Στην Κρήτη, ένα νησί όπου δυστυχώς η Αρχαιολογία έχει βρεθεί συχνά σε αντιπαράθεση με το κοινό στα θέματα προστασίας και ανάδειξης των μνημείων ή στα προσκόμματα που θέτει για την «αξιοποίηση της περιουσίας» τους, διοργανώνεται το πρώτο συνέδριο Δημόσιας Αρχαιολογίας στην Ελλάδα. 

Από την Παρασκευή 12 ως την Κυριακή 14 Μαΐου, η πανεπιστημιακή κοινότητα και η κοινωνία των πολιτών πλησιάζουν ακόμα περισσότερο η μία την άλλη με την ευκαιρία του συνεδρίου που πραγματοποιείται στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Τι είναι όμως Δημόσια Αρχαιολογία; «Δύο πράγματα μαζί. Είναι ο αγωγός της επιστημονικής έρευνας στη δημόσια σφαίρα, αφού κύριο χαρακτηριστικό και αποστολή της είναι να κάνει την Αρχαιολογία γνωστή και προσιτή σε αυτή, λειτουργώντας ως διαμεσολαβήτρια. Ως ερευνητικό αντικείμενο ανιχνεύει τη σχέση και την αλληλεπίδραση της Αρχαιολογίας και της Πολιτισμικής Κληρονομιάς με το μεγάλο κοινό», αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Νένα Γαλανίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και διοργανώτρια του συνεδρίου.

Και το συνέδριο πώς προέκυψε; «Είναι μια πολλαπλασιαστική δράση ενός πολύ ενδιαφέροντος, εκπαιδευτικού κατά βάση προγράμματος που χρηματοδοτείται από το Erasmus+. Ονομάζεται Innovarch (Innovating Training Aims for Public Archaeology) και αποσκοπεί στο να αναπτύξει καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας για να ενταχθεί το μάθημα της Δημόσιας Αρχαιολογίας στα προγράμματα σπουδών των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Πρόκειται για μια κοινοπραξία τεσσάρων ιδρυμάτων, με συντονιστή το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και συμμετέχοντες το Carl Linnaeus της Σουηδίας, το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το τελευταίο ανήκει στον πυρήνα Πανεπιστημίων της Ευρώπης που εργάζονται συστηματικά για να αποτελέσει η Δημόσια Αρχαιολογία οργανικό κομμάτι των αρχαιολογικών σπουδών», συμπληρώνει η ίδια.

Και η πρωτοτυπία του συνεδρίου; «Συνίσταται στο γεγονός ότι μια συζήτηση που γίνεται χρόνια τώρα έξω στην κοινωνία μπαίνει μέσα στο Πανεπιστήμιο. Το συνέδριό μας αποσκοπεί στο να φέρει κοντά διαφορετικές κοινότητες ανθρώπων που έχουν ενδιαφέρον είτε ερευνητικό είτε επαγγελματικό είτε άλλο για την οργανική σύνδεση της αρχαιολογίας και του μνημειακού αποθέματος με την πραγματική ζωή», σημειώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η κ. Γαλανίδου.

Η πρώτη μέρα του συνεδρίου τιτλοφορείται «Δοκίμια Δημόσιας Αρχαιολογίας» και αφορά κυρίως πανεπιστημιακούς και ανθρώπους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Η δεύτερη μέρα έχει τίτλο «Η αρχαία κληρονομιά στον πυρήνα της ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης». Διαρθρώνεται σε τέσσερα πάνελ που συντονίζουν αρχαιολόγοι ή πανεπιστημιακοί και έχει τέσσερα επιμέρους θέματα.

Το πρώτο θέμα συζήτησης είναι «Δημόσιος χώρος και μνημεία: αρχιτεκτονικές, αρχαιολογικές, μουσειολογικές οπτικές», η δεύτερη θεματική είναι «Αρχαιολογικά έργα και διαδρομές πολιτισμού: κοινωνικές επιπτώσεις», το τρίτο πάνελ είναι αφιερωμένο στην «Αρχαιολογική ξενάγηση: Εμπειρία, εκπαίδευση, δημιουργία θέσεων εργασίας» και το τέταρτο πάνελ αφορά τον «Ρόλο των πολιτών στην προστασία και ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς». «Δηλαδή, είναι αφιερωμένο σε όλες τις κινήσεις πολιτών που έχουν προορισμό τους να χτίσουν γέφυρες μεταξύ της επίσημης αρχαιολογίας και του κοινού στην Ελλάδα», πληροφορεί η καθηγήτρια. Η τρίτη μέρα είναι αφιερωμένη στο καμάρι του Πανεπιστημίου Κρήτης, τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας.
«Ειδικά η δεύτερη μέρα δεν απευθύνεται μόνο σε πανεπιστημιακούς και αρχαιολόγους, αλλά και σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που συνδέονται με την αρχαία κληρονομιά. Δηλαδή, φέρνουμε μαζί ανθρώπους από τα μουσεία και τα πανεπιστήμια, αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, μουσειολόγους, εκπαιδευτικούς, ανθρώπους από το ΥΠΠΟ, ανθρώπους που έχουν συστήσει νεοφυείς επιχειρήσεις ξενάγησης ή ψηφιακών υπηρεσιών, ξεναγούς, και άλλους που προσπαθούν να διαμορφώσουν προϋποθέσεις για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας, αξιοποιώντας και σεβόμενοι την αρχαιολογία και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα», συμπληρώνει.

Τι καινούργιο λοιπόν φέρνει η Δημόσια Αρχαιολογία; «Ως τώρα τα αρχαιολογικά ‘πράγματα’ θεωρούνταν υπόθεση μόνο της κοινότητας των επιστημόνων. Όμως, δεν είναι μόνο οι επιστήμονες που έχουν ενδιαφέρον, λόγο και δικαίωμα να ασχολούνται με τα ‘αρχαία’. Είναι και όλοι οι πολίτες που με τον δικό τους τρόπο συμμετέχουν, βοηθούν, υπερασπίζονται την προστασία, την ανάδειξη και την αξιοποίηση της αρχαιολογικής κληρονομιάς, άλλοτε εθελοντικά άλλοτε επαγγελματικά. Με άλλα λόγια, επίκεντρο της Δημόσιας Αρχαιολογίας είναι ο άνθρωπος, μέσα από το πρίσμα της αλληλεπίδρασης της αρχαιολογικής κοινότητας που καλείται να βγει από το ερευνητικό της σύμπαν για να συναντήσει, να αφουγκραστεί και να συνομιλήσει με τις κοινωνίες του παρόντος», καταλήγει η κ. Γαλανίδου.

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στο Αμφιθέατρο Β της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην Πανεπιστημιούπολη του Ρεθύμνου. 

Το πλήρες πρόγραμμα του Συνεδρίου έχει ως εξής: 

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 12/5
16:00 Εγγραφές συνεδρίου
17:00 Χαιρετισμός από τη Μαρία Κούση, Διευθύντρια του ΚΕΜΕ Παν/μίου Κρήτης
17:10 Χαιρετισμός από την Paloma González Marcén, Αυτόνομο Παν/μιο της Βαρκελώνης, Συντονίστρια του INNOVARCH
17:20 Χαιρετισμός από το Δήμαρχο Ρεθύμνου κύριο Γιώργο Μαρινάκη
17:30 Εναρκτήρια ομιλία: Νικόλαος Σταμπολίδης: Ελεύθερνα: Ένα ολιστικό παράδειγμα Δημόσιας Αρχαιολογίας

Δοκίμια δημόσιας αρχαιολογίας
Συντονίζει η Κατερίνα Κόπακα
18:20 Μάρλεν Μούλιου: Συστημική σκέψη και Δημόσια Αρχαιολογία: Αναζητώντας χρήσιμες συνδέσεις
18:40 Ασπασία Λούβη: ΤΑΠ: H Προσπάθεια, η Αναδιοργάνωση, το Τίμημα
19:00 Παύλος Τριανταφυλλίδης: Αντίσταση στην εσωστρέφεια: O επικοινωνιακός ρόλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας
19:20 Διάλειμμα καφέ
19:40 Σουλτάνα-Μαρία Βαλαμώτη:Η προϊστορία των φυτικών συστατικών της διατροφής στη σύγχρονη Ελλάδα: Η πρόσληψη
της Αρχαιοβοτανικής από το ευρύ κοινό
20:00 Αναστασία Χριστοφιλοπούλου: Μεγάλα Ευρωπαϊκά Μουσεία και Δημόσια Αρχαιολογία: Σε ανοικτό διάλογο;
20:20 Αλίκη Σχοινά: Περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες: Η πορεία μας μέσα στον χρόνο
20:40 Ερωτήσεις – Συζήτηση

Σάββατο 13/5

Η αρχαία κληρονομιά στον πυρήνα της ζωής και της βιώσιμης ανάπτυξης

ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ
Συντονίζει η Αναστασία Τζιγκουνάκη

9:00 Bασίλης Γκανιάτσας: H ενεργοποίηση της ιστορίας ως μέσο επαναπροσδιορισμού του δημόσιου χώρου: Ο ρόλος του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού Μνημείων, Μουσείων, Αρχαιολογικών Περιπάτων και Αρχαιολογικών Πάρκων
9:20 Γιώργος Σμύρης: Το «Παλαιό και το Νέο»: Η περίπτωση του Θεάτρου της Δωδώνης και όχι μόνον
9:40 Αλεξάνδρα Μπούνια: Η «μουσειοποίηση» της πόλης: Ο επαναπροσδιορισμός του μουσείου και οι νέες αναζητήσεις του μνημειακού
10:00 Αριάδνη Κλωνιζάκη: Δημόσιος χώρος και αρχαιολογία
10:20 Μαρία Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου, Δέσποινα Καλεσοπούλου και Σαπφώ Αθανασοπούλου: Η Δημόσια Αρχαιολογία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Εμπειρίες και διαφορετικές αναγνώσεις
11:30 Διάλειμμα καφέ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Συντονίζει ο Γιώργος Σμύρης

12:00 Παναγιώτης Νταής: Η συμβολή των αρχαιολογικών έργων στην οικονομία και στη βελτίωση της πρόσβασης της κοινωνίας και των πολιτών στα μνημεία και την πολιτιστική πληροφορία
12:20 Βάσω Συθιακάκη, Κική Βακάλογλου, Πόπη Γκαλανάκη και Γιώργης Πετράκης: «Εν μέσω ορέων» Μεσαρά: Διαδρομή στον τόπο, το μύθο και το χρόνο
12:40 Ελένη Παπαδοπούλου: Πολιτιστικές διαδρομές Χανίων: Ανάδειξη μνημείων και κοινωνικά οφέλη
13:00 Ανδρέας Φατούρος: Δημιουργία ψηφιακών πολιτιστικών διαδρομών. Από την ιδέα στην υλοποίηση: Το παράδειγμα της εφαρμογής Clio Muse
14:00 Διάλειμμα φαγητού

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ: EΜΠΕΙΡΙΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΈΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Συντονίζει η Αλεξάνδρα Μπούνια

17:00 Δημήτρης Σφακιανάκης: ΜΙΑ «ΡΑΨΩΔΙΑ»: Εναλλακτικές αφηγηματικές συνθέσεις σύγχρονων περιηγητικών εμπειριών
17:20 Μαριάννα Καβρουλάκη: To παρελθόν ως εμπειρία
17:40 Χριστίνα Βρακά, Βάσω Καρτσιακλή, Νικολίνα Μανώλη, Μαρία Τρυφινοπούλου / dot2dot - Μια διαφορετική οπτική στον τομέα του πολιτισμού
18:00 Χριστίνα Μητσοπούλου: Ξεναγικό επάγγελμα, αρχαιολογία και “αρχαιολογικές σπουδές”
18:45 Διάλειμμα καφέ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
Συντονίζει ο Βασίλης Γκανιάτσας

19:00 Ζαμπίνε Μπέκμαν: Προς μια κοινοτική αρχαιολογία: Δουλεύοντας με την τοπική κοινότητα για το “Ιστορικό Πάρκο του Δάσους Κρούστα”
19:20 Γιάννης Τσιαούσης: Τα Άνθη της Πέτρας για την προστασία και ανάδειξη της τέχνης της πέτρας των Λαγκαδινών μαστόρων
19:40 Όλγα Καραγιάννη: Συντήρηση και ανάδειξη των μονοπατιών της Άνδρου: H πρωτοβουλία πολιτών Andros Routes για βιώσιμη ανάπτυξη
20:00 Δέσποινα Νάζου: Αρχαιολογία, τουρισμός και νησιωτικές κοινωνίες: Υποδοχή, πρόσληψη και οικειοποίηση του αρχαιολογικού αποθέματος
10:00 Αναχώρηση για το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελεύθερνας και τον αρχαιολογικό χώρο του νεκροταφείου της Ορθής Πέτρας  – Ξενάγηση από τον καθ. Ν. Σταμπολίδη (λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν στο συνέδριο)

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 
Νένα Γαλανίδου, Παν/μιο Κρήτης
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βασίλης Γκανιάτσας, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο 
Χλόη Μπάλλα, Παν/μιο Κρήτης 
Κώστας Σουέρεφ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων 
Νικόλαος Σταμπολίδης, Παν/μιο Κρήτης 
Αναστασία Τζιγκουνάκη, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Πηγή: efsyn.gr