Πήγα στο Βερολίνο το 1990, όταν πια είχαν καταλαγιάσει οι ιαχές του ενθουσιασμού και ακούγονταν μόνο οι φωνές των Ανατολικογερμανών και άλλων πλανόδιων που πουλούσαν κομμάτια με γκράφιτι, ό,τι δηλ είχε απομείνει από το κουφάρι του γκρεμισμένου τείχους. Αρνήθηκα συνειδητά να αγοράσω, γιατί η ιστορία δεν είναι λαϊκό παζάρι και ούτε ήθελα να έχω σουβενίρ από ένα ανελεύθερο καθεστώς. Πολλά χρόνια αργότερα βλέπω με κομμένη την ανάσα έναν άνδρα με ακουστικά σε κάποιο ψυχρό δωμάτιο να παρακολουθεί τις «ζωές των άλλων». Ο ανυπάκουος πράκτορας της Στάζι που έκανε ο,τι περνούσε από το χέρι του για να μη σβήσει ο έρωτας του ζευγαριού και να στηρίξει την τέχνη, προσωποποιούσε τα λόγια του Οσκαρ Ουάιλντ. «Ολοι είμαστε βουτηγμένοι στο βούρκο, αλλά μερικοί μπορούν να βλέπουν τα άστρα».

Περιττό να πω ότι έχω φυλάξει και το πρόγραμμα και το εισιτήριο με το οποίο μπήκα σε μια σκοτεινή αίθουσα που για 2 ωρες έλαμψε από το φως της ανθρωπιάς

Χρύσα Κακατσάκη