράτολμο λαό, πάνω σε τούτη τη χώρα που δεν της αρέσει να αστειεύεται, που είναι απλωμένη σαν τεντωμένο σεντόνι στη μισή γη (...) σίφουνας τα άλογα (...) και νάτη η τρόικα που πετάει, πετάει! Και να τώρα βλέπεις μακριά ένα πράγμα που σουβλίζει και γεμίζει σκόνη τον αέρα."

(Νικολάι Γκόγκολ "Νεκρές ψυχές")

Ο Νικολάι Γκόγκολ παρομοιάζει τα τρία άλογα που καλπάζουν με την ίδια τη Ρωσία. Η αλληγορία με τη μορφή του δρόμου στον οποίο η τρόικα προχωρεί τρέχοντας είναι ο λεβέντικος, δυνατός εθνικός χαρακτήρας της.  Η Ρωσία  προχωρεί  ακολουθώντας το δικό της δρόμο. Είναι ο 19ος αιώνας, η εποχή κατά την οποία η Ρωσία ανακαλύπτει τον εαυτό της και την εθνική της συνείδηση. Οι άνθρωποι των γραμμάτων συζητούν έντονα για το παρελθόν, για τις παραδόσεις, την ιδιαίτερη ιστορία και ψυχοσύνθεση του ρωσικού λαού, προσπαθώντας να κατανοήσουν την παρελθούσα και την παρούσα πορεία του αλλά κυρίως για να προβλέψουν τη  μελλοντική του πορεία.

"Κι εσύ, Ρωσία, δεν είσαι τάχα μια παράτολμη αξεπέραστη στο τρέξιμο τρόικα; Σπίθες πετάει από κάτω σου ο δρόμος, τρίζουν τα γεφύρια, όλα τα αφήνεις πίσω σου, όλα βραδυπορούν. Θα σταθεί εντυπωσιασμένος από αυτό το θεϊκό θαύμα ο θεατής :να ναι, λες, αστροπελέκι που πέσε από τον ουρανό; τι σημαίνει αυτό το ξέφρενο τρέξιμο;"

(Νικολάι Γκόγκολ "Νεκρές ψυχές")

Ο ποιητής Αλεξάντρ Μπλοκ έδωσε συνέχεια στην εικόνα της Ρωσίας που παρομοιάζεται με  τρόικα που καλπάζει. Στο ποίημά του "Ρωσία" γραμμένο το 1908 όταν η χώρα ολόκληρη συγκλονιζόταν από εξεγέρσεις και απεργίες, όταν ο αέρας μύριζε μπαρούτι και επανάσταση ο Αλεξάντρ Μπλοκ περιγράφει τη Ρωσία σαν μια τρόικα που και πάλι καλπάζει προς το άγνωστο και πάνω της η ευτυχία φεύγει,διαλύεται στον ασημένιο  καπνό. Η αγάπη για την πατρίδα αλλά και οι αγωνιώδεις σκέψεις για το μέλλον της και για το δικό της μοναδικό δρόμο, στο ποίημά του έχουν την παραστατική εικόνα του ξέφρενου καλπασμού των τριών αλόγων. Η ρωσική τρόικα  συμβολίζει την πατρίδα και την αγωνία για το δρόμο που ακολουθεί, για το μέλλον της.

 Η τρόικα πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε στη ρωσική ποίηση δημιουργώντας εικόνες με συμβολικό χαρακτήρα.

Στο ποίημά του Νικολάι Νεκράσοβ "Τρόικα" τα ακριβά, δυνατά και όμορφα στολισμένα άλογα συμβολίζουν την ευτυχισμένη ζωή που φεύγει μακριά , αφήνοντας πίσω το φτωχό κορίτσι στη μέση του δρόμου. Η δική της μοίρα είναι η σκληρή μοίρα της φτωχής γυναίκας, η δική της ομορφιά γρήγορα θα σβήσει από τη σκληρή δουλειά . Ο ωραίος αξιωματικός φεύγει πάνω στη στολισμένη άμαξα.

"(.. .) γιατί τρέχεις βιαστικά

Πίσω απ'τη γοργή τη τρόικα;

Ο νεαρός αξιωματικός με τα χέρια στη μέση

εσένα επίμονα κοιτάζει (...)

Μα εσένα η μοίρα σου άλλη είναι (...)

Δένοντας το φουστάνι κάτω από τις μασχάλες

το στήθος σου άσχημο θα φαντάζει

Κι ο άντρας σκληρά θα σε κτυπάει (...)

Την ξέφρενη τρόικα δεν θα προλάβεις

Με άλογα ταϊσμένα, γρήγορα και γερά

Ο μεθυσμένος αμαξάς σε μια άλλη βιάζεται να πάει το νεαρό αξιωματικό"

(Νικολάι Νεκράσοβ "Τρόικα")

Η εικόνα των τριών στολισμένων, δυνατών αλόγων που καλπάζουν αφήνοντας στο πέρασμα τους τούς ήχους των κουδουνιών, μέσα από την ποίηση και τη λογοτεχνία έγινε όχι μόνο ένα από τα σύμβολα της Ρωσίας αλλά η  εικόνα της ίδιας της Ρωσίας που καλπάζει στο δικό της δρόμο με τα δικά της χρώματα και μελωδίες .

Ελένη Τσολιά