Από το Eκουαδόρ  μέχρι τη Βραζιλία και την Ινδία, ειδικοί που «ακολουθούν» τα μαγικά της ίχνη προειδοποιούν: Σύντομα θα ζούμε σε έναν κόσμο χωρίς σοκολάτα…

Η αντίστροφη μέτρηση για τους λάτρεις της σοκολάτας, έχει ξεκινήσει. Σύμφωνα με τα «προγνωστικά» το  2020, μια πιθανή έλλειψη κακάο θα μπορούσε να πικράνει τους ουρανίσκους εκατομμυρίων ανθρώπων, λόγω του συνδυασμού αυξημένης ζήτησης και μειωμένης προσφοράς.

Αυτή η εκτίμηση είχε γίνει στα τέλη του 2014, όταν δημοσιεύθηκαν στον Τύπο τα αποτελέσματα μιας ανάλυσης τάσεων της αγοράς από την πολυεθνική εταιρεία Barry Callebaut.

Αλλά, είναι το μέλλον του κακάο -μιλώντας για την πρώτη ύλη- πραγματικά τόσο σκοτεινό; Σύμφωνα με την Pamela Thornton, αναλύτρια της αγορά κακάο, «το ορόσημο του 2020 ήταν μια κατασκευή των μέσων ενημέρωσης. Δεν είναι κάτι που λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τους ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται στην αγορά του κακάο».

Η Thornton παραδέχεται ωστόσο ότι, υπάρχουν κάποιες ανησυχίες για το μέλλον της σοκολάτας. «Το φαινόμενο Ελ Νίνιο θα επιταθεί στο Εκουαδόρ και την Ινδονησία, ενώ παράλληλα έχει παρατηρηθεί ότι το κλίμα της Δυτικής Αφρικής έχει γίνει πιο ξηρό σε σχέση με τα μέχρι τώρα δεδομένα.  Το 2015 είδαμε μια έλλειψη κακάο, αρκετά σημαντική, περί τους 250.000 τόνους, τη μεγαλύτερη εδώ και χρόνια. Αντίθετα, η ζήτηση αυξάνεται σταθερά κατά 2-2,5 % κάθε χρόνο».

Το μέλλον του καρπού είναι ένα παζλ, μία υπόθεση με πολλές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένων των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και την άφιξης του Ελ Νίνιο στον Ισημερινό, της αυξημένης κατανάλωσης σε πολυπληθείς περιοχές της Ασίας, όπως η Ινδία, και της μετάβασης σε νέα μοντέλα παραγωγής, όπως ήδη συμβαίνει στη Βραζιλία.

Βραζιλία

Η Βραζιλία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας κακάο, μέχρι που ένας μύκητας του Αμαζονίου γνωστός ως Vassoura de Bruxa κατέστρεψε τις σοδειές της περιοχής στα τέλη της δεκαετίας του 1980.

Το γεγονός είχε τεράστιες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες, αφού το 90% των φυτειών χάθηκαν. Περισσότεροι από 250.000 εργαζόμενοι στον αγροτικό τομέα έμειναν άνεργοι και μετακινήθηκαν στις πόλεις, όπου στη συνέχεια χτίστηκαν οι φαβέλες.

Σήμερα, η Βραζιλία παράγει κακάο κυρίως για εσωτερική κατανάλωση. Αλλά, σαν  τον φοίνικα, αναγεννάται από τις στάχτες της. «Οι κρίσεις δεν είναι πάντα το τέλος του κόσμου. Τώρα μπορούμε να δούμε τη θετική πλευρά της καταστροφής», εξηγεί ο Gerson Marques, γραμματέας του Ινστιτούτου Cabruca, μιας οργάνωσης που ειδικεύεται στην ανάπτυξη της παραγωγής κακάο.

«Οι κινηματικές πρωτοβουλίες, οι αυτόχθονες πληθυσμοί και οι οικογενειακοί συνεταιρισμοί είχαν την ευκαιρία να αναλάβουν την παραγωγή κακάο, καλλιεργώντας τα εδάφη που άφησαν οι χρεοκοπημένοι ιδιοκτήτες -μπορούν να τα αγοράσουν σε πολύ χαμηλή τιμή.

Το Κίνημα των Ακτημόνων Εργατών, που έχει στην κατοχή του περίπου 900 εκτάρια γης στην περιοχή Arataca τα τελευταία 20 χρόνια, έχει ήδη ξεκινήσει τη δική του βιολογική σοκολάτα που ονομάζεται Terra Vista. Όπως και ο οικογενειακός συνεταιρισμός Embauba. Δεν έχουν αφεντικά ή γαιοκτήμονα να τους ελέγχει. Βασίζονται στην αυτο-οργάνωση». 

Εκουαδόρ

Κοιτάζοντας δυτικά, κατά μήκος του Ισημερινού, διαπιστώνει κανείς ότι, η απειλή για το μέλλον του κακάο έρχεται από τη θάλασσα. Ο λόγος για το El Nino, το κυκλικά κινούμενο ατμοσφαιρικό φαινόμενο που δημιουργείται από την αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, προκαλεί καταρρακτώδεις βροχές και ξηρασία.

Είναι μια κατάσταση που κάνει πολλούς παραγωγούς κακάο να αναρωτιούνται. Στα δάση της περιοχής τα δέντρα κακάο συνυπάρχουν με την παπάγια, το αβοκάντο και τα άλλα τροπικά φρούτα. Εδώ παράγεται το κακάο για την οργανική σοκολάτα To'ak, που το περιοδικό Forbes έχει καταχωρήσει ως την πιο ακριβή στον κόσμο, αφού τα μόλις 50 γραμμάρια κοστίζουν 260 δολάρια. 

«Οι μετεωρολογικές προγνώσεις λένε ότι το Ελ Νίνιο θα είναι παρόμοιο με αυτό του 1997. Ήταν η χειρότερη κατάσταση που έχω ζήσει ποτέ. Υπήρξαν φορές που έβρεχε 24 ώρες non-stop. Τα φυτά δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς ήλιο. Ήταν ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τους παραγωγούς, μας πήρε από 5 μέχρι 7 χρόνια για να επανέλθουμε στην πρότερη κατάσταση» λέει ένας από τους καλλιεργητές.

Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιτείνει τα προβλήματα. Ήδη η Εθνική Ένωση Εξαγωγέων Κακάο του Εκουαδόρ έχει κάνει δυσοίωνες προβλέψεις.

Ινδία

Στην άλλη άκρη του πλανήτη, στο Navi Mumbai, μια κωμόπολη όπου οι 50.000 κάτοικοι ζουν σε καλύβες -όχι μεγαλύτερες από πέντε τετραγωνικά- οι νέοι αγαπούν τις σοκολάτες, τις οποίες αγοράζουν για 5 ρουπίες (περίπου 0,075 σεντ).

Η σοκολάτα μπορεί να μην είναι προσιτή σε όλους εδώ, αλλά σίγουρα γοητεύσει ένα μεγάλο μέρος της ινδικής κοινωνίας. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση έχει αυξηθεί από 50γρ. σε 120γρ.  κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών.

Αυτό μπορεί να μην φαίνεται πολύ σε σύγκριση με το 9 κιλά ανά κάτοικο που καταναλώνει ετησίως η Ελβετία, αλλά όταν πολλαπλασιάζεται με τα 1,2 δισεκατομμύρια κατοίκους της Ινδίας, είναι ίση με το βάρος που έχουν 30.000 ασιατικοί ελέφαντες. Και αυτό είναι μια τάση που φαίνεται πιθανό να παρουσιάσει αύξηση. 

Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την εταιρεία έρευνας αγοράς Mintel, η πώληση της σοκολάτας θα αυξηθεί κατά 60% από το 2019.

Τα τελευταία 20 χρόνια με την παγκοσμιοποίηση, ο τρόπος ζωής των Ινδών έχει αλλάξει. Οι μισθοί έχουν αυξηθεί, και ένα νέο σύστημα αξιών έχει αναπτυχθεί, κάτι που κινείται μεταξύ σεβασμού στις παραδόσεις τους και μίμησης του δυτικού τρόπου ζωής», εξηγεί ο Pralhad Jogdand, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βομβάης. «Σοκολάτα σημαίνει νεωτερικότητα, όπως στις διαφημιστικές αφίσες που βλέπουμε στη Βομβάη με του ηθοποιούς του Bollywood…»

Πηγή: tvxs.gr