Άνοιξε μια κουβέντα πρόσφατα για το εάν θα έπρεπε να καταργηθεί η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. Αντίθετα με αυτό που θα περιμένατε από έναν προοδευτικό, εγώ τάσσομαι υπέρ της διατήρησης της υποχρεωτικής θητείας, με παράλληλη θέσπιση και της εναλλακτικής «κοινωνικής θητείας». Πάω, μάλιστα, ακόμη παραπέρα και προτείνω υποχρεωτική θητεία για όλους, άνδρες και γυναίκες. Προφανώς, αυτά έχουν νόημα μόνον αν η θητεία είναι αξιοκρατική και αποτελεσματική, και όχι –όπως σήμερα– καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση της δημοσιοϋπαλληλικής λούφας, μετριότητας, και ευνοιοκρατίας (βλέπε «μέσον»). Αν είναι να μείνει έτσι, τότε καλύτερα να καταργηθεί τελείως. Αν την κρατήσουμε, όμως, θα πρέπει να καλλιεργεί την ηθική ευθύνη, την εμπέδωση δημοκρατικού ήθους, και να ωφελεί την Εθνική Άμυνα και την Προστασία του Πολίτη.

Στην υποχρεωτική θητεία υπάρχει, πρώτ’ απ’ όλα, το ηθικό πρόταγμα: η θητεία (στρατιωτική ή κοινωνική) είναι η ανταμοιβή της κοινωνίας για την ασφάλεια που πρόσφερε στον πολίτη ως την ενηλικίωσή του. Ταυτόχρονα, ο πολίτης κουβαλάει διαχρονικά το χρέος στους προγόνους του (άνδρες και γυναίκες) που πέθαναν για τη δική του ελευθερία. Αυτά που σε κάνουν Έλληνα είναι πρωτίστως η παιδεία σου, και αυτή περιλαμβάνει την ιστορική μνήμη πάμπολλων θυσιών. Ειδικά για τους συμπολίτες μας που οι γονείς τους είναι μετανάστες, η θητεία είναι επιβεβαίωση των ίσων υποχρεώσεων που έχουν σαν πολίτες της Ελληνικής Δημοκρατίας. Για μένα, θα πρέπει και οι ίδιοι να επιδιώκουν να υπηρετήσουν.

Επίσης, μέσα από τη θητεία πρέπει να καλλιεργείται το δημοκρατικό ήθος. Με τους συμπολίτες μας που μεγάλωσαν σε άλλα μέρη θα ζήσουμε αναγκαστικά μαζί: θα κοιμηθούμε στον ίδιο θάλαμο, θα φορέσουμε τα ίδια ρούχα, και θα μάθουμε πως στην υπηρεσία της πατρίδας μας είμαστε όλοι ίσοι. Ανεξάρτητα από την οικονομική μας κατάσταση ή το επίπεδο της μόρφωσής μας. Αυτό το μάθημα ζωής που μας δίνει η θητεία, στρατιωτική ή κοινωνική, είναι μοναδικό. Είναι ένα μάθημα για τη δημοκρατία: έχουμε όλοι την ίδια ψήφο γιατί είμαστε όλοι ίσοι έναντι της Πατρίδας. Είναι φάρμακο για τη μισαλλοδοξία.

Ειδικά για εκείνους, άνδρες και γυναίκες, που θα επιλέξουν τη στρατιωτική αντί για την κοινωνική θητεία, η εκπαίδευση στα όπλα είναι απαραίτητη. Μη με παρεξηγήσετε: το αποτελεσματικό στράτευμα επιτάσσει να υπάρχουν επαγγελματίες στρατιωτικοί (αξιωματικοί και οπλίτες) σε όλες τις επιτελικές και μάχιμες θέσεις, αλλά και στη φύλαξη. Στις δε υποστηρικτικές υπηρεσίες μπορεί να προσλαμβάνεται πολιτικό προσωπικό, όπως γίνεται και στους Ευρωπαϊκούς επαγγελματικούς στρατούς. Αλλά υπάρχει αποστολή και για τους μάχιμους κληρωτούς, άνδρες και γυναίκες. Οι μονάδες κληρωτών θα πρέπει να εκπαιδεύονται για να αποτελέσουν την Εθνοφυλακή: για να υπάρχουν σε όλες τις γωνίες της πατρίδας μας εκπαιδευμένοι άνδρες και γυναίκες που θα μπορούν να χειριστούν ελαφρύ οπλισμό και να την υπερασπιστούν. Οι στρατιωτικοί ξέρουν καλά πως πολλές μάχες κερδήθηκαν στις πεδιάδες και χάθηκαν στα σοκάκια.

Για εμένα, η καλύτερη υποχρεωτική κοινωνική θητεία είναι σε υπηρεσίες Προστασίας του Πολίτη, και ειδικά στην Πυροσβεστική. Όσοι κληρωτοί δε θελήσουν να πιάσουν όπλο, για μένα, πρέπει να πιάσουν φτυάρι. Θα λαμβάνουν βασική εκπαίδευση πυροσβέστη και θα διασπείρονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας για να περιπολούν τα δάση. Υπάρχουν ήδη εξαιρετικές πρωτοβουλίες εθελοντών δασοπυροσβεστών σε ολόκληρη την επικράτεια που θα τους δεχόντουσαν με χαρά. Λειτουργούν εκτός δημοσίου τομέα, με χορηγίες και δωρεές, και πραγματικά άξιους ηγέτες. Είμαι σίγουρος πως θα έκαναν πολύ καλή δουλειά στην κοινωνική θητεία.

Επειδή υπηρέτησα ως καταδρομέας-αλεξιπτωτιστής, ξέρω από πρώτο χέρι ότι η θητεία μπορεί να σου αφήσει αξέχαστες εμπειρίες ζωής, αυτές που αναπολείς και θα κουβαλάς μέσα σου για πάντα. Ένας φίλος που υπηρέτησε κοινωνική θητεία στη Γερμανία ως τραυματιοφορέας είχε αντίστοιχα μοναδικές εμπειρίες. Σε μια κοινωνία που χρειάζεται να γαλουχήσει αίσθημα ευθύνης στη νεολαία της, δεν περισσεύει κανείς, άνδρας ή γυναίκα. Αν δεν μπορεί να γίνει έτσι, και όσο το ελληνικό Δημόσιο φαίνεται ανίκανο να το επιτύχει, τότε είναι καλύτερο να καταργηθεί η υποχρεωτική θητεία. Αν είναι να την κρατήσουμε, τότε θα πρέπει να την αλλάξουμε ριζικά.

Η πρότασή μου, λοιπόν, έχει δύο βασικά σκέλη: Κρατάμε την υποχρεωτική θητεία 9 μηνών και την επεκτείνουμε σε όλους τους νέους, άνδρες και γυναίκες. Όσοι επιλέξουν τη στρατιωτική θητεία θα κατατάσσονται σε μονάδες εθνοφυλακής και μόνον: με όπλα, με πορείες, με επιβίωση στην ύπαιθρο. Ούτε αεροπορία, ούτε ναυτικό, ούτε ΣΕΜ και ΣΥΠ. Όσοι επιλέξουν την κοινωνική θητεία θα κατατάσσονται σε πυροσβεστικές μονάδες σε όλη την επικράτεια και θα βοηθήσουν στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας μας. Ο χρόνος της θητείας πρέπει να είναι δημιουργικός και ουσιαστικός, είτε κρατάς όπλο είτε κρατάς φτυάρι, με αναγνώριση των υπηρεσιών που προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο. Το οφείλεις σε όλους αυτούς που έδωσαν το αίμα τους για σένα. Είναι καθήκον προς τη δημοκρατία που σου δίνει το δικαίωμα της ψήφου. Τα δικαιώματα φέρνουν και υποχρεώσεις. Για όλους.

Φώτης Κοκοτός