~ ~ 

Κλείνεις τα μάτια. Σκέφτεσαι ότι δεν είσαι εδώ. Έχεις φύγει, ο χρόνος σου τέλειωσε και το όνομα σου γράφτηκε για τελευταία φορά. Αναρωτιέσαι τι έχει μείνει από σένα. Τι άφησες πίσω σου. Λένε για σένα; Και τι είναι αυτό που λένε; Σε θυμούνται; Κι αν ναι τι θυμούνται από σένα; Όσα έκανες, όσα ήσουν, είχαν σημασία; Η ζωή σου άλλαξε κάτι; Δημιούργησε κάτι; Ή πέρασε και χάθηκε όπως ο άνεμος παρασύρει τις στάχτες στο διάβα του; 

Η ζωή σου τώρα έχει άλλη σημασία. Γιατί ό,τι πράξεις δε θα χαθεί μαζί σου. Θα σε ακολουθεί για πάντα, θα ακολουθεί τον απόηχό σου και θα αγκαλιάζει και όσους συνδέθηκαν μαζί σου, όσα άγγιξες και έπλασες. Οι αποφάσεις που πήρες, οι επιλογές, τα λάθη σου, τα σωστά σου έχουν άλλη βαρύτητα. Γιατί θα μείνουν, μετά από σένα. Θα υποδηλώνουν εσένα, θα αρκούν για να σε χαρακτηρίσει κάποιος, ακόμα κι αν δε σε ήξερε. Θα συνδεθούν με τα παιδιά σου. Εκείνα θα κουβαλήσουν στις πλάτες τους το βάρος της δικής σου φήμης. Κι αυτή θα τα ελευθερώσει, θα τα εμπνεύσει ή θα τα στιγματίσει, θα τα ισοπεδώσει. 

Και τι σε νοιάζει; Εκεί που είσαι, πλέον είσαι μακριά. Δεν υπάρχεις. Αυτή η πραγματικότητα δεν είναι πλέον δικιά σου. Γιατί σε νοιάζει τι έμεινε από το πέρασμα σου στην ανθρώπινη πραγματικότητα; Αφού δεν είσαι εκεί να το δεις, να πάρεις τα εύσημα, να ακούσεις τα σχόλια, να ζήσεις την κατάληξη, το συμπέρασμα. 

Κι όμως σε νοιάζει. Σε βασανίζει ήδη. Γι’ αυτό και ό,τι κάνεις μεταφράζεται σε σελίδες της ιστορίας σου που θα διαβάζεται αφού φύγεις. Γι’ αυτό και όποια απόφαση, όποια επιλογή, όποιο πλάνο καθρεφτίζει τη συνέπεια, το μέλλον, το αντίκτυπο στο όνομα που θα φέρεις. 

Δε βασανίζει όμως μόνο εσένα. Βασάνισε πολλούς. Τρανούς και απλούς. Έπλασαν μια νέα λέξη για να περιγράψουν τον πόθο, την τιμωρία αυτή. Έπλασαν μύθους, θρύλους, πολιτισμό.  

Υστεροφημία 

Η υστεροφημία κατείχε μεγάλη θέση στη σκέψη των ανθρώπων.

Υστεροφημία: Η καλή φήμη που αποκτά κάποιος μετά το θάνατό του. Γένους αρχαίου ελληνικού. 

Μια λέξη με βαριά σημασία για τους προγόνους μας. Ο απόλυτος σκοπός ζωής των αρχαίων Ελλήνων. Μια λέξη που ακόμα και σήμερα με άλλη μορφή γρατζουνάει τις σκέψεις, το συνειδητό μας. Οι ρίζες μας την απαιτούν. Την αναγορεύουν σε υπέρτατη αξία. Σήμερα πλέον έχει χάσει το πρότερο αντίκτυπο, όμως έμμεσα εξακολουθεί να αποτελεί στόχο. 

Ο νους σου τρέχει. Προσπέρνα κάθε ουσιαστικό τώρα σου και πλέκει σενάρια στο μακρινό μέλλον. Ο θάνατος - φιγούρα τραγική της ζωής μας-  σαν σκιά παραμονεύει σε κάθε μας βήμα και εμείς σκεφτόμαστε  αν θα αφήσουμε πίσω μας κάτι καλό φεύγοντας. 

Αν θα μας θυμούνται για κάποιο θετικό μας χαρακτηριστικό, για το έργο μας, για τη δημιουργία απογόνων, τη συνέχιση του ονόματος. Και μπροστά σε αυτό το φόβο και την άγνοια πλάθουμε το σήμερα που ζούμε.   

~ ~

Υστεροφημία.

Σου μίλησα γι’ αυτήν.  

Προσωποποιεί τη ματαιοδοξία μας; Ικανοποιεί απλά τον εγωισμό μας; Νιώθουμε άτρωτοι μπροστά στην αιωνιότητα φέροντας ένα όνομα σπουδαίο; Νικάμε έτσι το θάνατο και τη λησμονιά; Βιώνουμε την επιτυχία μιας ολόκληρης ζωής, γοητευόμαστε από το θαύμα και ως νάρκισσοι υπερηφανευόμαστε για την πορεία μας και τα κατορθώματά μας;   

Γιατί να έχει σημασία τι αφήνεις πίσω; Τι φήμη δημιουργείς; Αφού εσύ δε θα υπάρχεις πια για να γευτείς τους καρπούς των κόπων σου. Κι όμως υπάρχει μια δόση ικανοποίησης. Σαν να τους γεύεσαι πριν από την ώρα τους.  

Και στο όνομα αυτής, τι θυσιάζουμε; Πόσο ανιδιοτελής είναι πλέον κάθε πράξη μας, πόσο αθώα, αυθόρμητη κάθε απόφαση και δράση στη ζωή μας όταν ζυγίζουμε το βάρος της μπροστά στο διηνεκές;   

Ερωτήσεις πολλές γεννά. Και πώς είναι δυνατόν να συνέβαινε το αντίθετο; Μια λέξη τόσο δυνατή, που ενώνει τη ζωή και το θάνατο, που αφορά στην ύπαρξη, τη συνέχειά σου, τη σύνδεσή σου με τον κόσμο. 

~Το θανάσιμο τρίλημμα είναι: να σώσεις το τομάρι σου, την υστεροφημία σου, ή την ψυχή σου~   

Και να… τώρα σου απαντώ. 

Η υστεροφημία σε κάνει αθάνατο, οι πράξεις και το όνομά σου μένουν στο χρόνο, δεν πεθαίνουν ποτέ. Αλλά η ζωή σου και οι στιγμές σου δε χρειάζεται να μετρηθούν σε καμία ζυγαριά για τη σπουδαιότητά τους. Δε χρειάζεται να γίνονται θηλιά στο λαιμό σου χαρίζοντάς σου ή όχι τη δόξα μετά θάνατον. Δεν πρέπει να κρίνεις κάθε καλή σου πράξη για το αποτέλεσμα που μακροπρόθεσμα θα σου αποφέρει. Να γίνεις σπουδαίος και να το ανακαλύψουν αυτό οι άλλοι, μη μονοπωλεί τη δική σου σκέψη σε κάθε σου απόφαση, στον τρόπο ζωής σου. 

Sillage λένε οι Γάλλοι… το ίχνος του αρώματος, το μονοπάτι που αφήνουν πίσω τους τα αεροπλάνα καθώς διασχίζουν τον ουρανό. Μοιραία το συνδέω με την υστεροφημία. Και θέλω το μονοπάτι που θα χαράξω, το ίχνος και η μυρωδιά μου καθώς βγαίνω από το δωμάτιο να αντικατοπτρίζουν όμορφες στιγμές, όμορφες εικόνες, μια ζωή πλούσια από εμπειρίες, πάθη, σωστά αλλά και λάθη, επιτυχίες και αποτυχίες. Ξεχωριστή όσο εγώ. Θέλω η μυρωδιά αυτή να μείνει σε όσους με γνώρισαν, όσους με ψάξουν, όσους γέννησα, σε ό,τι δημιούργησα, κατέστρεψα, ανακάλυψα και άφησα πίσω μου. Αλλά στο τώρα μου θέλω να βιώσω τη μίξη των συστατικών της, όχι το τελικό αποτέλεσμα. Θέλω χωρίς αγωνία, άγχος μα με ενθουσιασμό και ζωντάνια να νιώσω κάθε σταγόνα που έπειτα θα την αποτελεί ως σύνολο

Μια χαρακτηριστική ιστορία της σημασίας της υστεροφημίας που μπορούμε να γνωρίζουμε ότι έπαιξε ρόλο είναι η ιστορία του Άφρων Νομπέλ (1833-1896, Βιομήχανος). Αυτό το ιστορικό πρόσωπο είχε την ευκαιρία, λόγω κάποιου λάθους, να διαβάσει στις εφημερίδες την ανακοίνωση του θανάτου του και την νεκρολογία του. Ως εφευρέτης του δυναμίτη, μνημονευόταν στις εφημερίδες ως ο «έμπορος του θανάτου». Αυτό τον σόκαρε και αποφάσισε εκείνη την στιγμή για το υπόλοιπο της ζωής του να κάνει έργα για το καλό της ανθρωπότητας, διότι σε καμιά περίπτωση δεν ήθελε να τον θυμούνται ως τον άνθρωπο «που πλούτισε εφευρίσκοντας τρόπους να σκοτώνονται περισσότεροι άνθρωποι πιο γρήγορα από ποτέ». Κάπως έτσι γεννήθηκαν τα βραβεία Νομπέλ. Κληροδότησε με την διαθήκη του σχεδόν όλη την τεράστια περιουσία του στην θεσμοθέτηση και χρηματοδότηση των γνωστών πέντε ετήσιων βραβείων Νομπέλ.

*** 

Photo Cover: Francesca De Luca

Γράφει η  Χαρά Κουλοπούλου

Πηγή