Η Κρήτη διαθέτει αξιόλογα ενεργειακά αποθέματα. Η αξιοποίησή τους μπορεί να εξυπηρετεί τη βιώσιμη ανάπτυξη και ταυτόχρονα να υπηρετεί με συνέπεια την περιβαλλοντική προστασία. Τα δύο αυτά καίρια ζητήματα συνδέονται ευθέως με την τουριστική της δραστηριότητα. Και τούτο διότι σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου του  ΣΕΤΕ ο τουρισμός συνεισφέρει άμεσα το 47% στο ΑΕΠ της Κρήτης. Συνεπώς η ευθύνη όλων των συντελεστών του τουριστικού προϊόντος είναι να συνδυάζουν την επιχειρηματική τους δράση με την αειφόρο ανάπτυξη και τον σεβασμό στο περιβάλλον.

Η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης είναι εύλογο να έχει σημαντική επίπτωση στην ενεργειακή κατανάλωση, και γενικότερα στον φόρτο και στην πίεση που δέχονται όλες οι υποδομές της. Μάλιστα, λόγω της έντονης εποχικότητας, απαιτούνται δίκτυα με υπερ-επάρκεια κι ανθεκτικότητα, ώστε να μην έχουμε καταστροφικές ελλείψεις νερού ή ρεύματος στη διάρκεια της σεζόν.

Ο ΣΕΤΕ, από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του, δίνει έμφαση στην ανάγκη για συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό. Μην ξεχνάμε πως η χώρα μας απέκτησε γενικό χωροταξικό σχεδιασμό για πρώτη φορά πριν από δέκα μόλις χρόνια, ενώ ακόμη περιμένουμε να αποκτήσουμε Κτηματολόγιο - τελευταίοι στην Ευρώπη! Τα περιβαλλοντικά δεν αποτελούν εξαίρεση. Η ανάγκη για συνολικό σχεδιασμό είναι επιβεβλημένη από τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, στην εφαρμογή των οποίων έχουμε αποδειχθεί πολλαπλώς πλημμελείς.

Στο νερό, οι Οδηγίες επιβάλλουν τον σχεδιασμό κατά βάση ανά λεκάνη απορροής. Αυτό στην Κρήτη δεν είναι απολύτως εφαρμόσιμο λόγω της υπερ-συγκέντρωσης του τουρισμού σε ορισμένες περιοχές. Έτσι, το μοντέλο του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, με μεγάλους κεντρικούς αγωγούς μεταφοράς νερού, έχει σημαντική επιρροή. 

Ωστόσο, για να είναι βιώσιμο το υδροδοτικό μέλλον της Κρήτης πρέπει οπωσδήποτε να κατευθυνθούμε προς το μοντέλο ιδιοπαραγωγής και τοπικής αυτάρκειας. Εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια, το νερό της αφαλάτωσης είναι πολύ φθηνότερο από άλλες πηγές, κι έτσι δεν υπάρχει πλέον δικαιολογία κόστους. 

Αντιστοίχως, και το μέλλον της ηλεκτροδότησης συναρτάται με την ιδιοπαραγωγή και την τοπική αυτάρκεια. Βεβαίως, απαιτείται σύνδεση με το ηπειρωτικό δίκτυο, διότι αυτός είναι και ο ευρύτερος ευρωπαϊκός σχεδιασμός. Τη σύνδεση αυτή δεν πρέπει να την αντιμετωπίζουμε μονόπλευρα, θεωρώντας πως η Κρήτη θα εισάγει μόνον ενέργεια. Το νησί πρέπει να αποκτήσει υπερ-επάρκεια και άρα πρέπει να μπορεί και να εξάγει ενέργεια.

Αυτό ισχύει ήδη: Αφού η Κρήτη αντιμετωπίζει με ιδιοπαραγωγή τις ανάγκες της θερινής τουριστικής λαίλαπας, τότε όλους τους υπόλοιπους μήνες έχει τη θεωρητική δυνατότητα να εξάγει. Θεωρητική –τονίζω- διότι πρακτικά παράγουμε ακριβό ρεύμα από μαζούτ που δεν θα μπορεί να ανταγωνιστεί άλλες πηγές. Κι έτσι πρέπει να αναπτύξουμε τις φθηνότερες πηγές ρεύματος, που για την Κρήτη είναι σαφώς οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Η οικονομικοτεχνική υπεροχή των ΑΠΕ είναι εδώ και αρκετά χρόνια αδιαμφισβήτητη. Εστιάζω στον οικονομοτεχνικό παράγοντα, διότι ο περιβαλλοντικός είναι ακόμη πιο αδιαμφισβήτητος, τόσο μεταξύ των επιστημόνων όσο και στην κοινή γνώμη. 

Υπάρχουν κάποιες γραφικές αντιρρήσεις, οι οποίες δυστυχώς εκφράζονται βιαίως, με τρόπο που καθόλου δε συνάδει με επιστημονικό διάλογο. Πόσω μάλλον με το δημοκρατικό μας πολίτευμα. Φτάνουν μέχρι και να ισχυρίζονται πως οι ανεμογεννήτριες κάνουν κακό στον τουρισμό! Προφανώς δεν ήρθαν στην Ελούντα να δούνε τις ανεμογεννήτριες μπροστά στα ακριβότερα ξενοδοχεία της Ελλάδας, πίσω από την εμβληματική Σπιναλόγκα. Υπό κανονικές συνθήκες, αυτές οι βίαιες μειοψηφίες θα είχαν ήδη εξοβελιστεί από τη δημοκρατική τάξη, αλλά χαίρουν υπόγειας στήριξης από κέντρα εξουσίας, - επιχειρηματικά, δημοτικά, κρατικά. 

Η σημερινή κυβέρνηση έχει κάνει πολύ λιγότερα από όσα διακήρυττε στο προεκλογικό της πρόγραμμα για την καθαρή ενέργεια. Υπολείπεται κατά πολύ σε σχέση με εκείνα που ανέμενε η περιβαλλοντική επιστημονική κοινότητα από τις διακηρύξεις της. Η στήριξη που έχει δώσει στο λόμπι της βρόμικης ενέργειας, του πετρελαίου και του λιγνίτη -ξεπερασμένες τεχνολογίες που πεθαίνουν- έχει υπάρξει επιζήμια.  Στους μήνες της θητείας που της υπολείπονται, θα ήταν καλό να βάλουν το μέλλον της χώρας πιο πάνω από τις επιταγές των ισχυρών συμφερόντων του πετρελαίου και του λιγνίτη. Και βεβαίως να προωθήσουν το καθαρό και βιώσιμο μέλλον του νησιού μας, την απεξάρτησή του από τα ρυπογόνα καύσιμα.

Φώτης Κοκοτός