Η κουβέντα για το νομοσχέδιο περί αιγιαλού μπήκε προς στιγμή στον πάγο, ώστε να περάσουν οι εκλογές και να επανέλθει κατόπιν αυτών. Αυτό που δεν κάνουμε, όμως, είναι να συζητάμε την ουσία του θέματος: το πώς θα εφαρμοστεί επιτέλους ο ισχύον νόμος, και πώς θα βελτιωθεί το επενδυτικό πλαίσιο. Η σκέτη αντίρρηση, χωρίς αντιπρόταση, είναι ανεπαρκής. Όταν μιλάμε για Αειφόρο Τουριστική Ανάπτυξη, υπάρχουν ήδη καλά παραδείγματα.

Πολιτικά κόμματα και περιβαλλοντικοί φορείς έχουν πάρει αρνητική θέση έναντι του νομοσχεδίου για τον αιγιαλό, επισημαίνοντας την κάθετη αντίρρησή τους σε συγκεκριμένα σημεία του. Είναι αρκετά τα σημεία, όμως, και αρκετά ουσιώδη, ώστε να ζητείται ευρέως η συνολική απόσυρσή του νέου σχεδίου. Έτσι, ακόμη και το σκέλος του νόμου που επιχειρεί τον καθορισμό του αιγιαλού στο σύνολο της επικράτειας έχει πέσει θύμα της συνολικής απόρριψης.

Από την άλλη, ο τουριστικός κόσμος, δια μέσου του ΣΕΤΕ, διατύπωσε μεν αντιρρήσεις, αλλά επεσήμανε πως απαιτείται να βρεθεί μια βιώσιμη λύση για την τουριστική ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον. Αυτή ήταν μια μετριοπαθής στάση που λοιδορήθηκε ευρέως, αφού στο δημόσιο διάλογο κυριαρχούν οι πιο ακραίες απόψεις. Κυριαρχούν οι φωνασκούντες, κι όσοι καταφέρονται εναντίον του ελέγχου και της ρύθμισης. Όπως σε πολλά άλλα πράγματα, στην Ελλάδα εκλαμβάνουμε την ελευθερία πρόσβασης ως ασυδοσία και την αναρχία ως ευδαιμονία.

Οι σώφρονες ζητούν μια καλή οργάνωση υπηρεσιών σε όλη την τουριστική Ελλάδα, να υπάρχουν δηλαδή περιπολίες του λιμενικού και της τουριστικής αστυνομίας, τακτικές δράσεις απορρύπανσης και πρόληψης, έλεγχος και η ρύθμιση της πρόσβασης από αυτοκίνητα και ζώα. Αντιθέτως, όμως, φωνάζουν περισσότερο εκείνοι που θέλουν «δικαίωμα στην αυθαιρεσία». Υπάρχουν πολλοί που φωνάζουν γιατί θέλουν να αφήνουν ελεύθερα τα ζώα τους να αφοδεύσουν στην παραλία (όπως τα αφήνουν και στα πεζοδρόμια), να πηγαίνουν στην πλαζ με το τζιπ, να αφήνουν τα σκουπίδια και τα αποτσίγαρά τους στην άμμο.

Έχοντας υπάρξει διαχειριστής παραλίας με Γαλάζια Σημαία, ξέρω καλά το πώς επιβάλλεται η καθαριότητα, η περιβαλλοντική διαχείριση, η ασφάλεια, η υγιεινή, και η πρόσβαση σε ΑμΕΑ. Κατά την άποψή μου, η Γαλάζια Σημαία θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική πιστοποίηση για οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα σε παραλία, με εποπτεία του Δήμου και επιβάρυνση των ιδιωτών. Σε αυτή την περίπτωση, το τελικό κόστος της φύλαξης και προστασίας της παραλίας μετακυλίεται εν μέρει στους χρήστες της.

Σε μια παραλία με Γαλάζια Σημαία, όπως συμβαίνει κατά κόρον στο Λασίθι (όπου έχουμε τις περισσότερες στην Ελλάδα), ο επισκέπτης έχει μια διασφάλιση ποιότητας. Ακόμη κι όταν το μελτέμι ξεβράζει όλο το Αιγαίο στον κόλπο του Μιραμπέλου, εμείς μαζεύουμε τα σκουπίδια των Κυκλάδων και των Σποράδων που φτάνουν στις ακτές μας. Ξέρουμε καλά πόσος κόπος και κόστος απαιτείται για να μείνουν άψογες οι παραλίες, κι όχι μόνον ως προς την καθαριότητα. Οι ναυαγοσώστες κοστίζουν, το ίδιο και οι ράμπες, το νερό και το τηλέφωνο ανάγκης. Ποιος όμως θα πληρώσει για το κόστος προστασίας μιας ερημικής παραλίας; Θα το πληρώσει ο φορολογούμενος γενικώς;

Ξεκινώντας το σχεδιασμό της προστασίας όλων των παραλιών μας, πρέπει να ξέρουμε ακριβώς ποιες είναι, επί χάρτου. Πρέπει, επιτέλους, να χαράξουμε τον αιγιαλό και την παραλία στο σύνολο της Επικράτειας, όπως θα έπρεπε να είχε γίνει και με τους δασικούς χάρτες, το κτηματολόγιο, τον χωροταξικό σχεδιασμό και τις χρήσεις γης. Χρειαζόμαστε μελετημένη επέμβαση σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας, με μετρημένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Είναι άσκοπες οι γενικόλογες απαγορεύσεις των νόμων που δεν εφαρμόζονται στην πράξη. Ακόμα χειρότερα, κάθε προσπάθεια «νομιμοποίησης αυθαιρέτων» αποτελεί άλλη μία ομολογία πως περνάμε νέους νόμους για να διορθώσουμε τη ζημιά από τους άλλους νόμους που δεν εφαρμόσαμε.

Αντί για κραυγές ενάντια στο Νόμο, γενικά, και απαιτήσεις για ελεύθερη πρόσβαση (διάβαζε: «ασύδοτη πρόσβαση»), ας κάτσουμε να σχεδιάσουμε το μέλλον. Να θέσουμε σαφείς κανόνες για κάθε παραλία ξεχωριστά, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, και σύμφωνα με το Πρωτόκολλο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Ακτών (PICZM). Η καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων του πολίτη είναι η συνεπής και συνεχής εφαρμογή ενός σαφούς και σταθερού νομοθετικού πλαισίου, κι όχι η αποσπασματική εφαρμογή ενός χαώδους πλαισίου. Κι αυτό ισχύει παντού, όχι μόνον στην υπέροχη Ελληνική ακτογραμμή.

Φώτης Κοκοτός