Πριν από 5,6 εκατομμύρια χρόνια, η Μεσόγειος Θάλασσα εξατμίστηκε και μεταμορφώθηκε σε μια απέραντη έρημο από αλάτι πάχους εκατοντάδων ή χιλιάδων μέτρων.
Το φαινόμενο επιβεβαιώθηκε κατά τη δεκαετία του 1970 και ονομάστηκε «κρίση αλατότητας του Μεσσηνίου», από το όνομα της γεωλογικής περιόδου κατά την οποία συνέβη.
Δύο είναι οι κυρίαρχες θεωρίες που επιχειρούν να εξηγήσουν την εξάτμιση της Μεσογείου. Η πρώτη υποστηρίζει ότι η Μεσόγειος απομονώθηκε από τον Ατλαντικό λόγω μιας λωρίδας ξηράς που σχηματίστηκε από τη μετακίνηση των τεκτονικών πλακών στην περιοχή του Γιβραλτάρ.
Η δεύτερη αποδίδει το συμβάν σε μεγάλη υποχώρηση της στάθμης του ωκεανού, η οποία σταμάτησε τη ροή νερού προς τη λεκάνη της Μεσογείου.
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Οτάγκο της Νέας Ζηλανδίας με επικεφαλής τον Δρ Κρίστιαν Ονέιζερ υποστηρίζει ότι η δεύτερη θεωρία εξηγεί πιο πειστικά την αποξήρανση της Μεσογείου.
Οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα από 60 σημεία του πυθμένα γύρω από την Ανταρκτική και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παγωμένη σήμερα ήπειρος συσσώρευε πάγο κατά την ίδια γεωλογική περίοδο που συνέβη η απονέκρωση της Μεσογείου.
Η στάθμη των ωκεανών τότε έπεσε σε όλη τη Γη διότι το νερό τους μετατράπηκε σε πάγο που συσσωρεύθηκε στην ξηρά της Ανταρκτικής.
Η πτώση της στάθμης δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλη τη Γη λόγω μιας «περίπλοκης αλληλεπίδρασης ανάμεσα στη βαρύτητα, την περιστροφή του πλανήτη και τις παραμορφώσεις του γήινου φλοιού από την επέκταση και την υποχώρηση των πάγων» λέει ο Δρ Ονέιζερ.
Στην περιοχή της Μεσογείου, η πτώση της στάθμης οδήγησε σε μείωση της πίεσης που ασκούσε το νερό στο βυθό της θάλασσας. Και όταν το βάρος του νερού μειώθηκε, ο βυθός γύρω από το Στενό του Γιβραλτάρ ανυψώθηκε.
«Αυτό κράτησε τη Μεσόγειο απομονωμένη από τον Ατλαντικό μέχρι που ο γήινος φλοιός χαλάρωσε και άρχισε να βυθίζεται. Την ίδια εποχή, οι πάγοι της Ανταρκτικής άρχισαν να λιώνουν, ανεβάζοντας και πάλι τη στάθμη της θάλασσας».
Σχεδόν 300.000 χρόνια μετά την απονέκρωση της Μεσογείου, πριν από 5,33 εκατ. χρόνια, η στάθμη ήταν αρκετά υψηλή για να μπορέσουν τα νερά του Ατλαντικού να διαλύσουν τη στενή λωρίδα ξηράς στο Γιβραλτάρ.
Αυτό που ακολούθησε ήταν μια πλημμύρα βιβλικών διαστάσεων που γέμισε ξανά τη μεσογειακή λεκάνη.
Οι εκτιμήσεις για το πόσος χρόνος χρειάστηκε μέχρι να αναστηθεί η Μεσόγειος ποικίλουν. Σύμφωνα πάντως με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature το 2009, η ροή ήταν τόσο μεγάλη ώστε ολόκληρη η μεσογειακή λεκάνη ξαναγέμισε σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Τη νεκρανάσταση της Μεσογείου σήμερα μαρτυρά ένα παχύ στρώμα αλατιού που κείται μερικές εκατοντάδες μέτρα κάτω από τον βυθό. Είναι αλάτι από την αρχαία Μεσόγειο Θάλασσα που ξεράθηκε.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature Communications.
Πηγή: pancreta