Δημοσιεύτηκε
"To μέγεθος της λεηλασίας θα κατανόηση κανείς, όταν λάβη υπ’ όψιν ότι αυτή διήρκεσεν από της 13 Αυγούστου μέχρι της 5 Σεπτεμβρίου.. "
"διατάσσομεν την ΙΣΟΠΕΔΩΣΙΝ τούτων και την εκτέλεσιν παντός άρρενος Ανωγειανού όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου.”-Χανιά 13-8-44 0 Στρατηγός Διοικητής Φρουρίου Κρήτης X. ΜΙΛΛΕΡ "
940 οικίαι μετεβλήθησαν εις ερείπια, οι δε νεκροί και τραυματίαι ανήλθον εις πολλάς εκατοντάδας. Οι Γερμανοί εξετόπισαν ακολούθως 2.500 γυναικόπαιδα.
Την νύχτα 12 προς 13 Αυγούστου 1944 τρία γερμανικά τάγματα ενισχυμένα με όλμους και με την υποστήριξη πυροβολικού, του 65ου Συντάγματος μεταφέρθηκαν με 30 αυτοκίνητα στα Σίσαρχα, πέντε χιλιόμετρα πριν τ΄ Ανώγεια με διοικητή τον ταγματάρχη Μάρτεν.
Οι Ανωγειανοί σκοποί αντιλήφθηκαν τους γερμανούς και με το σύνθημα «Τράγοι στ΄ αμπέλια», ειδοποίησαν τους κατοίκους και όλοι οι άντρες που βρίσκονταν στο χωριό έφυγαν προς τα βουνά.
Μαζί πρόλαβαν και έφυγαν πολλά γυναικόπαιδα.
Οι Γερμανοί έφτασαν με τα πόδια στ’ Ανώγεια, τα κύκλωσαν με διπλό κλοιό και εγκατέστησαν φυλάκια στους γύρω λόφους.
Όταν άρχισε να ξημερώνει οι γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να εισβάλουν στο χωριό από διάφορες κατευθύνσεις πυροβολώντας στο αέρα για εκφοβισμό.
Ύστερα συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους στην πλατεία Αρμί.
Στη συνέχεια μια διμοιρία μηχανικού και καταστροφών άρχισε το κάψιμο και την ανατίναξη των σπιτιών με εκρηκτικές ύλες. Τα σύννεφα καπνού της καταστροφής ήταν ορατά από πολύ μεγάλες αποστάσεις.
Το 3ο Ολοκαύτωμα είναι πια μια σκληρή πραγματικότητα.
Για 24 μερόνυχτα, καίνε, γκρεμίζουν, ανατινάζουν και εκτελούν ανήμπορους και παράλυτους, που δεν μπορούσαν να φύγουν.
Ο Καζαντζάκης καταγράφει την Ναζιστική κτηνωδία
Τον Ιούλιο του 1945, ένα σχεδόν χρόνο μετά την καταστροφή των Ανωγείων από τους Γερμανούς Ναζιστές, ο Νίκος Καζαντζάκης θα επισκεφθεί τ’ Ανώγεια, ως υπεύθυνος της Κεντρικής Επιτροπής για τη διαπίστωση των Γερμανικών ωμοτήτων κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Κρήτη. Μετά από εντολή της κυβέρνησης και με τη βοήθεια των I. Κακριδή, I. Καλιτσουνάκη και Κ. Κουτουλάκη κατέγραψε το χρονικό της καταστροφής.
Στην σχετική έκθεση του μεταξύ άλλων αναφέρει:
“ Την13ην οι Γερμανοί συμπληρώσαντες την κύκλωσιν, εισήλθον εις τα Ανώγεια και διέταξαν τους υπολειφθέντας κατοίκους (θα ήσαν περί τα 1500 γυναικόπαιδα) να αναχωρήσουν εντός ημισείας ώρας προς την κατεύθυνσιν του Γενή-Καβέ, οπόθεν να διασκορπισθούν εις τα διάφορα χωρία της Ρεθύμνης.
Μετά ταύτα, προέβησαν εις Ολοκαύτωμα, γενικήν λεηλασίαν του χωρίου, πλουσιωτάτου εις κτηνοτροφικά και εριουργικά προϊόντα. Μετά την δήλωσιν εκάστη οικία εκαίετο πρώτον και έπειτα ανετινάσσετο δια δυναμίτιδος.
Κάθε νύκτα οι Γερμανοί απεσύροντο εις τα Σείσαρχα και την πρωϊαν επανήρχοντο.
To μέγεθος της λεηλασίας θα κατανόηση κανείς, όταν λάβη υπ’ όψιν ότι αυτή διήρκεσεν από της 13 Αυγούστου μέχρι της 5 Σεπτεμβρίου.
Δύο αδελφαί, η χήρα Εμμ. Καλλέργη και η χήρα Εμμ. Καβλέντη, η χωλή Ειρήνη Καραϊσκου και η Ευαγγ. Ιω. Πασπαράκη, αρνηθείσαι ν’ αποχωρήσουν και προτιμήσασαι τον θάνατον απέθανον καείσαι και καταχωθείσαι έπειτα υπό τα ερείπια των ανατιναχθεισών οικιών των.
Επίσης οι Γερμανοί εφόνευσαν τον εκ τραύματος της κεφαλής παράφρονα Εμμ. I. Σαλούστρον.
Πολλοί άλλοι εφονεύθησαν εις τα πέριξ.
Οι Γερμανοί κατέστρεψαν και τα 4 τυροκομεία της περιοχής και απήγαγον τα ποίμνια των κατοίκων όσα δεν ηδυνήθησαν να συμπαραλάβουν, τα εφόνευσαν.
Σήμερον από τας 940 οικίας των Ανωγείων δεν έχει απομείνει ούτε μία, το νεόδμητον σχολείον ανετινάχθη, αι 3 εκκλησίαι, τας οποίας οι Γερμανοί είχον μεταβάλει εις σταύλους, έχουν επίσης υποστή ζημίας εκ των πέριξ ανατινάξεων.
Η επίσημος κατάστασις της Νομαρχίας Ρεθύμνης αναφέρει 17 Ανωγειανούς εκτελεσθέντας κατά την περίοδον της κατοχής”…