Με έκπληξη έμαθαν πολλοί συμπολίτες μας πως ο Τουρισμός θα φέρει τη μισή ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας, όπως έγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου. Όσο κι αν ακούγεται ευχάριστο αυτό, έχει και τη δυσάρεστη πλευρά του: Αν δεν αναπτυχθεί εντυπωσιακά ο Τουρισμός, δε θα πιάσουν τόπο τα μέτρα λιτότητας και θα συνεχίσουμε να κατρακυλάμε στη φτώχεια. Στα επόμενα άρθρα θέλω να παρουσιάσω το μέγεθος του εγχειρήματος. Γιατί είναι εύκολο να λέμε βαρύγδουπες εκφράσεις όπως «βαριά βιομηχανία» και «ατμομηχανή της οικονομίας», αλλά δύσκολο να καταλάβουμε τι πρέπει να γίνει στην πράξη. Όσο πορευόμαστε με κενές υποσχέσεις για προσλήψεις στο δημόσιο και λεφτά που θα μας δώσουν κάποιοι άλλοι με καλύτερους όρους από τους Ευρωπαίους, τόσο θα συνεχίσουμε να μην πιστεύουμε τη σκληρή πραγματικότητα. Ας την κοιτάξουμε κατάμουτρα.

Για την Κρήτη, ένα πολύ καλό παράδειγμα οικονομικής ανάπτυξης είναι η Ισπανική νήσος Μαγιόρκα, νότια της Βαρκελώνης. Η Μαγιόρκα μοιάζει πολύ με την Κρήτη: είναι κατάσπαρτη με χαρουπιές κι ελιές, μεγάλα βουνά για το μέγεθός της (είναι περίπου μισή από την Κρήτη), και ακόμη και τα πετρώματά της μοιάζουν με τα δικά μας. Πριν από 30 χρόνια, όταν εμείς είχαμε μόλις μπει στην ΕΟΚ και η Ισπανία όχι ακόμη, ήταν σε αντίστοιχη θέση με την Κρήτη: αγροτική οικονομία και λίγος τουρισμός. Στο διάστημα που μεσολάβησε, όμως, η Μαγιόρκα έφτιαξε μεγάλες υποδομές και αυτή τη στιγμή έχει διεθνείς αφίξεις υπερδιπλάσιες από την Κρήτη. Και τις έκανε με τον πιο σωστό τρόπο, χωρίς να αλλοιώσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα των γραφικών οικισμών της, και προσελκύοντας τουρίστες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τι έκανε η Μαγιόρκα; Ας τα δούμε σύντομα…

Η Μαγιόρκα έφτιαξε ένα αεροδρόμιο αντίστοιχου μεγέθους με το «Ελευθέριος Βενιζέλος» χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της παραχώρησης σε ιδιώτες επενδυτές, την ίδια που πρώτος εφάρμοσε στην Ελλάδα ο Στέφανος Μάνος για τα Σπάτα, την Αττική Οδό, το Μετρό Αθηνών και τη Γέφυρα Ρίο-Αντίρριο, τα καλύτερα έργα που έχουν γίνει ποτέ στη χώρα μας (έργα τα οποία χρειάστηκε πρώτα να ακυρώσει όταν ανέλαβε το ΥΠΕΧΩΔΕ, γιατί πήγαιναν ως «δημόσια» έργα, της ρεμούλας δηλαδή). Το αεροδρόμιο της Μαγιόρκα εξυπηρετεί 22εκ. επιβάτες όταν η Αθήνα μόλις 14εκ.! Η Μαγιόρκα έφτιαξε επίσης 20 εξαίσια γήπεδα γκολφ και 29 εξαιρετικές μαρίνες, ενώ το οδικό της δίκτυο είναι Ευρωπαϊκών προδιαγραφών, με τούνελ σε όλα τα δύσβατα σημεία (παραχωρήσεις, επίσης, με διόδια), διατηρώντας παράλληλα και τη γραφικότητα του ορεινού της δικτύου. Την ανάπτυξή της πλήρωσαν εξ’ ολοκλήρου ιδιώτες επενδυτές και όχι ο λαός της. Οι ντόπιοι εργολάβοι πήραν δουλειές με φούντες, άνθισε το εμπόριο, τα μαγαζιά, οι υπηρεσίες, και όλα τα επαγγέλματα, ενώ όλα έγιναν με τοπικά χωροταξικά και πολεοδομικά σχέδια ώστε πουθενά να μη βλέπεις τις ασχήμιες που έκαναν άλλες περιοχές της Ισπανίας πάνω στη θάλασσα. Τι κάνουμε εμείς στην Κρήτη; Περιμένουμε ακόμη από το χρεοκοπημένο κράτος να μας λύσει τα προβλήματα των αεροδρομίων, των δρόμων, των λιμανιών, κλπ. αντί να τα παραχωρήσουμε άμεσα σε ιδιώτες ώστε να αναπτυχθούν προς όφελος της κοινωνίας.

Όπως και πολλοί άλλοι τομείς της οικονομίας, ο Τουρισμός δεν χρειάζεται περίπλοκα κρατικά κίνητρα με «αναπτυξιακούς» και «επενδυτικούς» νόμους, αλλά χρειάζεται να εξαλειφθούν τα αντικίνητρα που προτάσσει το κράτος. Αν μια επένδυση βγαίνει από μόνη της, ο επιχειρηματίας θα την πραγματοποιήσει. Αν βρίσκει να δανειστεί χρήματα από την αγορά δε χρειάζεται καμία άλλη βοήθεια. Αυτό που ζητά από το κράτος είναι να του επιλύσει τα προβλήματα της πολυνομίας, των επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων, την ανεπάρκειας μηχανογραφικού συστήματος, της διαφθοράς και την αναξιοπιστίας. Μια μεγάλη τουριστική επένδυση, για να αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά, οφείλει να είναι συμβατή με το εθνικό και τα περιφερειακά χωροταξικά, τα ειδικά χωροταξικά, το ρυθμιστικό (αν είναι στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη), το γενικό πολεοδομικό σχέδιο (ΓΠΣ) του δήμου και την πολεοδομική μελέτη, και να πάρει εκατοντάδες υπογραφές υποτιθέμενων αρμοδίων που στην πραγματικότητα δεν πρόκειται ποτέ να τιμωρηθούν αν πράξουν παράνομα και παράτυπα.

Ταυτόχρονα, οφείλουμε να προστατέψουμε τον Τουρισμό από τις διάφορες συντεχνίες και τους συνδικαλιστές που κλείνουν τα λιμάνια και τα αεροδρόμια για να προστατέψουν τα προνόμιά τους ή να εκβιάσουν το κράτος για περισσότερα προνόμια. Οι αγρότες απαιτούν από το κράτος να τους δώσει τις επιδοτήσεις, τις αποζημιώσεις και τα παρακρατήματα που συνήθισαν τόσα χρόνια αντί να αγνοήσουν το ανίκανο και διεφθαρμένο κράτος και να βγουν μόνοι τους στις αγορές, με τους δικούς τους συνεταιρισμούς και τις δικές τους εταιρείες διανομής και προώθησης. Αυτό κάνει ο Τουρισμός, πλέον: χωρίς τη συμμετοχή του κράτους αναλαμβάνει με δικά του έξοδα την προβολή της χώρας στο εξωτερικό. Οι ταξιτζήδες απαιτούν να τους εγγυηθεί το κράτος ότι θα έχουν εκείνοι το μονοπώλιο της μεταφοράς με οδηγό, ενώ ταυτόχρονα ομολογούν ότι αγοράζουν τις άδειες στη μαύρη αγορά, χωρίς να έχουν δηλώσει στην εφορία τις συναλλαγές. Οι οδηγοί φορτηγών θέλουν το δικό τους μονοπώλιο, οι λιμενεργάτες το δικό τους, και όλοι μαζί καταστρέφουν τον Τουρισμό για να εξακολουθήσουν να απολαμβάνουν τα ειδικά τους προνόμια εις βάρος της κοινωνίας. Όλα αυτά τα φαινόμενα είναι άκρατος συντηρητισμός: να μην αλλάξει τίποτα στο σύστημα, γιατί εμείς βολευτήκαμε έτσι όπως μάθαμε τόσα χρόνια. Με τέτοια συντηρητικά μυαλά, που χαίρουν και της υποστήριξης της αριστεράς, πώς θα προοδεύσουμε;

Ο Τουρισμός μπορεί να κάνει την Κρήτη, αλλά και κάθε γωνιά της Ελλάδος, οικονομικά ανεξάρτητη από το υδροκέφαλο κράτος, και οι τοπικές κοινωνίες οφείλουν να τον προστατέψουν, εξοβελίζοντας τις καταστροφικές συντεχνιακές πρακτικές στο περιθώριο. Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να καταλάβουν πως η ανάπτυξη είναι στα δικά τους χέρια και να μην περιμένουν τίποτα από το κράτος. Στα δικά μας χέρια εναπόκειται ν’ αναλάβουμε την πρόοδο του τόπου μας.

Φώτης Κοκοτός