Άκουσα τα πρώτα δευτερόλεπτα του δελτίου ειδήσεων κι έσβησα με αηδία την τηλεόραση. Πάλι το ίδιο παραμύθι: τα ΜΜΕ παρουσιάζουν την κυβέρνηση σα να «δίνει μάχη» με τους δανειστές. Σαν να ήταν όλα μια συνωμοσία κάποιων ξένων. Από μικρό παιδί ακούω το παραμύθι αυτό, με παραλλαγές: είτε Αμερικάνοι είτε Γερμανοί είτε Εβραίοι είναι οι ξένοι, αναλόγως τη φοβία του καθενός, είτε «ιμπεριαλιστές» ή «κομμουνιστές» ή «νεοφιλελεύθεροι», ανάλογα με τα ιδεολογικά γούστα. Για όλα τα παιδιά, μεγάλα ή μικρά, υπάρχει κι ένας κακός λύκος.

Υπάρχει μια μεγάλη αλήθεια σε μορφή γνωμικού (ο Νόμος του Όκαμ): «Από όλες τις διαθέσιμες εξηγήσεις, η πιο σωστή είναι η πιο απλή».

Αντί να ψάχνετε τις περίπλοκες εξηγήσεις, ψάξτε αυτές με τα απλά λόγια: ο υπουργός που έκλεβε και βρίσκεται στη φυλακή είναι απλώς «κλέφτης», κι ο υπάλληλος που λαδώνεται για να κάνει τη δουλειά του είναι απλώς «διεφθαρμένος», κι ο ψηφοφόρος που ξεπουλιέται για ένα ρουσφέτι είναι απλώς «ατομιστής». Οι Έλληνες βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας εδώ και πολλά χρόνια, και δεν χρειαζόμαστε περίπλοκες διεθνείς συνωμοσίες για να εξηγήσουμε τα δικά μας τα λάθη.

Υπάρχει και μια άλλη έκφραση σε μορφή γνωμικού για όλ’ αυτά (ο Νόμος του Χάνλον): «δεν χρειάζεται καμία συνωμοσία για να εξηγηθούν αυτά που εξηγεί η… Βλακεία!».

Ένα παράδειγμα αποτελεί η κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, για την οποία ήταν σαφές ότι «λεφτά υπήρχαν» (ήταν κάπου στα χαρτιά, χρωστούμενα από πρόστιμα και φόρους). Νόμιζαν ότι το μόνο που χρειαζόταν να κάνουν ήταν να τα εισπράξουν και μετά να τα μοιράσουν στην πελατεία τους. Δεν είχαν κατανοήσει πως παρέλαβαν ήδη χρεωκοπημένο Δημόσιο από τους προηγούμενους, την κυβέρνηση Καραμανλή. Κι εκείνων η αποτυχία δε χρειάζεται συνωμοσία ξένων: πίστευαν πως λέγοντας συνεχώς πολλά και χοντρά ψέματα για το έλλειμμα θα μπορούσαν να κρύβουν για πάντα την κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος στους δικούς τους πελάτες. Είμαι βέβαιος πως δεν έχουν καταλάβει καν το πώς χρεοκόπησαν τη χώρα. Καμία συνωμοσία… Μόνο σκέτη βλακεία, δυστυχώς.

Τέτοιες καταστάσεις, όπου αντί για μια συνωμοσία επαρκεί ως εξήγηση η βλακεία, έχουμε πολλές στην Ελλάδα: από τους «ψεκασμούς» μέχρι το «μνημόνιο», κι από τα «γενόσημα» ως τα «μεταλλαγμένα», από τον «ιμπεριαλισμό» ως τον «νέο-φιλελευθερισμό». Για το κάθε μεγάλο παιδί, υπάρχει κι ένα παραμύθι να το βάζει για ύπνο.

Για να κατανοήσει κανείς τα προβλήματά μας χρειάζεται απλώς μια πρακτική λογική κι ένας ορθολογισμός. Αν πρυτάνευαν αυτά, τα κόμματα της βουλής δεν θα βρίσκονταν τώρα εκεί. Η λογική παραμένει εκτός κοινοβουλίου. Καιρός να τη βάλουμε μέσα!

Φώτης Κοκοτός