Βιώνοντας έντονα τις μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα και την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, νέα και σημαντικά ζητήματα ανακύπτουν στη δημόσια συζήτηση.

Ένα από αυτά είναι η μετανάστευση, όχι μόνο εξαιτίας των εχθροπραξιών αλλά και λόγω της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της, όπως πλημμύρες, ξηρασία, άνοδος της στάθμης της θάλασσας και ακραία καιρικά φαινόμενα (τυφώνες, ανεμοστρόβιλοι). Συνέπεια αυτών είναι η αδυναμία πρόσβασης του πληθυσμού σε καθαρό νερό, σε φυσικούς πόρους, σε γη κατάλληλη για καλλιέργεια και σε κτηνοτροφικές δραστηριότητες.

Ας μην ξεχνάμε το «μεγάλο μυστικό» της περίπτωσης των προσφύγων της Συρίας. Εκτός από τον πόλεμο που μαίνεται στη χώρα, από το 2006 έως το 2011 αρκετές περιοχές της Σύριας αντιμετώπισαν ακραία ξηρασία. Έτσι, περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν σε φυγή από την κατοικία τους, ανήμποροι και πάμφτωχοι, καθώς δεν μπορούσαν πλέον στο ελάχιστο να ικανοποιήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες. Πρώτο τους βήμα η μετακίνηση στις πόλεις της Σύριας, απ’ όπου επίσης, λόγω της εξαθλίωσης, της εμπόλεμης κατάστασης και των αναταραχών, έφυγαν μαζικά εκτός συνόρων.

Από το 2008 έως το 2012, περίπου 144 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινηθήκαν εξαιτίας των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Με την εκτίμηση ότι αν συνεχιστεί η κατάσταση ως έχει, έως το 2050 θα έχουμε επιπλέον 150 εκατομμύρια περιβαλλοντικούς πρόσφυγες, η λήψη δραστικών μέτρων γίνεται επιτακτική. Συγκεκριμένα:

Α. Επίσημη αναγνώριση των περιβαλλοντικών προσφύγων από τους αρμόδιους διεθνείς φορείς, ώστε να μη δημιουργηθεί ακόμη μια κατηγορία «αόρατων ανθρώπων» που μετακινούνται απροστάτευτοι από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή.

Β. Υιοθέτηση δεσμευτικών πολιτικών σε διεθνές επίπεδο με στόχο τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Σημαντικό σταθμό σε αυτή την προσπάθεια αποτελεί η Διεθνής Διάσκεψη για το Κλίμα τον προσεχή Δεκέμβριο στο Παρίσι. Η διάσκεψη προβλέπεται να καταλήξει στην ψήφιση ενός «νομικά δεσμευτικού κειμένου - πρωτοκόλλου» με βασικό στόχο τη μείωση, έως το 2050, των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων κατά τουλάχιστον 60% σε σχέση με το 2010, ενώ θα αποτυπώνει με σαφήνεια το συντονισμό των πολιτικών σε μια κοινή, ενιαία βάση (και όχι σε εθνική βάση).

Κρίσιμο στοιχείο της παραπάνω συμφωνίας είναι η επίτευξη της περιβαλλοντικής και κλιματικής διακυβέρνησης με τη συμμετοχή όλο και περισσότερων ομάδων στη συζήτηση για το κλίμα (τοπικές κοινωνίες, ιδιωτικός τομέας, ΜΚΟ), αλλά και την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων σχεδόν σε όλες τις επερχόμενες πολιτικές.

Η κλιματική αλλαγή δεν γνωρίζει σύνορα. Είναι αναγκαία η συνέργεια επιστήμης και πολιτικής για την καίρια και έγκαιρη αντιμετώπιση των επιπτώσεών της. Ο χρόνος μετρά αντίστροφα.

Ζέφη Δημαδάμα