Υπάρχει μια θεμελιώδης και πολύ βασική διαφορά νοήματος, ανάμεσα στις έννοιες του κοινόχρηστου και του Δημόσιου χώρου.

Οι κοινόχρηστοι χώροι της πόλης αποτελούν τον χώρο τον οποίο χρησιμοποιούμε για αναψυχή, ξεκούραση και μετάβαση – μετακίνηση μέσα στον αστικό ιστό. Άρα σύμφωνα με τη νομοθεσία, κοινόχρηστοι χώροι είναι οι κάθε είδους δρόμοι, πλατείες, άλση και γενικά όλοι οι προορισμένοι για κοινή χρήση ελεύθεροι χώροι, που καθορίζονται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο πόλης ή έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οποιονδήποτε άλλο νόμιμο τρόπο.

Οι Δημόσιοι χώροι όμως – και το γράφω με κεφαλαίο Δ ώστε να τονιστεί η διαφορά – έτσι όπως έχουν νοηματοδοτηθεί μέσα στο δημοκρατικό πλαίσιο, δεν εξυπηρετούν μονάχα τις προαναφερθείσες ανάγκες, αλλά η πραγματική τους σημασία έγκειται στο ότι αποτελούν την ικανή και αναγκαία συνθήκη της ύπαρξης του ίδιου του Δημοκρατικού πολιτεύματος, καθώς είναι ο φυσικός χώρος μέσα στον οποίο ο Πολίτης πραγματώνει την ίδια του την υπόσταση.

Και όταν λέμε Πολίτης εννοούμε το υποκείμενο που μετέχει του άρχειν και του άρχεσθαι. Που μετέχει στην εξουσία υπό όλες τις μορφές της, στη βάση της ισότητας. Εξάλλου η συμμετοχή, η ελευθερία και η ισότητα είναι η ραχοκοκαλιά της Δημοκρατίας.

Ο Δημόσιος χώρος είναι εκεί ακριβώς όπου κερδισμένες ελευθερίες, όπως αυτή του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι λαμβάνουν χώρα.

Αντιλαμβανόμαστε εύκολα λοιπόν ότι η συρρίκνωση του Δημόσιου χώρου, αποτελεί συρρίκνωση της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Οι Δημόσιοι χώροι ανήκουν σε όλους τους Πολίτες και όλοι οι Πολίτες επωφελούνται της ύπαρξής τους

Δεν μπορώ να καταλάβω λοιπόν με ποιο δικαίωμα ο δήμος Ηρακλείου παραχώρησε ένα τεράστιο κομμάτι της κεντρικότερης πλατείας της πόλης, της πλατείας Ελευθερίας, στις καφετέριες που βρίσκονται γύρω από αυτήν.

Στην εμβληματική πλατεία που ανά τα χρόνια έχει φιλοξενήσει χιλιάδες ελεύθερα καλέσματα, συγκεντρώσεις (και δεν μιλώ φυσικά για τις πρόσφατες φασιστικές χυδαιότητες), ομιλίες, εκδηλώσεις, συναυλίες κλπ, στην πλατεία που κάθε βράδυ η μισή νεολαία της πόλης  μαζεύεται και συζητάει, πλέον υπάρχουν μόνιμα εγκατεστημένα – ακόμα και το βράδυ – τραπέζια και ομπρέλες από τα γύρω μαγαζιά.

Η κατάσταση αυτή συρρικνώνει και πλήττει τον δημόσιο χώρο του Ηρακλείου και το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτόν. Καταστρέφει τον βασικό προορισμό του.

Δεν είναι δυνατόν ο Δημόσιος χώρος της πόλης, ο οποίος εξ’ορισμού προορίζεται για κοινή χρήση από όλους, να χρησιμοποιείται για την κερδοφορία και την ικανοποίηση των οικονομικών συμφερόντων κάποιων, εις βάρος όλων των υπολοίπων.

Η πλατεία Ελευθερίας, όπως και το σύνολο του Δημόσιου χώρου ανήκει σε όλους μας και πρέπει ανά πάσα ώρα και στιγμή να είναι διαθέσιμη για να εκπληρώσει τον θεμελιώδη ρόλο της ύπαρξής της.

Σε μια περίοδο δε, που χαρακτηρίζεται από τόσο ισχυρές τάσεις περιστολής και καταπάτησης θεμελιωδών δικαιωμάτων, έχουμε τεράστια ευθύνη και δεν πρέπει να αφήσουμε ούτε σπιθαμή της πόλης στα χέρια των αρπακτικών.

Και η ερώτηση παραμένει. Ποιος και με ποιο δικαίωμα παραχώρησε τον Δημόσιο χώρο της πόλης στους ιδιώτες;