Η παρθένα αμμουδιά με τα κρυστάλλινα νερά είναι δυστυχώς μια χίμαιρα. Παντού στην Ελλάδα βρίσκεις πλαστικά και πετρέλαια που ξεβράζει το κύμα. Στις προσβάσιμες παραλίες θα βρεις κι αποτσίγαρα, αποφάγια, και κόπρανα κατοικίδιων. Κι αν υπάρχει δρόμος θα έχει και σημάδια από ρόδες. Όπως και σε πολλά άλλα πράγματα, πολλοί συμπολίτες μας εκλαμβάνουν την ελευθερία πρόσβασης ως ασυδοσία και την αναρχία ως ευδαιμονία.

Ένας συντοπίτης μου παραπονέθηκε τις προάλλες πως ήθελε να προσεγγίσει στην αμμουδιά ενός ξενοδοχείου, αλλά τον σταμάτησαν. Μετά μου είπε πως ήταν με τζετ-σκι, δηλαδή ήταν παράνομος. Ακόμα χειρότερα, νόμιζε πως η ελευθερία πρόσβασης σημαίνει και να βάλει φωτιά να ψήσει. Νόμιζε πως η αυθαιρεσία ήταν «δικαίωμα». Αντιστοίχως, «δικαίωμα στην αυθαιρεσία» ζητάνε και όσοι Δήμοι ή ιδιώτες μπαζώνουν ή χτίζουν. Γιατί;

Αν και ο νόμος επιτρέπει τα έργα στον αιγιαλό, η διαδικασία έγκρισης είναι γραφειοκρατικός Γολγοθάς. Δεκάδες υπηρεσίες εμπλέκονται, γιατί δεν υπάρχει σχεδιασμός. Αντί για συγκεκριμένα σχέδια, η Πολιτεία θεσπίζει γενικόλογες απαγορεύσεις με νόμους που καταπατούνται καθημερινώς.

Ακόμα χειρότερα, η κυβέρνηση προσπαθεί με εισπρακτική νοοτροπία να κάνει «νομιμοποίηση αυθαιρέτων», δηλαδή ομολογεί ευθέως πως περνά νέους νόμους ώστε να διορθώσει τη ζημιά από όσους δεν εφαρμόστηκαν. Και με πρόσχημα τη διευκόλυνση των επενδύσεων, αίρει τις γενικές απαγορεύσεις χωρίς να τις αντικαθιστά με χωροταξικό σχεδιασμό και χρήσεις γης. Κυνηγάμε αενάως την ουρά μας.

Πρέπει κάθε επενδυτής που φέρνει λεφτά και νέες δουλειές στη χώρα μας να λαμβάνει συγκεκριμένες απαντήσεις όταν ψάχνει πού να επενδύσει. Όχι να τον στέλνουν από τον Άννα, στον Καϊάφα, στον Πόντιο Πιλάτο. Να ενημερώνεται από την Πολιτεία με ακρίβεια και σαφήνεια για το ποια εκμετάλλευση και ποια επιχειρηματική δραστηριότητα επιτρέπεται, σε όλη τη χώρα.

Το σωστό θα ήταν να είχαμε χαράξει παντού τον αιγιαλό και την παραλία, με τρόπο απολύτως συγκεκριμένο, όπως θα έπρεπε να είχε γίνει και με τους δασικούς χάρτες, το κτηματολόγιο, τον χωροταξικό σχεδιασμό και τις χρήσεις γης. Χρειαζόμαστε μελετημένη σχεδίαση σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας, με μετρημένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Το σωστό θα ήταν, επίσης, να είχαμε τακτικές περιπολίες του λιμενικού και της αστυνομίας, τακτικές δράσεις απορρύπανσης και πρόληψης, έλεγχο και ρύθμιση της πρόσβασης από αυτοκίνητα και ζώα, διευκολύνσεις για ΑΜΕΑ και διασφάλιση της ποιότητας υπηρεσιών παντού. Μπορεί να φαίνονται πολλά, αλλά τα κάνουμε ήδη με τις Γαλάζιες Σημαίες.

Έχοντας υπάρξει ο ίδιος διαχειριστής πιστοποιημένης παραλίας για αρκετά χρόνια, ξέρω καλά το πώς επιβάλλεται η καθαριότητα, η περιβαλλοντική διαχείριση, η ασφάλεια, η υγιεινή, και η πρόσβαση ΑΜΕΑ. Θεωρώ πως η Γαλάζια Σημαία θα μπορούσε κάλλιστα να είναι υποχρεωτική πιστοποίηση για οποιαδήποτε χρήση σε παραλία, με εποπτεία του Δήμου και επιβάρυνση των ιδιωτών.

Σε μια παραλία με Γαλάζια Σημαία, όπως στο Λασίθι (όπου έχουμε τις περισσότερες στην Ελλάδα), ο ξένος επισκέπτης έχει παγκοσμίως διαφημισμένη διασφάλιση ποιότητας. Από την άλλη, όμως, όσοι ζούμε εδώ ξέρουμε και τα πλαστικά που ξεβράζει το Αιγαίο στον κόλπο του Μιραμπέλου. Οι άψογες παραλίες κοστίζουν πολύ για να μένουν καθαρές, και όχι μόνον.

Σε μια άψογη παραλία πρέπει και οι ναυαγοσώστες να εκπαιδευτούν και να μισθοδοτηθούν, οι ράμπες αμαξιδίων να κατασκευαστούν, το νερό και το τηλέφωνο ανάγκης να πληρωθούν. Τα έξοδα διαχείρισης και προστασίας των παραλιών μπορούν κάλλιστα να έρθουν από χρέωση εκείνων που αγοράζουν υπηρεσίες, καθώς κι από πρόστιμα σε όσους συλλαμβάνονται να παρανομούν. Ακόμη και για τις ερημικές παραλίες, όπου πρέπει να θεσπίσουμε μέτρα εποπτείας και καθαρισμού, θα έχουμε το κόστος των φορέων διαχείρισης και των δυνάμεων εποπτείας κι ασφαλείας.

Όλες αυτές οι προτάσεις βρίσκουν απήχηση κι εφαρμογή ανά την Ευρώπη. Δυστυχώς, όμως, στο δημόσιο διάλογο κυριαρχούν οι ακραίες και όχι οι μετριοπαθείς φωνές· ρέπουμε προς τον συντηρητικό λαϊκισμό. Προτιμούμε να απορρίπτουμε κάθε πρόταση αλλαγής, αντί να κάνουμε τη σωστή πρόταση αλλαγής. Ας σοβαρευτούμε επιτέλους.

Φώτης Κοκοτός