Φλέρυ Νταντωνάκη (11 Μαΐου 1937 - 18 Ιουλίου 1998)

Η Φλέρυ Νταντωνάκη (πραγματικό όνομα Ελευθερία Παπαδαντωνάκη, 1937-1998) ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια, γνωστή για τη συνεργασία της με τον Μάνο Χατζιδάκι και την ερμηνεία της στο δίσκο του Ο Μεγάλος Ερωτικός.

Γεννήθηκε το 1937 στην Αθήνα (κατ' άλλους στην Κρήτη) και από μικρή καταπιάστηκε με τις τέχνες και κυρίως με την υποκριτική, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται στο ότι ο πατέρας της ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός και κινηματογραφικός παραγωγός. Με την ενηλικίωσή της πηγαίνει στις ΗΠΑ, όπου σπουδάζει Ιστορία και Φιλολογία και σύντομα ξεκινά μια καριέρα ηθοποιού, συμμετέχοντας σε παραστάσεις στη Νέα Υόρκη. Ο ρόλος της ως τραγουδίστρια γεννιέται μέσα από τυχαίες ευκαιρίες, στις οποίες τραγουδά δημοτικά τραγούδια για τους φίλους της. Σταδιακά ο ρόλος αυτός κυριαρχεί και αρχίζει να εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές, με ένα ευρύ ρεπερτόριο που περιλαμβάνει λαϊκή μουσικής της Ελλάδας, της Ισπανίας, αλλά ακόμη και της Βραζιλίας. Το 1965 εμφανίζεται ο πρώτος της δίσκος με τίτλο «Fleury: The isles of Greece», που περιλαμβάνει ένα ετερόκλητο ρεπερτόριο, από λαϊκά άσματα του Απόστολου Καλδάρα, βραζιλιάνικες bossa nova και τρία κομμάτια του Μίκη Θεοδωράκη.

Με την επέλαση της χούντας, η Φλέρυ τάσσεται υπέρ του αντιδικτατορικού κινήματος και δείχνει την υποστήριξή της τραγουδώντας σε συγκεντρώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου. Συνάμα, γνωρίζεται με τη Μελίνα Μερκούρη, την οποία μάλιστα αντικαθιστά σε μια από τις παραστάσεις του «Ilya darling» του Ζυλ Ντασέν. Το 1970 γνωρίζεται με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος ακούγοντας τη φωνή της εκστασιάζεται· ηχογραφούν στο σπίτι του Χατζιδάκι στη Νέα Υόρκη μια σειρά από κλασικά ρεμπέτικα του Τσιτσάνη, Μάρκου Βαμβακάρη κ.ά. Πολλά χρόνια αργότερα, η ηχογράφηση αυτή λαμβάνει τη μορφή δίσκου με τίτλο «Η Φλέρυ Νταντωνάκη στα Λειτουργικά του Μάνου Χατζιδάκι» και αποτελεί την τελευταία δισκογραφική ενασχόληση του Χατζιδάκι με τα ρεμπέτικα τραγούδια. Στο μεσοδιάστημα οι δύο καλλιτέχνες συνεργάζονται στο δίσκο «Κύκλο του C.N.S.» (1971), στον οποίο η Φλέρυ τραγουδά έξι τραγούδια σε επανεκτέλεση μετά τον Γιώργο Μούτσιο (πρώτη εκτέλεση, 1959), σε ποίηση του συνθέτη.

Δύο χρόνια πριν την οριστική πτώση της Χούντας, ο Μάνος Χατζιδάκις και η "Μούσα" του επιστρέφουν στην Ελλάδα. Το 1972 αποτελεί έτος-σταθμό στην καριέρα της Φλέρυς, με πιο σημαντικό γεγονός την έκδοση του δίσκου «Ο Μεγάλος Ερωτικός»· στην παραγωγή συμμετέχει και ο Δημήτρης Ψαριανός, που περιλαμβάνει μελοποιήσεις αρχαίας και νέας ελληνικής ποίησης με θέμα τον έρωτα. Στα τέλη του ιδίου χρόνου η Φλέρυ ηχογραφεί και πάλι, αυτή τη φορά τον «Καπετάν - Μιχάλη» του Χατζιδάκι, ενώ συμμετέχει και στον δίσκο «Δώδεκα τραγούδια του Γιώργου Ποταμιάνου», ενός Έλληνα εφοπλιστή, με τον οποίο τη συνέδεε μεγάλη φιλία από τον καιρό που ήταν στις ΗΠΑ.

Ακολουθεί μια περίοδος άτονης καλλιτεχνικής δημιουργίας· συμμετέχει φιλικά σε κάποιες ταινίες, ενώ γνωρίζεται με τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή. Η συνεργασία μεταξύ τους δεν τελεσφορεί και η Φλέρυ εισέρχεται σε μια περίοδο εσωτερικής αναζήτησης και "χάνεται στα μονοπάτια του μυαλού της" όπως δημόσια δηλώνει η ίδια. Επιστρέφει στο προσκήνιο το 1984, ερμηνεύοντας τρία τραγούδια στον πρώτο δίσκο του Ηλία Λιούγκου με τίτλο «Νυχτερινή δοκιμασία». Αρχίζει τις εμφανίσεις της στους μουσικούς χώρους «Τιπούκειτος», «Καφέ - θέατρο» και τον Πύργο του Απόλλωνα. Συνοδευόμενη από τον πιανίστα Γιάννη Σπυρόπουλο-Μπαχ, ερμηνεύει κομμάτια του Χατζιδάκι, ελληνικά λαϊκά, αλλά και τραγούδια της τζαζ και σόουλ ανθολογίας. Η τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση έρχεται το 1986, οπότε και τραγουδά το «Τραγούδι της νύχτας» στον δίσκο «Τσιμεντένια Τρένα» του συγκροτήματος "Τερμίτες". Το 1985, μια συναυλία στη Ρωμαϊκή Αγορά, στην οποία συμμετέχει και η Δήμητρα Γαλάνη αποτελεί και την τελευταία της εμφάνιση επί σκηνής· τρομάζει από την κοσμοσυρροή και εγκαταλείπει το πάλκο, εν τέλει όμως επιστρέφει και αποθεώνεται για την ερμηνεία της.

Έκτοτε αποσύρεται από τα φώτα της δημοσιότητας και θεωρεί τη σχέση της με το τραγούδι λήξασα. Μένει απομονωμένη με τη μητέρα της και την κόρη της Ζωή, ενώ επί ματαίω αρκετοί καλλιτέχνες την προσεγγίζουν, με σκοπό την επανεμφάνισή της. Η μοίρα την χτυπά διπλά· αποξενωμένη, με τους ιδιωτικούς της δαίμονες να γιγαντώνονται, προσβάλλεται πλέον και από καρκίνο. Πεθαίνει στις 18 Ιουλίου του 1998, σε μια κλίνη του Νοσοκομείου Μεταξά, καταρρακωμένη και σε σύγχυση· το μνήμα της βρίσκεται στο κοιμητήριο της Παιανίας, πλάι σ' αυτό του Μάνου Χατζιδάκι.

Φλέρυ Νταντωνάκη, ένα απίστευτο ντοκουμέντο

H τελευταία λέξη που βγήκε από το στόμα της Φλέρυς Νταντωνάκη, στο Νοσοκομείο Μεταξά, λίγο πριν η ανορθόγραφη λέξη «ΑΠΝΙΑ», καταγραφεί στον ιατρικό επίλογο της, σε τελευταίο στάδιο καρκινοπαθούς Ελευθερίας Παπαδαντωνάκη, ήταν η λέξη «Πούστηδες»

Αυτό μαρτυρούν οι συγγενείς ασθενούς, από το διπλανό κρεβάτι.

Δεν ήξεραν ποιά ήταν η Φλέρυ Νταντωνάκη. Δεν είχαν ακούσει ποτέ κανένα της τραγούδι.
«Ήταν μια που τραγουδούσε με τη Μάγια Μελάγια;»
«Τι λες ρε συ, αυτή ήταν η Μπέμπα Μπλάνς.»
«Α, δεν την ξέρουμε τότε αυτή.»

Στο κοινό νοσοκομειακό δωμάτιο, οι συγγενείς της διπλανής ασθενούς. είχαν ενοικιάσει μια τηλεόραση, που έπαιζε στη διαπασών όλες τις καλοκαιρινές επαναλήψεις των ιδιωτικών καναλιών. Η κόρη της Φλέρυς, επειδή ενοχλούσε την μητέρα της, ο ήχος στη διαπασών, είχε ζητήσει ευγενικά να χαμηλώνουν την ένταση, καθώς η μητέρα της δεν μπορούσε να κοιμηθεί – δεν κοιμόταν σχεδόν καθόλου. Η έκκληση της Ζωής, ερμηνεύτηκε μάλλον σαν επιθυμία απομάκρυνσης της συσκευής, η οποία το επόμενο κιόλας πρωί αντικαταστήθηκε από ένα φορητό τραντζίστορ, ακουμπισμένο δίπλα από το κρεβάτι της Φλέρυς, το οποίο έπαιζε επίσης στη διαπασών, έναν πειρατικό πειραϊκό ραδιοφωνικό σταθμό.

«Η Ντέλα από Κερατσίνι αφιερώνει τώρα στον Βασίλη από Κοκκινιά το τραγούδι της Άννας Βίσση-ς «Τρελλαίνομαι» και τον παρακαλάει να της τηλεφωνήσει στο σπίτι της ξαδέρφής της Χαρούλας για να πάνε για καφέ. Πάμε λοιπόν να ακούσουμε Άννα Βίσση από το χρυσό δίσκο με επιτυχίες του Νίκου Καρβέλα «Κλίμα τροπικό».»

Η Φλέρυ είναι όλη μέρα στο κρεβάτι της. Είναι υπέρβαρη και κοιμάται γυμνή. Είναι 60 χρονών και φαίνεται 80.

Κάποια μέρα επισκέπτεται το Νοσοκομείο Μεταξά, ο υπουργός Υγείας της κυβέρνησης Σημίτη για εθιμοτυπικούς λόγους. Περνάει και από τα δωμάτια ασθενών. Κοντοστέκεται στις εισόδους των δωματίων κι απευθύνει χαιρετισμούς, όπου τονίζουν την συμπαράσταση της κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και του πρωθυπουργού προσωπικά, στην καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών που εμπιστεύονται το δημόσιο σύστημα Υγείας.

(Σ.Σ ... Πεπονής, Γείτονας, Παπαδήμας, Παπαδόπουλος ή Στεφανής; ποιός απ όλους, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε να είναι τόσο χυδαίος, ώστε να ξεστομίσει, αυτό που θα διαβάσετε, παρακάτω;)

«Όλοι μαζί, μπορούμε για ένα καλύτερο ΕΣΥ. Σας ευχαριστούμε.»

Η διευθύντρια ορόφου, σκύβοντας στα πόδια του Υπουργού, του ψιθυρίζει ότι από το δωμάτιο που μόλις πέρασε νοσηλευόταν η Φλέρυ Νταντωνάκη.

« Ποιά είναι αυτή; Δημοτική σύμβουλος;»
« Όχι, κύριε Υπουργέ, τραγουδίστρια.»
«Δεν την ξέρω. Ποιά λέτε;»

Γυρνάει πίσω στην πόρτα και βλέπει την μοναδική ασθενή του θαλάμου, να κοιμάται.
« Η χοντρή;»

Σε μια συνέντευξή της η Φλέρυ Νταντωνάκη το 1986 στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ είχε δημόσια πει ότι είναι ΠΑ.ΣΟ.Κ. Είχε υποστηρίξει με ουτοπικό σθένος τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Γεράσιμο Αρσένη.

Εκείνη η συνέντευξη, είχε θυμώσει όσο τίποτε άλλο τον Μάνο Χατζιδάκι.
Η Φλέρυ, αφήνει την τελευταία της πνοή στις 18 Ιουλίου του 1998. Επί κυβερνήσεως Κώστα Σημίτη. Τα έξοδα της ταφής, αναλαμβάνει ο θετός γιός του Μάνου Χατζιδάκι και η Φλέρυ Νταντωνάκη, αναπαύεται δίπλα στον Μάνο Χατζιδάκι στο κοιμητήριο της Παιανίας. Στην τηλεφωνική συνομιλία που είχαν οι παραγγελιοδόχοι του μνήματος με τους μαραμαροτεχνίτες, κάποιος αντέγραψε λάθος το επίθετο.

Ακόμα και σήμερα, αν επισκεφθείς, ω αναγνώστη, τον τάφο της Φλέρυς στην Παιανία, το επίθετο που την συνοδεύει είναι ανορθόγραφο.
«ΦΛΕΡΥ ΑΤΑΝΤΩΝΑΚΗ»

Το 2000 σε ένα ταξίδι μου στη Νέα Υόρκη, στην προθήκη ενός καταστήματος βινυλίων στο Soho, βλέπω τον δίσκο της Flery – Isles of Greece. Στοιχίζει πιο ακριβά, από όσο στοιχίζουν όλοι οι υπόλοιποι δίσκοι της προθήκης μαζί. 350 δολλάρια.

Μπαίνω μέσα. Τον αγοράζω. Χωρίς παζάρι. Φεύγοντας ρωτάω τον νεαρό Αμερικάνο ιδιοκτήτη του καταστήματος.
«Μα γιατί τον πουλάτε τον συγκεκριμένο δίσκο, τόσο ακριβά;»
« Μα είναι η μεγαλύτερη φωνή της Ελλάδας, man.»"

Πηγή