Ανάμεσα στα τόσα κλισέ με τα οποία διαχειρίζονται τα ΜΜΕ την επικαιρότητα, δεν ξέρεις τι να πρωτοδιαλέξεις για να το υιοθετήσεις κι εσύ, να το εντάξεις στο λεξιλόγιό σου. Έτσι, για να αποκτήσει κύρος και φαντασία ο λόγος σου, βρε παιδί μου. Τελευταία, όμως, ένα είναι το κλισέ που επαναλαμβάνεται τακτικότερα.

Εντάξει, το ξέρω ότι το «άγιο είχε...», «δεν έχει τέλος…», «τυχερός μέσα στην ατυχία του…», «εικόνες βιβλικής καταστροφής…», «μετακόμισε στη γειτονιά των αγγέλων…», «έπεσαν από τα σύννεφα…» και άλλα τέτοια δείγματα σύγχρονης σκέψης «έχουν την τιμητική τους» (αυτό το τελευταίο το λένε για τους κουραμπιέδες τα Χριστούγεννα, για τον ταραμά την Καθαροδευτέρα, για τον πασχαλινό οβελία, για τα αντηλιακά στα καλοκαιρινά ρεπορτάζ αγοράς, για τα τετράδια και τα μολύβια τον Σεπτέμβρη. Γενικώς είναι μπαλαντέρ, πασπαρτού, παντός καιρού και πάσης επικαιρότητος).

Αλλά αυτό το «βάρεσε κανόνι…»  ή «φόβος για μεγάλο κανόνι στην αγορά…» είναι ένα -ακόμη- θλιβερό κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Η μια  -μικρή, μεγάλη, μεσαία- επιχείρηση μετά την άλλη το ρίχνει στους κανονιοβολισμούς. Ακούγονται οι ομοβροντίες και τα βόλια παίρνουν όχι μόνον όποιον βρίσκεται πλησιέστερα, δηλαδή προσωπικό, προμηθευτές, τράπεζες (αν κι αυτές σπανίως βγαίνουν χαμένες, έχουν μπάρμπα στην Κορώνη - όρα κυβέρνηση) κ. ά., αλλά και μεγάλο μέρος της κοινωνίας, για διάφορους λόγους,  όχι μόνον οικονομικούς.

Φυσικά το κανόνι του κράτους είναι αυτό που ακούγεται πιο δυνατά απ’ όλα κι ας μην έχει τα κότσια κανένας σημερινός Τρικούπης να βγει δημοσίως και να πει «δυστυχώς επτωχεύσαμεν», παρά μας εμπαίζουν άπαντες, πουλώντας μας ψεύτικες ελπίδες και φτηνιάρικες εξυπηρετήσεις. Από κοντά και τα κανόνια κάποιων κομμάτων, δήμων και οργανισμών όπως και των ασφαληστρικών ταμείων.

Στην κυριολεξία, κανονιοβολισμοί ξέρουμε ότι πέφτουν:

Σε εθνικές εορταστικές επετείους. Εδώ έχουμε απλά εθνική επαιτεία, δεν είναι και για γιορτή το πράγμα, εδώ που τα λέμε.

Στη Μεγάλη Βρετανία για τη γέννηση διαδόχων του θρόνου, εμείς ούτε διάδοχο διαθέτουμε ούτε θρόνο, οι δημοκράτες.

Την Πρωτοχρονιά σε κάποιους «λαρτζ» δήμους για να καλωσορίσουν το νέο έτος, αλλά κάθε μέρα Πρωτοχρονιά είναι;

Γιατί, όμως, η φράση «βάρεσε κανόνι» σημαίνει μεταφορικά τη χρεωκοπία; Μα, γιατί αυτή ήταν η κυριολεκτική της έννοια και, τι έκπληξη, είναι κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας κι αυτό! Άλλο ένα δείγμα του πόσο έχουμε προχωρήσει στην προφορική και γραπτή έκφραση.

Η αδυναμία, λοιπόν, εκπλήρωσης των οικονομικών υποχρεώσεων επιχείρησης με κάποιο τρόπο έπρεπε να γίνει γνωστή στους πιστωτές της, την εποχή που η πληροφορία δεν διαχεόταν τόσο γρήγορα και αναλυτικά όσο σήμερα. Απέναντι από την Κωνσταντινούπολη, στην είσοδο του Βοσπόρου από την πλευρά της Προποντίδας, στη θέση της αρχαίας αποικίας των Μεγαρέων, της Χαλκηδόνας -σημερινό Καντίκιοϊ- υπήρχε ένα μεγάλο κανόνι. Μια άσφαιρη βολή από αυτό, μια κανονιά (topuatmak) που μπορούσε να ακουστεί σ’ ολόκληρη την Πόλη, ήταν το σύνθημα ότι κάποιος έμπορος επτώχευσε και αφενός τον «διέσυραν» μ’ αυτόν τον τρόπο, αφετέρου ειδοποιούνταν για το γεγονός οι πάσης φύσεως πιστωτές.

Το πραγματικό κανόνι μπορεί να εξέλιπε στις μέρες μας αλλά το «κανόνι» της αγοράς εξακολουθεί ν’ ακούγεται καθημερινά, δυσοίωνα, εκκωφαντικά. «Δεν έχει τέλος» η κατάσταση, δεν «πέφτουμε από τα σύννεφα» πια. «Εικόνες βιβλικής καταστροφής» σκορπούν αυτά τα κανόνια και «άγιο θα έχει» όποιος τη γλιτώσει. Αλλά και όποιος «βαρέσει κανόνι» θα είναι «τυχερός μέσα στην ατυχία του» αν τα καταφέρει και δεν «μετακομίσει στη γειτονιά των αγγέλων» από τον καημό του.

Γεωργία Καρβουνάκη