Δημοσιεύτηκε
Το Café de la Nouvelle-Athènes στα τέλη του 19ου αιώνα
Το καφέ La Nouvelle Athènes (Η Νέα Αθήνα) που βρισκόταν στην πλατεία Place Pigalle στο Παρίσι ήταν το σημείο συνάντησης των ιμπρεσιονιστών καλλιτεχνών προς τα τέλη του 19ου αιώνα. Το εσωτερικό του καφέ έχει αποτυπωθεί σε κάποια από τα διασημότερα έργα ζωγραφικής. Ο συνθέτης - μουσικός Erik Satie έπαιζε επίσης πιάνο εκεί.
Κατά τον εικοστό αιώνα το καφέ είχε μετατραπεί σε κλαμπ όπου διασκέδαζαν αρχικά οι Ναζί (1940) και αργότερα οι Παρτιζάνοι. Χρόνια αργότερα τη δεκαετία 1980 και 1990 στέγασε ένα χώρο ροκ συναυλιών. Το 2004 το κτήριο καταστράφηκε από φωτιά αλλά το 2011 ανακατασκευάστηκε και στέγασε ένα κατάστημα βιολογικών προϊόντων.
Ο Ντεγκά στο έργο του «Το αψέντι» (1876) απέδωσε με τον πλέον εξαιρετικό τρόπο την μοναξιά και την απογοήτευση μέσα στο Nouvelle Athènes. Ένα έργο επιτομή στην ανθρώπινη ύπαρξη, την μοναξιά και την παρακμή. Η ηθοποιός Ελέν Αντρέ βυθισμένη σε σκέψεις πίνοντας αψέντι, το ποτό έχει ήδη αρχίσει να επενεργεί στον ψυχισμό της, το υποδηλώνει η θλιμμένη της έκφραση. Δίπλα της κάθεται ο ξεπεσμένος αριστοκράτης και μποέμ ζωγράφος Μαρσελέν Ντεμπουτέν. Οι υπάρξεις τους απομονωμένες η μία από την άλλη, ταξιδεύουν νοερά και επιζητούν κάποια φωτεινή διέξοδο, που όπως φαίνεται δεν μπορούν να βρουν. Το βλέμμα της Ελέν εκφράζει όλη την εσωτερική πάλη που διενεργείται μέσα της.
Η αδιεξοδική κατάσταση επίσης τονίζεται με τη διάταξη των τραπεζιών, τα οποία δημιουργούν έναν περιορισμένο χώρο πίεσης. Οι καθρέφτες που βρίσκονται πίσω αντανακλούν τα είδωλά τους. Μια σκηνή πεμπτουσία της υπαρξιακής κατάστασης και του εσωτερικού αδιεξόδου. Η μελαγχολία είναι διάχυτη και απλώνεται σε όλη τη σύνθεση, κυριαρχεί με τρόπο απροσδιόριστο.
Το αψέντι ήταν πολύ διαδεδομένο ποτό στους κύκλους των καλλιτεχνών και διανοούμενων, το αποκαλούσαν το ναρκωτικό των φτωχών. Πολλοί υποστήριζαν ότι είχε ψυχοδραστικές ιδιότητες και ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις και υπό κάποιες συνθήκες να δημιουργούσε παραισθήσεις, η μετά από μεγάλη χρήση. Πολλές χώρες απαγόρευσαν τη χρήση του, στη Γαλλία απαγορεύτηκε το 1914 γιατί είχε επίσης θεωρηθεί υπεύθυνο για πρόκληση κοινωνικών αναταραχών.
Η έμπνευση του καλλιτέχνη βασίστηκε στο La Nouvelle Athènes, όμως το διακοσμητικό στοιχείο με τη χρυσή κορνίζα πίσω από τη γυναικεία φιγούρα δεν υπήρχε στο καφέ. Έχει υποστηριχθεί ότι η αποτύπωση του καφέ βασίστηκε στις παρατηρήσεις του καλλιτέχνη από το Nouvelle Athènes, όμως πιθανόν να ολοκληρώθηκε στο εργαστήριό του. Το μοντέλο είναι πάλι η ηθοποιός Ελέν Αντρέ όπως και στον πίνακα του Ντεγκά. Η εικόνα αποπνέει μοναξιά αλλά όχι απογοήτευση και διαφαίνεται κάποιο ίχνος ελπίδας. Η απόκριση αυτή του Μανέ στον Ντεγκά έχει έναν περισσότερο αισιόδοξο χαρακτήρα.
Στην ελαιογραφία «Il Café de la Nouvelle-Athènes» (1885) του Ιταλού ζωγράφου Federico Zandomeneghi ένα ζευγάρι συνομιλεί μέσα στο ατμοσφαιρικό καφέ, είναι βράδυ και τα φώτα αντανακλώνται μέσα στον καθρέφτη όπως και το πρόσωπο της αντρικής φιγούρας. Ο ζωγράφος έφτασε στο Παρίσι το 1874 και επηρεάστηκε από τους ιμπρεσιονιστές, έγινε στενός φίλος του Ντεγκά, και παρέμεινε εκεί στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Αντικρίζοντας σήμερα το νέο αυτό κτήριο το οποίο καθρεφτίζει τον σύγχρονο τρόπο ζωής και βλέποντας στις παλιές φωτογραφίες την ύπαρξή του, δεν μπορούμε να μην στοχαστούμε γύρω από τις εποχές και το πέρασμά τους. Όπως γράφει ο Τζιάκομο Λεοπάρντι στο ποίημά του Το Άπειρο: «Κι αισθάνομαι το αιώνιο, και τις σβησμένες εποχές, και τη δική μας που ζει και πάλλεται. Κι ο στοχασμός μου πνίγεται στη βαθιά απεραντοσύνη».
Πηγές
Αναρτήθηκε από:
