Ο πανευρωπαϊκός συναγερμός για το άκρως επικίνδυνο διαδικτυακό «παιχνίδι» υπό την, κατά τα άλλα αθώα, ονομασία, «Blue Whale» («Γαλάζια φάλαινα»), ήρθε, ως συνήθως, μάλλον αργά.
‘Ηδη, η Ρωσία, από όπου ξεκίνησε, καθώς και η Ουκρανία και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, όπου έφτασε, μετρούν θύματα μεταξύ παιδιών. Τώρα, το «παιχνίδι» έχει περάσει και στην Δύση και η κατάσταση μοιάζει μάλλον μη αναστρέψιμη, με τους γονείς, ως είθισται (και) σε αυτές τις περιπτώσεις, να αποτελούν την πρώτη και τελευταία «γραμμή άμυνας».
Πρόσφατα, η ρωσική κυβέρνηση κάλεσε τις ομοσπονδιακές δικαστικές, ποινικές και μυστικές υπηρεσίες να επεξεργαστούν την αυστηροποίηση του ποινικού κώδικα σε ό,τι αφορά στο άρθρο για την «παρακίνηση σε ή/και υποβοήθηση αυτοκτονίας». Αφορμή στάθηκε η γιγάντωση των λεγόμενων «ομάδων θανάτου» που έχουν συσταθεί στα ρωσικά κοινωνικά δίκτυα. Πρόκειται για διαδικτυακές ομάδες οι οποίες προσελκύουν παιδιά στην εφηβεία εκμεταλλευόμενα τις αναζητήσεις και τα προβλήματα αυτής της ηλικιακής φάσης.
Η ταχύτητα με την οποία διαδίδονται μπορεί να συγκριθεί με φωτιά σε ξερόκλαδα. Σύμφωνα με την αρμόδια ρωσική ομοσπονδιακή υπηρεσία για την εποπτεία της επικοινωνίας και της τεχνολογίας πληροφόρησης, μόνο από την αρχή τους τρέχοντος έτους, έκλεισαν περισσότερες από 4.000 τέτοιες ομάδες, χωρίς, ωστόσο, να επηρεαστεί ο συνολικός αριθμός τους.
Μια πρωτοβουλία πολιτών υπό τον τίτλο «Μιντιακή Φρουρά» υπολόγισε, πως μόνο στην ρωσική εκδοχή του facebook, το ιδιαίτερα δημοφιλές στην Ρωσία, «V Kontakte», στις «ομάδες του θανάτου» συμμετέχουν πάνω από 70.000 ανήλικοι και ακόμη 35.000 στην Ουκρανία. Μεγάλες συμμετοχές παρατηρήθηκαν και σε χώρες όμως η Εσθονία και το Ισραήλ, όπου ζει μεγάλο ποσοστό ρωσόφωνου πληθυσμού.
Το γεγονός ότι ανάλογες ομάδες δημιουργούνται ή «μεταναστεύουν» πλέον και σε δίκτυα όπως το instagram και το twitter, καθιστούν την παρακολούθησή τους εξαιρετικά δύσκολη.
Η «Γαλάζια φάλαινα» είναι μια εκδοχή των διαδικτυακών «ομάδων θανάτου» που έγινε αμέσως δημοφιλής λόγω της μορφής «παιχνιδιού» με την οποία εμφανίστηκε εδώ και περίπου ένα χρόνο.
Ένα «παιχνίδι» αυτοκτονίας…
Τα «hashtag» «Blue Whale» εμφανίζονται στα διαδικτυακά κοινωνικά δίκτυα προς αναζήτηση «ομοϊδεατών» και «εποπτών».
Παιδιά στην σχολική ηλικία αναζητούν σε αυτές τις ομάδες την κατανόηση και την συμπαράσταση που, προφανώς, δεν έχουν στην πραγματική ζωή. Το μόνο, όμως, που βρίσκουν είναι θάνατο. Κυριολεκτικά.
Το «παιχνίδι» τους «προσφέρει» επικίνδυνες «περιπέτειες» - «αποστολές», που ξεκινούν από αυτοτραυματισμούς, μέχρι και την αυτοκτονία. Η εφημερίδα «Κομσομόλσκαγια Πράβντα» αποκωδικοποίησε τον τρόπο λειτουργίας αυτού του επικίνδυνου «παιχνιδιού», το οποίο εμφανίζεται επίσης με ονομασίες όπως «Η Θάλασσα των φαλαινών» και «’Ηρεμο σπίτι».
Από την αρχή ακόμη «προτείνουν» στα παιδιά να πάρουν ένα ξυράφι και να χαράξουν πάνω τους μια «θεματική» φράση, όπως «θάλασσα των φαλαινών», «F57», «F58» ή μια φάλαινα.
Το επόμενο «στάδιο» είναι ο αυτοτραυματισμός (δημιουργία μώλωπα, κι άλλες χαρακιές κλπ), η θέαση βίντεο με αυτοκτονίες κλπ. Υπάρχουν περίπου 50 τέτοιου είδους αρρωστημένες «αποστολές» σε αυτό το φρικτό «παιχνίδι».
Η τελευταία είναι κοινή σε όλες τις εκδοχές: «Αυτοκτόνησε»…
Όταν τα παιδιά πατούν σε ένα «hashtag» όπως τα παραπάνω, τότε βρίσκεται αυτομάτως σε μια τέτοια «ομάδα». Αμέσως το αναλαμβάνει ένας «επόπτης», ο οποίος του δίνει αρχικά κάποιες εντολές για να διαπιστώσει το θάρρος του. Επίσης, αλληλογραφεί μαζί του για να διαπιστώσει την οικογενειακή του κατάσταση.
Ενίοτε τους ζητούν να δώσουν και στοιχεία του τόπου όπου ζουν.
Οι «επόπτες» - «καθοδηγητές» μπορούν να αλλάξουν κατά την διάρκεια του «παιχνιδιού». Όταν «μπλοκάρονται» για οποιονδήποτε λόγο, επιστρέφουν με διαφορετικά διαδικτυακά «ονόματα».
Αν το ίδιο το δίκτυο «μπλοκάρει» όλο το το«παιχνίδι», τότε δημιουργείται νέος λογαριασμός και μέσω αυτού ξαναβρίσκουν το θύμα τους.
Η εγκατάλειψη του «παιχνιδιού» είναι δυνατή, αλλά δύσκολη. Αν το θύμα ανακοινώσει ότι φεύγει από την «ομάδα» αρχίζουν οι απειλές. Μέχρι στιγμής δεν έχουν φτάσει στην υλοποίηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η εφημερίδα, οι «ομάδες θανάτου» θεωρούνται υπεύθυνες για 130 αυτοκτονίες παιδιών μέσα σε ένα εξάμηνο στην Ρωσία.
Σύμφωνα με μία εκδοχή, μια τέτοια «ομάδα» θεωρείται υπεύθυνη και για την φυγή από το σπίτι ενός αγοριού και ενός κοριτσιού από την ρωσική πόλη, Πσκοφ, οι οποίοι τελικά αυτοκτόνησαν με όπλο.
Συγκεκριμένα, τον περασμένο Νοέμβριο, οι 15χρονοι Ντενίς και Κάτια, τσακώθηκαν με τους γονείς του και έφυγαν για το εξοχικό σε ένα κοντινό χωριό. Όταν τους βρήκε η αστυνομία τα παιδιά άρχισαν να πυροβολούν, ανεβάζοντας, ταυτόχρονα, αστείες εικόνες στο «V Kontakte» και αλληλογραφώντας με γνωστούς τους. Τελικά, ο Ντενίς σκότωσε την Κάτια και αυτοκτόνησε.
Οι αρχές προσπαθούν να αντιδράσουν με επιχειρήσεις «σκούπα» όποτε καταφέρνουν να μπουν στα ίχνη των διαχειριστών των «ομάδων» σε διάφορες πόλεις. Ωστόσο, το σύστημα λειτουργεί σαν «Λερναία Ύδρα».
Αυτή την στιγμή, ιδιαίτερα ενεργές είναι τέτοιες «ομάδες» σε Ρωσία, Ουκρανία, Καζαχστάν και Κιργιζία.
Πρόσφατα, στο Κρασνογιάρσκ, ξεκίνησε ποινική δίωξη για την απόπειρα αυτοκτονίας της 13χρονης Γιούλια, μέσω «ομάδας θανάτου» σε κοινωνικό δίκτυο.
Ουσιαστικά το κορίτσι το έσωσαν οι συμμαθητές της. Οι οποίοι παρατήρησαν ότι τελευταία φερόταν περίεργα, ενώ εμφανίστηκαν τραύματα στο χέρι της. Μίλησαν με την διεύθυνση του σχολείου, η οποία απευθύνθηκε στην αστυνομία για να αποδειχθεί ότι όντως το παιδιά συμμετείχε στο εν λόγω «παιχνίδι».
Μάλιστα, από την έρευνα προέκυψε ότι στην ίδια «ομάδα» συμμετείχαν ακόμη 33 παιδιά από το ίδιο σχολείο.
Πάντως, η δημοσιογραφική έρευνα έδειξε ότι ήδη έχει δημιουργηθεί στο διαδίκτυο μια αυθόρμητη αντίδραση. Για παράδειγμα, μία δημοσιογράφος που αναζητούσε επαφή με τέτοιες «ομάδες» για να διαπιστώσει τον τρόπο λειτουργίας τους, πάτησε ένα σχετικό «hashtag», το οποίο τελικά ήταν ψεύτικο, δημιουργημένο από μία κοπέλα η οποία προσπαθεί να σώσει παιδιά από αυτή την επιδημία. Ήδη κατάφερε να γλιτώσει 11 έφηβους και έφηβες. Ο αγώνας ωστόσο είναι άνισος, αφού, οι αιτίες που σπρώχνουν τα παιδιά σε «παιχνίδια» θανάτου είναι κοινωνικές και μόνο κοινωνικές μπορούν να είναι και οι λύσεις. Δίχως αυτές, η καταστολή θα είναι «μια τρύπα στο νερό».
Πηγή: pancreta