Eδώ και μερικά χρόνια στην Τουρκία δεν είναι ο πόλεμος η μαμή της Ιστορίας, αλλά το θέαμα. Κινηματογραφικές ταινίες, φραστικά πυροτεχνήματα και κυρίως τηλεοπτικές σειρές ξεγεννούν «παιδιά», νόθα μεν ικανά ωστόσο να εξυφαίνουν μια διαρκή συνωμοσία εναντίον της αλήθειας. Έχουν εμπεδώσει πώς λειτουργεί η πολιτική προπαγάνδα και την εφαρμόζουν κατά γράμμα, τόσο με τα απαραίτητα ιδεολογήματα όσο και με τις συνεχείς και κλιμακούμενες  παραποιήσεις.

Την περίοδο που η γειτονική χώρα είχε εστιάσει τις διπλωματικές της προσπάθειες στην ένταξή της στην ΕΕ, τα σίριαλ μέσα από τους απελπισμένους έρωτες και τα σιροπιαστά γλυκά λάνσαραν ένα εξευρωπαϊσμένο πρόσωπο, με απελευθερωμένες γυναίκες και δυτικό τρόπο ζωής. Όταν ο στόχος αυτός άρχισε να ξεμακραίνει, επιστρατεύτηκε το παρελθόν για να αποτυπωθεί το παρόν. Η διεθνής επιτυχία του «Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς» που απέπνεε την ανέμελη αυτοπεποίθηση της πρώτης διακυβέρνησης υπό τον Ερντογάν, ώθησε τους παραγωγούς  να επαναλάβουν το πείραμα, προσαρμοσμένο στις επόμενες πολιτικές συνθήκες. Έτσι, στην «Ανάσταση Ερτογρούλ», όπου ο ήρωας κατατροπώνει διαδοχικά τους Μογγόλους, τους Σταυροφόρους και τους Έλληνες, στον «Τελευταίο αυτοκράτορα» που αναφέρεται στον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ κι όπου αποσιωπάται η γενοκτονία των Αρμενίων, καθώς και στον «Μωάμεθ, ο κατακτητής του κόσμου» τo ιδεολόγημα που πλασάρεται είναι προφανές. Πίσω από όσα είναι βλαβερά για το έθνος, βρίσκεται µια εντολή από τη ∆ύση. Αυτό φυσικά αντιστοιχεί στην όξυνση των σχέσεων με την Ευρώπη, συμπίπτει με τις πολεμικές διεκδικήσεις σε Συρία  και Ιράκ και ταυτίζεται με το νέο-οθωμανικό αφήγημα μεγαλείου. Λογικό επακόλουθο του μηχανισμού προπαγάνδας  ήταν και η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις  να συνοδευτεί από ανάλογες  σεναριακές εξάρσεις  που θα τονώσουν το εθνικιστικό φρόνημα των τηλεθεατών. Στο «Vatanim sensin», που εκτυλίσσεται λίγο πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, ο πρωταγωνιστής φυλακίζεται από τους κακούς Έλληνες, αλλά στη συνέχεια καταδιώκει και εξοντώνει τους αδίστακτους εγκληματίες του ελληνικού κατοχικού στρατού. Τη σκυτάλη αναμένεται να πάρει το  “Selanik 1920 destani» με χολιγουντιανές μάλιστα προδιαγραφές, αφού τον ρόλο του Κεμάλ Ατατούρκ θα υποδυθεί ο Κέβιν Κόστνερ, ενώ φημολογείται και η συμμετοχή του Τζορτζ Κλούνεϊ.

Δεν πρέπει λοιπόν να μας εκπλήσσουν οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου ότι τη Σμύρνη την έκαψαν τα ελληνικά στρατεύματα. Είναι απολύτως ενταγμένες στο σχέδιο της συστηματικής παραχάραξης της Ιστορίας. Εκτός από τις μαρτυρίες των προσφύγων, που ενδεχομένως να κρίνονται  μεροληπτικές, μια αντικειμενική καταγραφή των γεγονότων της εποχής βρίσκουμε στο βιβλίο του Τζορτζ Χόρτον «Η μάστιγα της Ασίας», του τότε Αμερικανού προξένου στη Σμύρνη. Γράφει χαρακτηριστικά: 

«Οπλισμένοι Τούρκοι, ανάμεσά τους και πολλοί στρατιώτες, μπήκαν στη συνοικία και άρχισαν τις λεηλασίες, τις σφαγές και τις καταστροφές. Έβαζαν φωτιά σε διάφορα μέρη, τοποθετώντας τενεκέδες με πετρέλαιο ή άλλα εύφλεκτα υλικά μέσα στα σπίτια ή ρίχνοντας δεσμίδες από κουρέλια που είχαν βουτήξει σε πετρέλαιο, από τα παράθυρα των σπιτιών.
Τοποθέτησαν μικρές βόμβες κάτω από τις πλάκες των πεζοδρομίων, για να ολοκληρώσουν το έργο της καταστροφής από το πετρέλαιο με το οποίο είχαν ραντίσει τους δρόμους. (…) Είδα εγώ ο ίδιος πολίτες οπλισμένους με δίκαννα να παρακολουθούν τα σπίτια  χριστιανών, έτοιμοι να ρίξουν σε όποιο κεφάλι εμφανιζόταν. Εκείνο όμως που μου έκανε αξέχαστη εντύπωση ήταν η έκφραση στα πρόσωπά τους. Μία έκφραση εκστατικού μίσους και αγριότητας. Υπήρχε επίσης ένα στοιχείο θρησκευτικής αγαλλίασης, αλλά δεν ήταν ευχάριστο, ήταν η θρησκεία των Δυνάμεων του Σκότους».

Για μας, η μικρασιατική τραγωδία είναι μια πληγή που πασχίζουμε ακόμα να επουλώσουμε  με αυτοκριτική και ψύχραιμη αποτίμηση των λαθών μας. Σε όσους όμως υποδαυλίζουν το εθνικιστικό μίσος θυμίζοντας τους καλλιεργητές παπαρούνας που προμηθεύουν με την πρώτη ύλη την αγορά, απαντάμε «ευχαριστούμε, αλλά δεν θα πάρουμε».

Κακατσάκη Χρύσα