Υπήρξαν συγκάτοικοι στη Φοιτητική Εστία της Μαδρίτης στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Τρεις μεγάλες μορφές της τέχνης και της λογοτεχνίας, ο Σ. Νταλί, ο Λ. Μπουνιουέλ και ο Φ. Λόρκα συνδέθηκαν μέσα από κοινές καλλιτεχνικές αναζητήσεις, την αντιφασιστική πολιτική τοποθέτηση, τον αγνωστικισμό, την αναγνώριση του τυχαίου και πάνω απ’ όλα την απαλλαγή από κάθε σοβαροφάνεια ή καθωσπρεπισμό. Ο Νταλί θα περιγράψει αργότερα τον Λόρκα ως την «προσωποποίηση του ποιητικού φαινομένου» και ο Λόρκα θα ανακαλύψει στον Νταλί την «αδελφή ψυχή». Μια σχέση αμοιβαίου θαυμασμού και ανταγωνισμού που πέρασε από σαράντα κύματα ως τη δολοφονία του Λόρκα από παραστρατιωτικούς του εθνικιστικού κινήματος . Συνεργάστηκαν και οι 3 στην ταινία ο Ανδαλουσιανός Σκύλος αλλά διατήρησαν συχνή αλληλογραφία ακόμα και όταν οι δρομοι τους χώρισαν.
Την καλύτερη περιγραφή για τον πρώτο καιρό της γνωριμίας τους δίνει ο Μπουνιουέλ στην αυτοβιογραφία του «Εχουμε περάσει μαζί, οι δυο μας ή με παρέα, αξέχαστες ώρες. Ο Λόρκα μ’ έκανε να ανακαλύψω την ποίηση, κυρίως την ισπανική, που την γνώριζε περίφημα, κι ένα σωρό άλλα βιβλία. Ο Φεντερίκο δεν πίστευε στο θεό, αλλά διατηρούσε και καλλιεργούσε μια βαθιά καλλιτεχνική αίσθηση για τη θρησκεία.
Γιος ενός συμβολαιογράφου από το Φιγκουέρας της Καταλωνίας, ο Σαλβαντόρ Νταλί ήρθε στην Εστία τρία χρόνια μετά από μένα. Προοριζόταν για τη σχολή Καλών Τεχνών και τον φωνάζαμε, δεν ξέρω γιατί, “ο Τσεχοσλοβάκος ζωγράφος”. Για να πω την αλήθεια έγινε, μαζί με το Φεντερίκο, ο καλύτερός μου φίλος. Οι τρεις μας ήμαστε αχώριστοι, και μάλιστα ο Λόρκα έτρεφε για τον Νταλί ένα πραγματικό πάθος, που τον Νταλί τον άφηνε αδιάφορο»

ΥΓ: Ενα αυγουστιάτικο ξημέρωμα, ο Λόρκα και τρεις ακόμα κρατούμενοι μεταφέρθηκαν από τη Λα Κολονία και οδηγήθηκαν με φορτηγό στη ρεματιά, σε ένα ξέφωτο στην πλαγιά του λόφου που ήταν γεμάτος με ελιές. «Σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων, κοντά στο χωριό Αλφακάρ, υπήρχε ένα αραβικό υδραγωγείο από τον ενδέκατο αιώνα, η Φουέντε Γκράντε -στα αραβικά Ainadamar, «Η πηγή των δακρύων»». Ηταν ο τόπος που εκτελέστηκε ο Λόρκα.

Χρύσα Κακατσάκη