Ανασκαφές οι οποίες δεν αποκλείεται να αλλάξουν όσα γνωρίζουμε για την ιστορία της αρχαίας Κρήτης, ξεκινούν αύριο στην Λύττο ή Λύκτο. Πρόκειται για μία πόλη η οποία για μερίδα αρχαιολόγων ήταν πιο ισχυρή από την Κνωσό.

Όπως αποκαλύπτει σήμερα η εφημερίδα Πατρίς οι ανασκαφές θα διαρκέσουν έναν μήνα στο πλαίσιο στο πλαίσιο προγράμματος που έχει διάρκεια πέντε χρόνια. Πρόκειται για μια συνεργασία του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον και του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Η αρχική χρηματοδότηση από τους δύο φορείς είναι 60.000 ευρώ και αφορά στον πρώτο μήνα των ανασκαφών.

Υπεύθυνη για την ανασκαφή είναι η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία που ήδη από το 1910 έχει δείξει ενδιαφέρον για την περιοχή.
Διευθυντές της ανασκαφής είναι ο κ. Άγγελος Χανιώτης, από το Πρίνστον, και ο κ. Αντώνης Κοτσώνας, από τη Νέα Υόρκη, σε συνεργασία με την κ. Βάσω Συθιακάκη, έφορο Αρχαιοτήτων Ηρακλείου. Συμμετέχει μία διεθνής ομάδα 15 αρχαιολόγων και φοιτητών αρχαιολογίας από διάφορα πανεπιστήμια.
Ο κ. Χανιώτης εξηγεί στην εφημερία πως η αρχή θα γίνει σε τρεις τομείς ανασκαφής, αφού ο χώρος είναι μεγάλης έκτασης, με δύο ακροπόλεις, πολλά νεκροταφεία και τείχος.

Οι αρχαιολόγοι θα εστιάσουν σε τρία σημεία: ένα δημόσιο κτίριο-βουλευτήριο, που είχε ανασκάψει ο Γιώργος Ρεθεμιωτάκης, ένα δημόσιο κτήριο της αρχαϊκής ή κλασικής περιόδου και μία βυζαντινή βασιλική.
Σημειώνεται πως η τελευταία φορά που έγιναν συστηματικές ανασκαφές στην περιοχή ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 από τον Γ. Ρεθεμιωτάκη.
Ο κ. Χανιώτης είχε βρεθεί στην περιοχή για τελευταία φορά το 2019, πριν ξεσπάσει η πανδημία. Είχε εξασφαλίσει τη συνεργασία των κατοίκων της περιοχής που έχουν δώσει το «πράσινο φως» για να γίνουν έρευνες ακόμα και στα οικόπεδά τους.
Εξάλλου, περιμένουν με αγωνία και ενδιαφέρον να αρχίσει η ανασκαφή.
Ο κ. Χανιώτης αναφέρει πως αν ο Έβανς είχε προχωρήσει σε ανασκαφές στη Λύττο θα είχαμε διαφορετική εικόνα για την κρητική αρχαιολογία.

«Έχουμε επιλέξει τρεις θέσεις, που εκπροσωπούν τρεις διαφορετικές ιστορικές περιόδους: την αρχαϊκή/κλασική, ξέρουμε από τον Πλούταρχο και τον Πολύβιο πως ήταν η σημαντικότερη πόλη της Κρήτης, τη ρωμαϊκή, μία περίοδο που παραμένει αρκετά άγνωστη στην Κρήτη, και την πρωτοβυζαντινή περίοδο, για την οποία έχουμε στοιχεία κυρίως από την Γόρτυνα και την Ελεύθερνα», εξηγεί ο κ. Χανιώτης.

Ο κ. Χανιώτης τονίζει πως στόχος της έρευνας δεν είναι απλώς να ρίξει φως στη Λύττο αλλά στο σύνολο της κρητικής ιστορίας.
«Η ιστορία της Κρήτης είναι ιστορία συνέχειας, δεν σταματά στο μινωικό πολιτισμό», αναφέρει και εξηγεί πως μπορούμε να δούμε τη μετάβαση από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο, μετά στην Ενετοκρατία και τη σημερινή εποχή.