Συμμετέχω σε ομάδα διαλόγου για «Το Ποτάμι», όπου ερωτήθηκα για τη θέση μου επί των προτάσεών του κ.Θεοδωράκη για το μεταναστευτικό όπως τις εκφώνησε στον Αγ.Παντελεήμονα Πατησίων. Είναι πέντε τα σημεία:

1. Η πρόταση για «Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου» μπορεί κάποτε να υλοποιηθεί, αλλά ο Ελληνικός νόμος ήδη προβλέπει πολλά πράγματα για τη χορήγηση ασύλου που το κράτος μας δεν εφαρμόζει, κι έτσι προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι η εφαρμογή αυτού. Όπως και σε πολλά άλλα θέματα του μεταναστευτικού, η εφαρμογή των νόμων που ήδη έχουν ψηφιστεί θα επέλυε πάρα πολλά από τα ζητήματα για τα οποία βιαζόμαστε να προτείνουμε νέους νόμους, όπως εξηγεί και η πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

2. Η θέση «Όσοι οικονομικοί μετανάστες μπαίνουν παράνομα στη χώρα πρέπει να επιστρέφονται», αποτελεί μια θέση που -δικαίως- θα ξεσηκώσει διαμαρτυρίες, καθώς η έκθεση της Ύπατης Αρμοστίας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εξηγεί γιατί πρέπει ο όρος "οικονομικός μετανάστης" (και δη "παράνομος") να χρησιμοποιείται μέσα σε πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο.

3. Για τη θέση «Δεχόμαστε νόμιμους μετανάστες ανάλογα με τις ανάγκες που έχουμε σε δουλειές. Και φεύγουν όταν τελειώσει η δουλειά τους», δικαίως ασκήθηκε κριτική, εφόσον ο κ.Θεοδωράκης δεν αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη νόμιμη διαδικασία με την οποία οι επιχειρήσεις προσλαμβάνουν αλλοδαπούς που φέρνουν στη χώρα, η οποία ισχύει εδώ και πολύ καιρό. Αντιθέτως, άφησε να εννοηθεί πως προτείνει κάποια νέα διαδικασία, με την οποία οι μετανάστες θα παραμένουν σε κάποιο interim καθεστώς "αναμονής" μέχρι να τους "χρειαστούμε". Αν είναι έτσι, τότε καλό θα ήταν να το εξηγήσει αυτό το καθεστώς. Η σχετική πρόταση της Διεθνούς Αμνηστίας θα ήταν χρήσιμο να είχε χρησιμοποιηθεί προς αυτόν τον σκοπό. 

4. «Να φυλάσσονται τα σύνορα αποκλειστικά από τον Frontex. Ο Ρέντζι στην Ιταλία το κατάφερε». Εδώ πρέπει να υπάρχει κάποιο μεγάλο λάθος στη διατύπωση, καθώς δεν είναι αυτή η αποστολή της Frontex, να φυλάει σύνορα. Η Frontex διατηρεί κάποιες ειδικές ομάδες "φρουρών" για αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων, αλλά κυρίως λειτουργεί ως συντονιστής και σύμβουλος, τοποθετώντας ολιγάριθμους αξιωματικούς της σε κάποιες συνοριακές θέσεις. Ευθύνη φύλαξης των συνόρων, εξ ορισμού, του έχει το κάθε κράτος.

5. Καταλήγω σε μια ομάδα προτάσεων που θεωρώ ακόμη πιο αμφιλεγόμενες από τις άλλες. Η θέση «οι πρόσφυγες που θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα πρέπει να μιλάνε τη γλώσσα μας» αντιβαίνει στο Διεθνές και Ελληνικό δίκαιο: οι πρόσφυγες είναι εξορισμού κατατρεγμένοι άνθρωποι που παραμένουν υπό καθεστώς απόλυτης προστασίας έως ότου μπορέσουν να επιστρέψουν στις εστίες τους. Αντιστοίχως, όταν ο κ.Θεοδωράκης προτείνει «Η τοπική αυτοδιοίκηση να βάζει κανόνες για το πόσοι μετανάστες μπορούν να ζουν σε μια περιοχή», αφήνει να εννοηθεί πως η μετακίνηση εντός της Ελληνικής επικράτειας δε θα είναι ελεύθερη πλέον.  Κι ενώ η πρόταση για «πολιτική κοινωνικής ένταξης μεταναστών και προσφύγων σε όλες τις πόλεις ανάλογα με τον πληθυσμό και τα τοπικά χαρακτηριστικά της αγοράς» μπορεί να έχει κάποια θεσμική βάση (που υποθέτω πως είναι τα Συμβούλια Ένταξης Μεταναστών, αλλά δεν το διασαφηνίζει), αυτή μπορεί κάλλιστα να ερμηνευθεί δια ενός ρατσιστικού πρίσματος: πως κάθε γειτονιά θα διαλέξει με κάποια ‘’συνέλευση στις πλατείας» για το πόσο "ελληνική" θα θέλει να είναι, και για το πόσους "ξένους" θα επιτρέψει να εγκατασταθούν εκεί.

Με τέτοιες ερμηνείες των λεγομένων του, ο κ.Θεοδωράκης έδωσε την εντύπωση πως πιστεύει σε ένα μεγάλο κράτος που μετακινεί οικογένειες ολόκληρες ανάλογα με τις ανάγκες του κεντρικού σχεδιασμού του. Επειδή είχε μέχρι στιγμής δώσει την εντύπωση ενός ανθρώπου με κάποια κοινωνική ευαισθησία, θέλω να πιστεύω πως θα κάνει διορθωτικές δηλώσεις και πως θα εκπονήσει ένα πολύ αναλυτικότερο και λεπτομερέστερο κείμενο για να αντικρούσει αυτές τις ερμηνείες. Αν θέλει να χρησιμοποιήσει το παρόν κείμενο και τα συνημμένα του, θα χαρώ ιδιαιτέρως. Άλλωστε, οι προτάσεις δεν έχουν πατέντα στην πολιτική: τις σπέρνουμε στο δημόσιο διάλογο για να ριζώσουν και να ανθίσουν.

Φώτης Κοκοτός