Δυστυχώς την τελευταία δεκαετία συστηματικά αντιμετωπίζουμε την αδυναμία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών να πληρώσουν τα χρέη τους στις Τράπεζες και κατά συνέπεια να διατηρήσουν την κύρια κατοικία τους.

Σε πολλές χώρες, όπως και στην Ελλάδα, δόθηκε η δυνατότητα σε υπερχρεωμένες ευάλωτες ομάδες να ρυθμίσουν τα χρέη τους και να αποπληρώσουν μακροπρόθεσμα τις οφειλές τους διατηρώντας την κατοικία τους.

Ο Νόμος του ΠΑΣΟΚ Ν. 3869/2010 -εν μέσω της πρωτοφανούς κρίσης- δημιούργησε ένα σταθερό δίχτυ προστασίας στους αδύναμους προκειμένου με βάση τις πραγματικές τους δυνατότητες να ρυθμίσουν μακροπρόθεσμα τα χρέη τους και να μην βρεθούν στο δρόμο.

Είναι νωπές ακόμη οι εικόνες από την Ισπανία, όταν σχεδόν 100 οικογένειες την ημέρα το έτος 2015 στα χρόνια της οικονομικής και τραπεζικής κρίσης που αντιμετώπιζε η χώρα, εκδιώκονταν από τα σπίτια τους γιατί δεν είχαν να πληρώσουν το δάνειο τους.

Ο Νόμος αυτός 3869/2010 με την πάροδο του χρόνου και κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ άρχισε σταδιακά να τροποποιείται, περιορίζοντας την προστασία που παρέχονταν στους οφειλέτες, θέτοντας ολοένα και αυστηρότερα κριτήρια ένταξης (Ν. 4336/2015 και Ν. 4346/2015) αλλά και επιτρέποντας με το Ν.4354/2016 την εισαγωγή απρόσωπων Fund στη διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.

Σε συνδυασμό με την αποτυχημένη προσπάθεια της τότε κυβέρνησης 2016-2019 για την αναδιάρθρωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων οδηγηθήκαμε στο Ν. 4605/2019, ο οποίος δημιούργησε ακόμη περισσότερους περιορισμούς στις δυνατότητες των καταναλωτών να διασφαλίσουν την πρώτη κατοικία τους.

Το χειρότερο όμως είναι ότι βαίνουμε σε ακόμη δυσμενέστερες μέρες. Η κυβέρνηση της ΝΔ έδωσε μια μικρή παράταση στον προηγούμενο Νόμο και στις 30/04/2020 τελειώνει το καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας. Και μετά τι;

Ήδη η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει προετοιμάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, με προϋποθέσεις προστασίας των πραγματικά αδυνάτων και αποτροπής των στρατηγικών κακοπληρωτών από το να μετέχουν. Ο διαχωρισμός μεταξύ αυτών που μπορούν να πληρώσουν και κάνουν με δόλο χρήση του πλαισίου προστασίας της Α' κατοικίας και όσων πραγματικά έχουν πτωχεύσει πρέπει επιτέλους να επιτευχθεί. Ποιος όμως είναι ο σχεδιασμός του νέου Πτωχευτικού Κώδικα από την κυβέρνηση;

Η απάντηση στο κρίσιμο ζήτημα της προστασίας της κατοικίας δεν μπορεί να είναι ούτε επικοινωνιακού χαρακτήρα, ούτε πεδίο ανταλλαγής ευχολογίων ή κυνικών διαπιστώσεων.

Σήμερα, 71,2 δις ευρώ είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με τις Τράπεζες να επιδιώκουν την πώληση των δάνειων σε Fund και όχι τη διευθέτηση ρυθμίσεων με τους δανειολήπτες.

Εγκαίρως το Κίνημα Αλλαγής έχει προειδοποιήσει ότι για το 2020 εκκρεμούν περίπου 50.000 πλειστηριασμοί και έχει προτείνει ήδη συγκεκριμένα μέτρα. Ειδικότερα:

α) επαναφορά της προστασίας της Α' κατοικίας όπως προέβλεπε ο Ν 3869/2010 του ΠΑΣΟΚ με αυστηρές προϋποθέσεις ώστε να διασφαλιστούν οι δανειολήπτες που έχουν πραγματικά ανάγκη προστασίας και όχι οι κακοπληρωτές
β) δυνατότητα εξαγοράς του δανείου του καταναλωτή από τον ίδιο (με ευνοϊκές προϋποθέσεις) πριν την οποιαδήποτε μεταβίβαση του δανείου αυτού σε απρόσωπα Fund (δικαίωμα προαίρεσης δανειολήπτη)
γ) δυνατότητα αξιοποίησης της συνεισφοράς του Δημοσίου (αρθρο 76, Ν. 4605/2019) με τη βελτίωση της ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη
δ) αναχρηματοδότηση της οφειλής στο δανειολήπτη με καλύτερες προϋποθέσεις από ιδρύματα, ή άλλους πόρους και πηγές

Καλούμαστε όλοι και εμείς στο ΠΑΣΟΚ το έχουμε αποδείξει στο παρελθόν, να σταθούμε δίπλα σε αυτούς, οι οποίοι πραγματικά το έχουν ανάγκη, ώστε να αποπληρώσουν με ευνοϊκότερες προϋποθέσεις τα δάνεια τους, αλλά και να διατηρήσουν το σπίτι τους και την αξιοπρέπειά τους.

Ζέφη Δημαδάμα