(ΣΠΑΝΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ) Δυο εκτελέσεις του πασίγνωστου τραγουδιού στη Γιουγκοσλαβία μιας άλλης εποχής.

Ένα τραγούδι που γεννήθηκε στο στρατό…

Ήταν κάπου στα 1953 όταν ο Σταύρος Κουγιουμτζής βρέθηκε νεοσύλλεκτος στο κέντρο εκπαιδεύσεως της Καλαμάτας. Εκεί, ένα πουλί έδωσε την αφορμή, για να γραφτεί ένα από τα ωραιότερα ελληνικά τραγούδια.

Συζητώντας με τον Νάσο Αθανασίου το 1995 στο πλαίσιο της «Εκπομπής» του στο Mega, ο Σταύρος Κουγιουμτζής θυμήθηκε εκείνες τις στιγμές:

«Το 1953 βρίσκομαι νεοσύλλεκτος στην Καλαμάτα, στο κέντρο εκπαιδεύσεως νεοσυλλέκτων. Εκεί λοιπόν ήτανε μια τεράστια έκταση, στο κέντρο αυτό, περιφραγμένο από ψηλούς, πέτρινους τοίχους γύρω - γύρω, μέσα μια μεγάλη αλάνα και κάπου στο βάθος τα κτίρια, βαμμένα στο χρώμα της ώχρας. Εκεί λοιπόν ήταν η δεύτερη μέρα που εγώ ήμουνα χαμένος, τσακισμένος, εξουθενωμένος, έξω απ’ τα νερά μου, βρώμικος, κουρεμένος κι αναρωτιόμουνα τι ήρθα να κάνω εδώ εγώ. Κι όπως ήμουνα έτσι σ’ αυτή την κατάσταση, παρατήρησα, σηκώνοντας το βλέμμα μου προς τα πάνω, ένα πουλάκι που πετούσε από ένα δέντρο σ’ ένα άλλο. Το ένα δέντρο ήταν μέσα στο κέντρο εκπαιδεύσεως, κοντά στον τοίχο, το άλλο ήταν έξω από το κέντρο εκπαιδεύσεως. Και το πουλάκι μια στο δέντρο μέσα στο κέντρο, μια έξω από το κέντρο. Έκατσα λοιπόν εκείνη την ώρα κι έβλεπα το πουλάκι, με πόση ευκολία μπορούσε να βγει έξω από το κέντρο, ενώ εγώ θα ‘πρεπε για σαράντα μέρες, να είμαι μέσα εκεί και να μην μπορώ να κάνω ούτε ένα βήμα έξω από το κέντρο, γιατί τότε ήταν σαράντα μέρες η βασική εκπαίδευση. Και τότε λαχτάρισα, πολύ λαχτάρισα, να είχα φτερά και να πετάξω και να γυρίσω πίσω στις αγάπες μου, στη μουσική μου, στα βιβλία μου, στο σπίτι μου, στη Θεσσαλονίκη, στους φίλους και στις φίλες μου. Νομίζω ότι ο στίχος “Μη μου θυμώνεις μάτια μου που φεύγω για τα ξένα, πουλί θα γίνω και θα ‘ρθω πάλι κοντά σε σένα”, πρέπει να ‘χε αφετηρία αυτό το περιστατικό που σας είπα στο κέντρο εκπαιδεύσεως».

Το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1964 σε δίσκο 45 στροφών από τη Fidelity, με τη Χορωδία του Συλλόγου Φίλων Ελληνικής Μουσικής (Σ.Φ.Ε.Μ), με τίτλο «Αποχαιρετισμός» και με κάποιες διαφορές στους στίχους από το τραγούδι που όλοι γνωρίζουμε. Μέχρι σήμερα απαριθμεί σε Ελλάδα και εξωτερικό περισσότερες από 24 δισκογραφημένες εκτελέσεις, με τραγουδιστές που καλύπτουν μια ευρεία γκάμα, από τον Γιώργο Νταλάρα και τον Γιάννη Πουλόπουλο, μέχρι την… Δέσποινα Βανδή.

Τραγουδά το ντουέτο Slavko Perović - Nikola Karović

Αναζητώντας στο διαδίκτυο τις διεθνείς εκτελέσεις του τραγουδιού, έπεσα πάνω σε μια ηχογράφηση που δεν γνώριζα, που πραγματοποιήθηκε το 1983 στην Γιουγκοσλαβία, στα σέρβικα, από τους Slavko Perović και Nikola Karović (δυστυχώς δε γνωρίζω περισσότερα στοιχεία για το ντουέτο) και συμπεριλήφθηκε στο δίσκο τους «Jedan Dan Života» που κυκλοφόρησε από την «Jukoton» και που έσπευσα αμέσως να προμηθευτώ.

Ανάμεσα στα δέκα τραγούδια, ο δίσκος περιέχει και πέντε ελληνικά, τελευταίο από τα οποία είναι το «Prazno je oko mene sve», που δεν είναι άλλο από το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» με στίχους του S.Petrovic. Η ενορχήστρωση είναι του Bora Višnjički και συνοδεύει η Orchestra Bore Višnjičkog…

Η «χρυσή συλλογή» των Tamburica 5

Video Prazno je oko mene sve (Μη μου θυμώνεις μάτια μου) - Slavko Perovic & Nikola Karivic εδώ

Υπάρχει όμως και μια νεότερη εκτέλεση που πραγματοποιήθηκε το 1991 στη Γιουγκοσλαβία, αλλά αυτή τη φορά στην ελληνική γλώσσα, από την ορχήστρα νυκτών εγχόρδων έξι μουσικών «Τamburica 5» και αποτελεί το εναρκτήριο κομμάτι στο δίσκο της «Golden Collection» που κυκλοφόρησε από την R.T.B. Η διασκευή είναι του Zoran Bahucki και τραγουδά ο Salih Džindo.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υπόλοιπο υλικό του δίσκου, που περιλαμβάνει, κυρίως, κομμάτια από το κλασικό ρεπερτόριο, όπως «Ο κουρέας της Σεβίλλης» του Rossini, το «Rondo alla Turca» του Mozart, o «Ουγγρικός χορός Νο 5» του Brahms, η περίφημη «Granada» του Lara και άλλα… Μεγάλη τιμή λοιπόν τόσο για τον Σταύρο Κουγιουμτζή όσο και για την ελληνική μουσική, η συνύπαρξη ενός ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, μαζί με κάποιες από τις μεγαλύτερες στιγμές της παγκόσμιας κλασικής μουσικής…