Όσοι συντηρούν πολεμικό κλίμα για τον αιγιαλό και τις παραλίες, και ειδικά κάποιες φανατισμένες ομάδες που έχουν απαξιωθεί από τις σοβαρές περιβαλλοντικές οργανώσεις (τύπου «ΣΤΟΠ στην καταστροφή»), προσποιούνται πως δεν υπάρχει καμία μέση λύση. Προσπαθούν να πείσουν την κοινή γνώμη πως υπάρχουν μόνον δύο άκρα στην αντιπαράθεση, χωρίς δυνατότητα συγκατάβασης και συνεννόησης.

Στο ένα άκρο της αντιπαράθεσης είναι η τυφλή άρνηση οποιασδήποτε εκμετάλλευσης και οποιουδήποτε έργου. Ακυρώνει ακόμη και τα λιμάνια και τις μαρίνες, ακόμη και τα έργα προστασίας από τη διάβρωση. Ξεχάστε τη μυκονιάτικη Βενετιά και τον Γερολιμένα, ξεχάστε την Ελούντα Λασιθίου και τον Τζαβρό Κέρκυρας. Στο άλλο άκρο της αντιπαράθεσης είναι φαντάσματα: κάποιοι άγνωστοι κι αθέατοι (αλλά συνεννοημένοι) που βαρύνονται, υποτίθεται,  με όλες τις αμαρτίες της άναρχης κι ασύδοτης μικρο-καταπάτησης κι μικρο-αυθαιρεσίας της Ελληνικής ακτογραμμής. Τα λεγόμενα «μεγάλα ξένα συμφέροντα».

Έλαβα πρόσφατα μία επιστολή από έναν τουριστικό επαγγελματία του Πηλίου ο οποίος προσπαθούσε να με πείσει γι’ αυτήν ακριβώς την ψευδή διχοτόμηση της Ελληνικής κοινωνίας: από τη μία οι αθώοι μικροί επιχειρηματίες που σέβονται απόλυτα το περιβάλλον (όλοι;) κι από την άλλη τα μεγάλα ξένα συμφέροντα. Η επιστολή αυτή περιείχε όλες, σχεδόν, τις στρεβλώσεις και παρανοήσεις που διατηρούν το πολεμικό κλίμα στα θέματα του αιγιαλού, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία. Θα ήθελα να απαντήσω στον αξιότιμο συνάδελφο, αλλά και όσους άλλους έχουν παρόμοιες απόψεις, ώστε να ξεπεραστεί επιτέλους αυτή η ψευδής αντιπαλότητα.

Η μικρή ξενοδοχεία είναι, όντως, η ραχοκοκαλιά των κλινών του κλάδου, όπως γράφει στην επιστολή του. Γράφει, επίσης, πως ο κλάδος του θα ζημιωθεί αν αναπτυχθούν τα μεγάλα παραθαλάσσια ξενοδοχειακά συγκροτήματα, πράγμα που έχει αποδειχθεί τελείως λανθασμένο. Κοιτάξτε τι γίνεται γύρω από το Κόστα Ναβαρίνο: οι αξίες γης έχουν ανέβει, όλα τα μικρά ξενοδοχεία είναι γεμάτα, οι ταβέρνες στη Γιάλοβα και τα μαγαζιά στην Πύλο ξεπουλάνε, κι όλοι οι κάτοικοι πίνουν νερό στη μνήμη του Καπετάνιου που έκανε τη μεγάλη επένδυση. Τον πόλεμο που έκαναν για δεκαετίες οι μικροί επαγγελματίες για να ακυρώσουν το συγκρότημα τον ξέχασαν, αφού πλουτίζουν. Η περιβαλλοντική αντίρρηση ήταν μια πρόφαση για την προστασία ενός κακώς-νοούμενου συντεχνιακού συμφέροντος.

Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και στην επιστολή από το Πήλιο, όπου ο αξιότιμος κύριος προστατεύει τα δικά του συντεχνιακά συμφέροντα με την πρόφαση της περιβαλλοντικής αντιπαράθεσης, όταν στην πραγματικότητα η μεγάλη ζημιά γίνεται από μικρά τοπικά συμφέροντα, διαπλεκόμενα με τη δημοτική μαφία, κι όχι από τα οργανωμένα συγκροτήματα που έχουν βιολογικούς καθαρισμούς, υπόγεια δίκτυα, αρχιτεκτονική ομοιομορφία, προγράμματα ανακύκλωσης και περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Είδατε ποτέ κάποια δυναμική περιβαλλοντική αντίδραση ενάντια στις μικρές τοπικές μαφίες, ή μήπως όλες οι αντιδράσεις στρέφονται εναντίον των μεγάλων και ξένων, ασχέτως του αν οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) είναι σοβαρές και διαφανείς; Κάπου διάβασα πως το ορθό χρώμα κάποιων «πρασίνων» είναι στην πραγματικότητα το κόκκινο, και ισχύει.

Με την ίδια στρεβλή λογική του συντεχνιακού συμφέροντος, ο ιδιοκτήτης ενός μεγάλου παραθαλάσσιου ξενοδοχείου θα προτιμούσε να μην γίνουν κι άλλα τέτοια. Με αυτήν την στενόμυαλη αντίληψη, όσοι έχουν μεγάλα συμφέροντα αποκλείεται να πάσχιζαν για το καλό του ανταγωνισμού τους. Το αντίθετο, μάλλον: όσοι έχτισαν ήδη θα ήταν οι πρώτοι που θα εναντιώνονταν στο να χτίσει άλλος. Πρόκειται για την πολύ συνηθισμένη Ελληνική παθογένεια «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα». Και καταρρίπτει αυτομάτως τα επιχειρήματα περί λόμπι και καρτέλ. Η απλή λογική είναι και αμείλικτη.

Ακόμη χειρότερα, όμως, τα στενά συντεχνιακά συμφέροντα του μικρού ξενοδόχου που μου γράφει πως «το βραχιολάκι δεν είναι ο πελάτης μου» (δηλαδή, πως η δική του πελατεία είναι πιο πλούσια και καλλιεργημένη από εκείνη των μεγάλων ξενοδοχείων) θα εξυπηρετούνταν ακόμη και αν αυξάνονταν τα all-inclusive! Ακριβώς όπως έγινε και σε άλλα μέρη με μεγάλες μονάδες: τα αεροπλάνα που έφερναν τους πελάτες του ενός ήταν τα ίδια που έφερναν και του πελάτες του άλλου. Χωρίς αεροπλάνα, όμως, δεν θα έρχονταν παρά ελάχιστοι μέσω του οδικού δικτύου. Όταν γεμίζει το μισό αεροπλάνο με πελάτες «μαζικούς», το άλλο μισό αεροπλάνο γεμίζει με περιπατητές, προσκυνητές, αρχαιολάτρες και φυσιολάτρες. Έτσι συμβαίνει παντού στον κόσμο, ακόμη και στην περίφημη Κόστα Ρίκα, με τον καλύτερο οικοτουρισμό παγκοσμίως.

Στην επιστολή που έλαβα από τα 400μ υψόμετρο, ο αξιότιμος κύριος γράφει πως έχει χαράξει μια λεπτή κόκκινη γραμμή στη «δική του» παραλία, την οποία θα με εμποδίσει να περάσω, αν και φοβάται πως «μάλλον θα στείλω τα σώματα ασφαλείας για λογαριασμό μου». Μέχρι ενός σημείου καταλαβαίνω τους φόβους του, επειδή έχει πέσει θύμα της ψευδούς αντιπαράθεσης. Η «δική του» παραλία, η οποία είναι –όντως– ένας εθνικός πλούτος, δεν έχει χώρο για «βραχιολάκια» κατά τη γνώμη του. Ίσως να σας ακούγεται κάπως ρατσιστικός ο αποκλεισμός των πιο φτωχών και λιγότερο καλλιεργημένων. Εκείνων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές «ποιότητας». Είναι!

Κάποιοι θέλουν να αποκλείσουν εκείνους που δεν θα έρθουν στη δική τους επιχείρηση αλλά θα πληρώνουν αλλού για κάτι άλλο. Εγώ λέω πως όλοι οι ξένοι πελάτες χωράνε στην Ελλάδα, φτάνει να υπάρχει συγκεκριμένη χωροταξία. Σε κάποιες παραλίες θα πληρώνεις ένα μικρό αντίτιμο για να έχεις ντους, τουαλέτα, σκιά και ξαπλώστρα, και σε άλλες παραλίες θα πρέπει να μαζεύεις μόνος σου τα σκουπίδια σου (και των άλλων;), να κάνεις την ανάγκη σου σε σακουλάκι που θα παίρνεις μαζί σου (και των άλλων;), αλλά και να κουβαλήσεις τα δικά σου έπιπλα και το δικό σου φαγητό. Η ασφάλεια και η καθαριότητα κοστίζουν, και δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από το κράτος, ειδικά όταν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι χωρίς πρόνοια και ασφάλιση.

Όταν κάποιος λέει ένα τόσο χοντρό ψέμα, πως οι καταστροφές στον αιγιαλό προκαλούνται όλες από κάποια ξένα μεγάλα συμφέροντα, δίνει βάσιμους λόγους αμφισβήτησης των δικών του κινήτρων. Όταν δεν κάνει τίποτε για να σταματήσει τις εκατοντάδες χιλιάδες μικρές παραβάσεις, αλλά επιτίθεται σε εκείνους που θέλουν να γίνουν σωστές κι οργανωμένες μονάδες με όλα τα εχέγγυα προστασίας, πάλι εγείρει υποψίες. Εκείνος που προστατεύει τα στενά συντεχνιακά του συμφέροντα ίσως θα πρέπει να συνειδητοποιήσει πως η εμμονή του να μην αλλάξει τίποτε, μάλλον εξυπηρετεί περισσότερο εκείνους που με μαφιόζικους τρόπους καταστρέφουν αιγιαλούς και παραλίες.

Η λύση είναι η οργάνωση κι όχι η ασυδοσία. Ο έλεγχος και όχι η αυθαιρεσία. Η αδειοδότηση και όχι η καταπάτηση. Η ευθύνη και όχι η ανευθυνότητα. Ας πάψουμε να βλέπουμε μόνον δύο άκρα, αφού υπάρχει μέση λύση. Διαβάστε αυτά που γράφουν οι επίσημοι θεσμικοί εκπρόσωποι, οι κοινωνικοί εταίροι (όπως ο ΣΕΤΕ) στις δικές τους ανακοινώσεις, κι όχι από άλλες πηγές. Αυτή είναι η σοβαρή και ισορροπημένη πρόταση. Τελικά, υπάρχει και μια μέση λύση.

Φώτης Κοκοτός