Δημοσιεύτηκε
Από τα τέλη του 18ου αιώνα στην Ευρώπη υπήρχαν παντού κουκλοθέατρα. Τα πιο απλά έπαιζαν σε άμαξες, οι οποίες γύριζαν από συνοικία σε συνοικία στις πόλεις.
Οι Βιεννέζοι λάτρευαν τις μαριονέτες αλλά και η Βενετία, η Σικελία, η Βοημία ήταν περιοχές όπου ήταν πολύ διαδεδομένο το κουκλοθέατρο.
Στο Λονδίνο πριν τον 17ο αιώνα υπήρχαν τουλάχιστον δώδεκα θέατρα μαριονέτας. Οι περιοδεύοντες αυτοί καλλιτέχνες έδιναν παραστάσεις σε τοπικές γιορτές και πανηγύρια αλλά και σε πύργους ευγενών.
Ο Σαίξπηρ είχε εντυπωσιαστεί από αυτές τις παραστάσεις και τις ανέφερε συχνά. Ακόμη και σε απόσπασμα του Άμλετ αναφέρεται το θέατρο μαριονέτας.
Το μαγικό αυτό θέαμα, με την ψευδαίσθηση που δημιουργούσαν οι κούκλες οι οποίες μιμούνταν τέλεια τις κινήσεις των ανθρώπων αλλά και τα λεπτά όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, γοήτευε τους ανθρώπους.
Η Βενετία και η Σικελία είχε τους burattini, η Βοημία τους puppazi, αντιπροσωπευτικές φιγούρες από κάθε μέρος. Στην μικρογραφία του κουκλοθέατρου αποτυπώνονταν τα χαρακτηριστικά και οι συνήθειες από κάθε τόπο.
Όλες οι κοινωνικές τάξεις αγαπούσαν το κουκλοθέατρο. Υπήρχαν πολλά κουκλοθέατρα μέσα σε παλάτια και πύργους. Ο πρίγκιπας Νικόλαος Εστερχάζυ είχε εγκαταστήσει ένα στην κατοικία του στις όχθες του ποταμού Νοϋζήντλερ. Το πάρκο Έστερχαζ, όπως έγραφε το 1784 ένας Γάλλος ταξιδιώτης, ήταν από τα λαμπρότερα μετά τις Βερσαλλίες.
Στη Γαλλία στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα οι παραστάσεις του Fanchon Brioche ήταν διάσημες ακόμη και στην βασιλική αυλή. Οι αριστοκράτες μαγεύονταν από τη δεξιοτεχνία του στην κίνηση των μαριονετών αλλά και από τις ιστορίες του. Το 1650 έφτιαξε το πρώτο κουκλοθέατρο και το 1777 ιδρύθηκε στο Παρίσι το θέατρο Des Bamboches όπου παρουσιάστηκαν πολλές παραστάσεις με μαριονέτες.
Θα πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι η Εκκλησία δεν ήταν καθόλου δεκτική σε τέτοια θεάματα και τις περισσότερες φορές τα αντιμαχόταν. Αυτή η πρακτική της Εκκλησίας είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή πτώση του κουκλοθέατρου στη Γαλλία και τη μεταφορά του σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Κάθε χώρα είχε και την αντιπροσωπευτική μαριονέτα της, ο Πουλτσινέλλα από την Ιταλία, ο Χάνσβουρστ από τις περιοχές της Γερμανίας, ο Κάσπερλ από την Αυστρία κ.ά.
Το θέατρο των Μεταμορφώσεων του Ντενεμπέκ στη Βιέννη ήταν ένας συνδυασμός νάνων και μαριονετών όπου έπαιζαν και χόρευαν μαζί. Το θέαμά του είχε έναν υπερφυσικό και μεταφυσικό χαρακτήρα: παράξενοι ήχοι, εικόνες φαντασμάτων, φωνές από το υπερπέραν που όλα αυτά συνέθεταν μια μοναδική ατμόσφαιρα. Τα πλανόδια αυτά θεάματα με μεταφυσικό περιεχόμενο ήταν ιδιαιτέρως αγαπητά στο κοινό.
Ο Λούντβιχ Μπάικ δημοσίευσε το 1919 ένα πολύ ενδιαφέρον έργο για τα κουκλοθέατρα στη Βιέννη και περιγράφει το κουκλοθέατρο του Μαξιμιλιανού Ζεντελμάγερ με τρισδιάστατα ντεκόρ και συνοδεία κλαβεσέν.
Ο Χάυδν είχε συνθέσει πέντε οπερέτες για κουκλοθέατρο, αυτό μας δείχνει τη μεγάλη δυναμική και αποδοχή αυτό του μαγικού θεάματος.
Η δύναμη αυτού του θεάτρου πολλές φορές έμπαινε στο στόχαστρο των αρχών για τυχόν ανατρεπτικά μηνύματα. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που γινόταν λογοκρισία και επίβλεψη των έργων πριν παρουσιαστούν.
Το κουκλοθέατρο έως τις μέρες μας είναι μια μορφή τέχνης με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ζωντάνιας, παραστατικότητας, δημιουργικότητας και τέλος μαγείας. Η επικοινωνιακή του διάσταση είναι μοναδική. Δημιουργεί έναν «ποιητικό» κόσμο με έντονους εκφραστικούς τρόπους, οι οποίοι αγγίζουν βαθιά τη συνείδηση και διαμορφώνουν μια πλούσια γλώσσα συμβολισμών.
Πηγές
- Μαρσέλ Μπριόν, Η Καθημερινή ζωή στη Βιέννη, την εποχή του Μότσαρτ
και του Σούμπερτ, εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 1994.
Αναρτήθηκε από:
