Εκεί στα Χανιά, περί το 1600, ξεκίνησαν να χτίζονται πέντε νέα νεώρια που πήραν το όνομα Moro, από το όνομα του τότε βενετού Γενικού Προβλεπτή Benedetto Moro. Είχαν προλάβει να ολοκληρωθούν τα δύο (αυτά που σώζονται και σήμερα) όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη το 1645. Τα υπόλοιπα τρία είχαν φτάσει μέχρι το σημείο περίπου που αρχίζει ο θόλος. Λίγο πριν την πολιορκία ή ίσως μετά την κατάληψη και την επισκευή των οχυρώσεων, τα δύο βορειότερα μπαζώθηκαν με χώμα, προκειμένου να ενισχυθεί το τείχος στο σημείο εκείνο και πάνω τους κτίστηκε μια πυριτιδαποθήκη. Το μεσαίο έμεινε ασκεπές για αρκετά χρόνια όπως δείχνει και γαλλικός χάρτης των αρχών του 18ου αιώνα. Αργότερα στεγάστηκε με κεραμοσκεπή, που καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πρόσφατα, το Νεώριο Moro (αυτό με την αποκατεστημένη πλέον κεραμοσκεπή) βρέθηκε στο επίκεντρο της γνωστής υπόθεσης με τη μεταβίβαση ακινήτων του δημοσίου στο λεγόμενο Υπερταμείο.
 

«Παρανοήσεις» και μισές... αλήθειες

Το ενημερωτικό portal parakritika.gr δημοσιοποίησε στις 22/10 μια επιστολή της ΕΤΑΔ ΑΕ (Εταιρία Ακινήτων Δημοσίου), προς τον μισθωτή του Νεωρίου, τον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Χανιών, ζητώντας να της καταβληθούν τα χρωστούμενα νοίκια από το 2016. Η επιστολή αυτή θεωρήθηκε πως "αποδεικνύει πέραν κάθε αμφισβήτησης ότι το Υπερταμείο έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή την απόφαση Τσακαλώτου για την παραχώρηση προς εκμετάλλευση των 10.119 ακινήτων του Δημοσίου". 

Με αυτήν την ερμηνεία, η είδηση έκανε το γύρο του διαδικτύου και υιοθετήθηκε από τη ΝΟΔΕ Χανίων της Νέας Δημοκρατίας που σημείωσε σε ανακοίνωσή της πως: "Πλέον τα 10.119 ακίνητα του δημοσίου, μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι ανήκουν στο υπερταμείο και για αυτό ζητείται από τον εκμισθωτή ακινήτου του δημοσίου στα Χανιά, το ποσό των ενοικίων να κατατεθεί σε λογαριασμό της εταιρείας εκμετάλλευσης των ακινήτων του δημοσίου (ΕΤΑΔ), με έγγραφο που δημοσιοποιήθηκε". 

Άμεση ήταν η αντίδραση της ΝΕ Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ που μίλησε για "παραπλανητικό δημοσίευμα", θυμίζοντας, σωστά, πως "το Νεώριο Μόρο παραχωρήθηκε αρχικά στο Δήμο Χανίων το 2003 και μετά την αποκατάστασή του εκμισθώθηκε στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο, το έτος 2010" και πως "η νόμιμη εκμισθώτρια ήταν και είναι η ΕΤΑΔ, που το 2011 διαδέχθηκε την ΚΕΔ (Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου) που είχε κάνει την αρχική παραχώρηση".

Τι «ξεχνά», όμως, η ανακοίνωση της ΝΕ Χανιών; Πως το 2016, με το ν. 4389/2016, η ΕΤΑΔ μεταβιβάστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο στο Υπερταμείο, το οποίο ΔΕΝ ανήκει στο δημόσιο!
 

Τίνος είναι το μνημείο βρε παιδιά;

Σε εκτενέστερη ανακοίνωσή του, το ΥΠΠΟΑ επιχειρεί να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Μετά από μια λεπτομερή παράθεση του ιστορικού διαχείρισης του Νεωρίου Moro, όπου, μεταξύ άλλων, μαθαίνουμε πως "κατά το έτος 2005, το μηνιαίο μίσθωμα ορίσθηκε στο ποσό των 735 Ευρώ μετά την αποκατάσταση του κτίσματος, ενώ κατά το ίδιο έτος η ΚΕΔ ενέκρινε την λειτουργία εντευκτηρίου – κυλικείου", το ΥΠΠΟΑ καταλήγει: "Καμία πράξη μεταβίβασης ή άσκησης διαχείρισης δεν έχει επιχειρηθεί και δεν πρόκειται να επιχειρηθεί από την ΕΤΑΔ για τον κατάλογο των 10.119 Κωδικών Αριθμών Εθνικού Κτηματολογίου, πριν ολοκληρωθεί η ταυτοποίηση των εξαιρουμένων ακινήτων, που διενεργείται από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και άλλων φορέων. Ακολουθεί, εξάλλου, αντίστοιχος έλεγχος και για τον κατάλογο των περίπου 72.000 ακινήτων που έχει βρεθεί να διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ από το παρελθόν".

Τα ίδια επανέλαβε στη Βουλή, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Ό. Κεφαλογιάνη και η Υπουργός Πολιτισμού Μ. Ζορμπά.

Από την τοποθέτηση του ΥΠΠΟΑ προκύπτουν νέα ερωτήματα;

1. Μια που το ΥΠΠΟΑ δηλώνει πως δεν πρόκειται να επιχειρηθεί από την ΕΤΑΔ καμιά πράξη μεταβίβασης ή άσκησης διαχείρισης για τα 10.119 ακίνητα της λίστας Τσακαλώτου πριν αυτά ελεγχθούν, να υποθέσουμε πως υπάρχει κάποια σχετική συνεννόηση;

2. Πώς έγινε και το νεώριο Moro μπήκε στη λίστα Τσακαλώτου, προς μεταβίβαση στην ΕΤΑΔ, ενώ η τελευταία το διαχειρίζεται ήδη από το 2011;

3. Ξεκίνησε πράγματι κάποιος έλεγχος για τα 72.000 ακίνητα που πέρασαν με το ν. 4389/2016 (όχι μόνο σε ό,τι αφορά τη διαχείρισή τους, όπως λέει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ αλλά και κατά κυριότητα, πλην των εξαιρούμενων από το νόμο) στην ΕΤΑΔ ή πρόκειται για μια ακόμη υπόσχεση;

4. Σε τίνος την κυριότητα βρίσκεται σήμερα το Νεώριο Moro;

Απάντηση στο τελευταίο ερώτημα δίνει στη δική της ανακοίνωση για το θέμα η ίδια η ΕΤΑΔ ΑΕ, διευκρινίζοντας πως: "To ακίνητο Νεώριο Moro στο Ενετικό Λιμάνι των Χανίων ανήκε και συνεχίζει να ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών" και πως η ίδια ασκεί μόνο τη διαχείριση.

Για τα λοιπά ερωτήματα που προκύπτουν από την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, η ανακοίνωση της ΕΤΑΔ δεν είναι, δυστυχώς, εξίσου διαφωτιστική.
 

Μερικά συμπεράσματα

Από την ενδιαφέρουσα αυτή υπόθεση βγαίνουν ορισμένα κρίσιμα συμπεράσματα:

1. Έχουμε ένα ενετικό μνημείο των αρχών του 17ου αιώνα που (φαίνεται πως, μέχρι ώρας τουλάχιστον) παραμένει, στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου.

2. Το μνημείο περιλαμβάνεται στη λίστα Τσακαλώτου και, δεδομένου πως είναι μεταγενέστερο του 1453, δεν απαγορεύεται η μεταβίβαση της κυριότητάς του ούτε από τις εξαιρέσεις του ν. 4389/2016 ούτε από τον αρχαιολογικό νόμο!

3. Τώρα που διαπιστώνεται, έστω με καθυστέρηση, πως η διαχείριση του μνημείου γίνεται από την ΕΤΑΔ υπέρ του Υπερταμείου, δεν θα πρέπει το ΥΠΠΟΑ να κινήσει της διαδικασίες για να περιέλθει η διαχείριση του μνημείου στο ίδιο, καθώς όπως διακηρύσσει όλα τα μνημεία θα εξαιρεθούν από τη μεταβίβαση (κυριότητας ή/και διαχείρισης);

4. Έτσι κι αλλιώς, η διαχείριση του συγκεκριμένου μνημείου έχει παραχωρηθεί, ήδη από το 2011 στην ΕΤΑΔ, η οποία έπαψε να ανήκει στο δημόσιο το 2016. Επομένως, από το 2016 τα όποια έσοδα από τη διαχείρισή του (που όπως φαίνεται δεν εισπράττονται καν, καθώς ο νοικάρης αποδεικνύεται, κατά το κοινώς λεγόμενον, μπαταχτσής...) δεν πηγαίνουν στο Ελληνικό Δημόσιο, αλλά στο Υπερταμείο...

5. Εντωμεταξύ - και ανεξάρτητα από τα παραπάνω - κάποιος ιδιώτης ήδη εκμεταλλεύεται από χρόνια τμήμα, έστω, του μνημείου, δήθεν ως "εντευκτήριο – κυλικείο", ενώ έχει βάλει κανονικότατα κουζίνα κι έχει βαφτίσει το "μαγαζί" Neorio Moro Lounge Cafe...

Και εις άλλα με υγεία!

από τη σελίδα «Δημόσιος Χώρος»

Το διαβάσαμε στο thepressproject.gr