Η παλιά πόλη των Χανίων, ως διακηρυγμένο μνημείο και αρχαιολογικός χώρος από το 2011, εξακολουθεί να διατηρεί πολλά στοιχεία αξιοζήλευτης ομορφιάς και γραφικότητας και παραμένει ένα πανέμορφο στολίδι που ξεπερνά τα όρια της πόλης, και φυσικά αποτελεί πόλο έλξης ντόπιων και ξένων επισκεπτών. Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, η περιοχή αναπτύχθηκε τουριστικά χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό που να σέβεται και να αναδεικνύει τα ιδιαίτερα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής και, όπου υπήρξε ένα υποτυπώδες πλαίσιο ανάπτυξης, στην πράξη δεν εφαρμόστηκε αφού ποτέ δεν υπήρξε ουσιαστικός έλεγχος για την τήρηση του.
Η ακραία μονομερής τουριστική ανάπτυξη της περιοχής έχει αλλάξει δραματικά την ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων της, που στην ουσία αισθάνονται ότι εκδιώκονται από τα σπίτια τους και μαζί τους απομακρύνεται η ψυχή της ζωής στη παλιά πόλη.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι, οι γειτονιές έσπασαν, χάθηκαν οι γείτονες και οι χώροι συνάντησης εξαφανίστηκαν. Το πρωί βγαίνοντας από το σπίτι σου συναντάς μόνο αγνώστους που τα τελευταία χρόνια πολλοί από αυτούς κυκλοφορούν με μια συρόμενη βαλίτσα. Σκόπιμα εδώ και χρόνια δεν έχουν ρυθμιστεί ξεκάθαρα οι χρήσεις μέσα στις οικιστικές ζώνες της παλιάς πόλης και αυτή η ασάφεια έχει επιτρέψει τις κατ’ εξαίρεση αδειοδοτήσεις επιχειρήσεων εστίασης, μπαρ κ.λπ., ακόμα και σε περιοχές αμιγούς κατοικίας.
Χρόνο με τον χρόνο συσσωρεύτηκαν τεράστια προβλήματα στην καθημερινότητα των κατοίκων αφού αφέθηκαν απροστάτευτοι στους νόμους της αγοράς και του πεζοδρομίου. Με τη δημοτική αστυνομία ουσιαστικά χωρίς προσωπικό και την τροχαία να αδιαφορεί, έχει επικρατήσει και εδραιωθεί μια λογική αυθαιρεσίας, που συμπυκνώνεται στην απειλή «αν δεν σ’ αρέσει φύγε». Έτσι έχουμε αρκετές περιπτώσεις ηχορύπανσης ως αργά το βράδυ και σε πολλά σημεία το καλοκαίρι πρέπει να έχεις κλειστά παράθυρα λόγω του θορύβου αλλά και των οσμών που προέρχονται από τις καπνοδόχους χωρίς φίλτρα των καταστημάτων εστίασης. Οι αυθαίρετες καταπατήσεις κοινόχρηστων χώρων από τραπεζοκαθίσματα έχουν γίνει καθεστώς και κεκτημένο δικαίωμα, με συνέπεια σε αρκετές περιπτώσεις να μην υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε οχήματα πρώτης ανάγκης και οι μόνιμοι κάτοικοι ανησυχούν για το τι θα συμβεί σε περίπτωση σεισμού, τραυματισμού ή πυρκαγιάς. Ενώ τυπικά σε πολλούς δρόμους επιτρέπεται το πάρκινκ μόνο στους μόνιμους κατοίκους, το μέτρο παραβιάζεται κατάφωρα, αφού δεν έχουν ακόμα εγκατασταθεί ηλεκτρονικές μπάρες ελέγχου με αποτέλεσμα οι μόνιμοι κάτοικοι να μην έχουν τη δυνατότητα να παρκάρουν τα οχήματά τους κοντά στα σπίτια τους.
Η τουριστική μονομέρεια έκλεισε τα μικρά καταστήματα τροφίμων και τα mini-market που υπάρχουν έχουν μόνο είδη προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις του τουρισμού, με τιμές πολύ ακριβότερες από εκείνες που υπάρχουν στα μεγάλα καταστήματα στο κέντρο της πόλης. Έτσι αναγκάζονται να μετακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις και να επιστρέφουν σπίτι τους κουβαλώντας τις τσάντες με τα ψώνια στα χέρια τους. Παρατηρείται συχνά σε πεζόδρομους να κυκλοφορούν αυτοκίνητα και μηχανές και μάλιστα κόντρα στο ρεύμα μονόδρομων, να παρκάρουν στους πεζόδρομους, καθιστώντας ακόμα και το περπάτημα δύσκολο και επικίνδυνο. Υπάρχουν χρόνια θέματα επικινδυνότητας με αρκετά ετοιμόρροπα κτίρια να έχουν μετατραπεί σε εστίες μόλυνσης. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε το γεγονός ότι το ωράριο τροφοδοσίας των καταστημάτων δεν τηρείται αλλά ολημερίς κυκλοφορούν βαριά οχήματα, ειδικά στη παράκτια ζώνη του ενετικού λιμένα, αντιλαμβανόμαστε ότι η όλη λειτουργία της ζωής στη παλιά πόλη εξακολουθεί να καθορίζεται από τα ισχυρά συμφέροντα των ολίγων και μοιραία οι μόνιμοι κάτοικοι απροστάτευτοι ασφυκτιούν και σταδιακά εγκαταλείπουν τις εστίες τους.
Για νέα ζευγάρια που αποφασίζουν να εγκατασταθούν και να μεγαλώσουν παιδιά στη παλιά πόλη, οι παραπάνω συνθήκες, σε συνδυασμό με την υψηλή ακρίβεια των σπιτιών και τα απαρχαιωμένα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, έχουν μηδενίσει κάθε δυνατότητα τέτοιας επιλογής. Η ραγδαία αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων επιδείνωσε ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Στη μόνη περιοχή της παλιάς πόλης που βλέπεις έστω και λίγα παιδιά να παίζουν είναι η περιοχή των προσφύγων της Σπλάντζιας. Αρκετοί κάτοικοι που έχουν παιδιά σε ηλικία που δίνουν εξετάσεις αναγκάζονται να απευθυνθούν σε συγγενικά τους πρόσωπα να φιλοξενήσουν τα παιδιά τους την περίοδο των εξετάσεων, για να τους εξασφαλίσουν κατάλληλες συνθήκες διαβάσματος.
Είναι καιρός να παρθούν μέτρα για να αντιστραφεί το κλίμα που απογοητεύει και οδηγεί τους μόνιμους κατοίκους στην εγκατάλειψη της παλιάς πόλης. Οι λίγοι που απέμειναν το κάνουν από ανάγκη είτε από πεποίθηση. Ελπίζουμε πως σύντομα η δημοτική αρχή θα θέσει σε προτεραιότητα την άμεση υλοποίηση μέτρων που ήδη έχει υποσχεθεί για την αντιμετώπιση μέρους των παραπάνω προβλημάτων, με ταυτόχρονη διεκδίκηση της επάνδρωσης των ελεγκτικών μηχανισμών του Δήμου Χανίων. Δήμος, πολίτες συνολικά των Χανίων αλλά και κάτοικοι και επαγγελματίες της παλιάς πόλης πρέπει να αντιληφθούμε πως παλιά πόλη χωρίς μόνιμους κατοίκους δεν είναι τίποτα άλλο από ένα κενό διαφημιστικό καρτ-ποστάλ.
Γιάννης Σαρρής -
Πηγή: epohi.gr