Τη διαχρονική σημασία της Ντίας για τις κρητικές παράλιες εγκαταστάσεις και τα επίνεια, και κυρίως για τη ναυσιπλοΐα αποδεικνύουν τα ναυάγια που έχουν εντοπιστεί, καταγραφεί και εξερευνηθεί ήδη από το διάστημα 1975 - 76, από την ομάδα του Ζακ Υβ Κουστώ, αλλά και στη συνέχεια από την Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Οι απάνεμοι νότιοι όρμοι της Ντίας αποτελούσαν ένα ασφαλές αγκυροβόλιο σε περιπτώσεις θαλασσοταραχής, έχοντας το ρόλο ναυτικού καταφυγίου από τα προϊστορικά χρόνια ως τις μέρες μας. Την απόδειξη αυτή παρέχει τόσο ο βυθισμένος λιμενοβραχίονας, όσο και τα ενάλια ευρήματα που έχουν εντοπιστεί.

Οι πρώτες έρευνες στο βυθό της Ντίας έγιναν στα τέλη του 1975 και το 1976 από το Γάλλο Κουστώ με το θρυλικό πλοίο του, το "Καλυψώ", ο οποίος βρέθηκε στη χώρα μας ως προσκεκλημένος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και του τότε υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών.

​Ανέλκυση αμφορέα από το βυθό της Ντίας από αρχαιολόγους - δύτες

Η εξερεύνηση οδήγησε στην ανακάλυψη και την ανέλκυση του φορτίου τεσσάρων αρχαίων ναυαγίων, ενός των ρωμαϊκών χρόνων (1ος - 2ος αιώνας μ.Χ.), ενός βυζαντινών (8ος-9ος αιώνας μ.Χ.), ενός ρνετικών (16ος - 17ος αιώνας) και ενός οθωμανικών χρόνων (17ος - 18ος αιώνας).

Πληθώρα αμφορέων (συνολικά 357 αντικείμενα), κυρίως ροδιακού τύπου, από την υποβρύχια αυτή διερεύνηση της ομάδας Κουστώ εκτίθενται στο βενετσιάνικο φρούριο του Ηρακλείου, τον Κούλε.

Υποβρύχια ανασκαφή στον όρμο του Αγίου Γεωργίου της Ντίας είχε πραγματοποιήσει ο πρωτοπόρος της κρητικής ενάλιας αρχαιολογίας Χαράλαμπος Κριτζάς, ο οποίος επίσης είχε εποπτεύσει σε διάφορα σημεία της ακτίνας δράσης του "Καλυψώ".

​Κρητικοί αμφορείς του 1ου - 2ου αιώνα μ.Χ., υστερορωμαϊκοί αμφορείς 5ου - 7ου αιώνα και βυζαντινοί αμφορείς αποτελούσαν τα φορτία των τεσσάρων πλοίων που ναυάγησαν στην Ντία και εξερευνήθηκαν το 2011

Το 2011, η Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων επέστρεψε στην Ντία για έρευνες στον υποθαλάσσιο χώρο του νησιού, κατά τις οποίες εντοπίστηκαν άλλα τέσσερα άγνωστα φορτία ναυαγίων.

Όπως ανέφερε στη "Νέα Κρήτη" ο επικεφαλής του Γραφείου Κρήτης της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων κ. Θεοτόκης Θεοδούλου, ο οποίος και πραγματοποίησε τις υποβρύχιες έρευνες σε συνεργασία με τον Brendan Foley από το Αμερικανικό Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), πρόκειται για δύο ναυάγια ρωμαϊκών χρόνων, το ένα με κρητικούς αμφορείς του 1ου-2ου αιώνα μ.Χ. και το δεύτερο με υστερορωμαϊκούς αμφορείς 5ου-7ου αιώνα μ.Χ. Επίσης, πρόκειται για δύο ναυάγια με βυζαντινούς αμφορείς, το ένα από τα οποία χρονολογείται στον 8ο-9ο μ.Χ. αιώνα και το δεύτερο μεταγενέστερα.

​Δύο ναυάγια ρωμαΐκών χρόνων και δύο με βυζαντινούς αμφορείς στην Ντία ανακάλυψαν οι έρευνες της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων το 2011

Σύμφωνα με τον κ. Θεοδούλου, επανεντοπίστηκε επίσης φορτίο ναυαγίων με ροδιακούς αμφορείς του 1ου - 2ου αιώνα μ.Χ., το οποίο είχε εντοπίσει και μερικώς ανασκάψει η ομάδα Κουστώ, υπό την εποπτεία του Λάζαρου Κολώνα, το 1976.

​Τα ναυάγια στην Ντία εξερευνήθηκαν από τους επιστήμονες, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη σημασία που είχε διαχρονικά το νησί

Σημειώνεται ότι κατά την αποστολή του 2011 ερευνήθηκαν και τεκμηριώθηκαν τρεις θέσεις αγκυροβολίας, με διαρκή χρήση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, στην Ντία.

Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης

πηγή