Η φυλακή

Ο Τζάκομο Καζανόβα γεννήθηκε στη Βενετία το 1725. Παιδί καλλιτεχνών, ο πατέρας του ήταν σκηνοθέτης και η μητέρα του ηθοποιός. Σπούδασε ιατρική στην Πάδοβα και άλλα επιστημονικά πεδία στο μοναστήρι Maria della Salute υπό την επίβλεψη του μεγάλου θεολόγου Barbarigo.

Χρησιμοποιούσε την πλούσια μόρφωση και τις γνώσεις του για να καταστρώνει μια σειρά από απάτες. Είχε δημιουργήσει ένα μελάνι το οποίο γινόταν αόρατο λίγο μετά τη χρήση του, το χρησιμοποιούσε στις ερωτικές επιστολές και στην υπογραφή διαφόρων γραμματίων. Επίσης είχε φτιάξει αρώματα για ερωτικές αποπλανήσεις, είχε συγγράψει μια νουβέλα και είχε παρασκευάσει μια χρωστική ουσία για τους υφαντές του κόμη Βαλντστάιν, του τελευταίου προστάτη του.

Οι γνώσεις και η πολυπραγμοσύνη του τον βοήθησαν σε μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση, όταν φυλακίστηκε και κατάφερε να αποδράσει με μυθιστορηματικό σχεδόν τρόπο.

Οι αρχές της Βενετίας μπορούσαν να παραβλέψουν τις απάτες που είχαν σχέση με τα τυχερά παιγνίδια, όμως ήταν εξαιρετικά αυστηρές με την κατασκοπεία και τη διαρροή πληροφοριών του κράτους. Ο Καζανόβα είχε πολύ καλές σχέσεις με τον Γάλλο πρέσβη. Tο γεγονός όμως της γνωριμίας τους με την ίδια γυναίκα, έγινε η αιτία να συλληφθεί τη νύχτα της 25^ης Ιουλίου 1755 και να φυλακιστεί χωρίς δίκη. Η μολυβδοσκέπαστη φυλακή βρισκόταν κάτω από το Παλάτι των Δόγηδων και ήταν γνωστή ως “Piombi” («Σίδερα»).

Καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση από τις αρχές, όμως δεν έμαθε ποτέ το λόγο της φυλάκισής του. Έτσι πίστεψε ότι θα έμενε το υπόλοιπο της ζωής του στη φυλακή. Η σκέψη αυτή τον κινητοποίησε ώστε να αναζητήσει τρόπους απόδρασης. Πραγματοποίησε τελικά μια θεαματική απόδραση κατά τη δεύτερη προσπάθειά του. Κανείς ποτέ δεν είχε παραβιάσει τη συγκεκριμένη φυλακή.  

Κατασκεύασε ένα εργαλείο από δύο κομμάτια σιδήρου και μαρμάρου, τα οποία βρήκε κατά τη μικρή βόλτα που έκανε στην οροφή του παλατιού, όταν γινόταν καθαρισμός του κελιού του. Επίσης κατασκεύασε έναν πυρσό από διάφορα υλικά που βρήκε ώστε να μπορεί να βλέπει στο σκοτάδι.

Ξεκίνησε να σκάβει στο κελί του για να ανοίξει μια τρύπα διαφυγής, αλλά έγινε αντιληπτός και του άλλαξαν κελί. Είχε καταφέρει όμως να κρύψει το εργαλείο του στη βίβλο ενός μοναχού συγκρατούμενου, του Marino Balbi.  

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Καζανόβα ο μοναχός έσκαψε μια τρύπα στο ταβάνι του κελιού του. Οι δύο άντρες κατάφεραν να αποδράσουν από την οροφή του παλατιού, αφού παραπλάνησαν τον φρουρό  λέγοντάς του ότι ήταν επισκέπτες που είχαν κατά λάθος κλειδωθεί στο παλάτι. Τέλος εγκατέλειψαν τη Βενετία με μια γόνδολα.

Ο Τζάκομο Καζανόβα καθιερώθηκε ως ένας χαρισματικός εραστής, ήταν όμως μια πολυσχιδής προσωπικότητα της εποχής του. Η ιστορία της απόδρασής του κυκλοφόρησε στην Πράγα το 1787 με τίτλο Histoire de ma fuite (H ιστορία της απόδρασής μου). Μετά από αυτό έγινε διάσημος και αποδεκτός στην υψηλή κοινωνία της Ευρώπης.

Είχε μυηθεί στον Τεκτονισμό και είχε ασχοληθεί με τον αποκρυφισμό και την αλχημεία. Ειδικότερα στην τελευταία περίοδο της ζωής του, από το 1785 μέχρι το 1798, στο κάστρο Ντουχτσόφ όπου είχε προσληφθεί ως βιβλιοθηκάριος, αφιερώθηκε στην έρευνα της αλχημείας και τη συγγραφή των απομνημονευμάτων του. Η αυτοβιογραφία του εκδόθηκε μετά το θάνατό του με πολλές περικοπές και κυκλοφόρησε τον 19^ο αιώνα.

Ήταν μια χαρακτηριστική μορφή του 18ου αιώνα, τυχοδιώκτης και κοσμοπολίτης με πάθος για τον τζόγο και τις μεταμφιέσεις. Οι περιπέτειές του έγιναν συνώνυμο του πάθους και της ηδονής.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του οι παράξενες ιστορίες του από το παρελθόν φαίνονταν σχεδόν αλλόκοτες, σε έναν νέο κόσμο που είχε κάνει την εμφάνισή του μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Η εποχή του είχε περάσει ανεπιστρεπτί και οι παλιές αξίες είχαν δώσει τη θέση τους σε καινούργιες.

Κατερίνα Κοφφινά

•  Marion Kaminski, Τέχνη και Αρχιτεκτονική - Βενετία, εκδ. Ελευθερουδάκης.
• https://en.wikipedia.org