Ο σπουδαιότερος δρομέας μεγάλων αποστάσεων, αλλά και ένας αθλητής με ιδιαίτερη προσωπικότητα και στυλ.

Με μία εξαιρετική ιστορία στη ζωή και την καριέρα του, άρρηκτα δεμένη με τις ιστορικές και πολιτικές εξελίξεις της ταραγμένης εποχής στην οποία έζησε. Από τη ναζιστική κατοχή, μέχρι την Άνοιξη της Πράγας, ο θρυλικός δρομέας έγραψε τη δική του ιστορία. Κατέρριψε 18 παγκόσμια ρεκόρ σε μια καριέρα που κράτησε 17 χρόνια. Και ποιος δεν έχει ακούσει για τις εμφανίσεις του στο Λονδίνο το 1948, στο Ελσίνκι 4 χρόνια μετά στα 5.000 στα 10.000 μέτρα και στο μαραθώνιο.

Ο Ζάτοπεκ γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 1922 στην πόλη Κοπρίβνιτσε στη Βόρεια Μοραβία και ήταν το έβδομο από τα οκτώ παιδιά ενός ξυλουργού. Εργάστηκε σε ένα εργοστάσιο παπουτσιών για να μπορέσει να επιβιώσει, ενώ τυχαία αντιλήφθηκε το ταλέντο του στον αθλητισμό. Με εντατικές προπονήσεις, έτρεχε μόνος του σε καθημερινή βάση, όλη τη διαδρομή από το εργοστάσιο μέχρι το σπίτι του.

"Προσέχοντας πολύ τους σφυγμούς του και τον βαθμό κόπωσής του, Ο Εμίλ θέλει να μάθει μέχρι που φτάνει η αντοχή του. Συνεχίζει να προπονείται όλο το φθινόπωρο, όλο το χειμώνα και όχι μόνο στο στάδιο. Στο δρόμο, στις δημοσιές, στο δάσος, στα χωράφια, παντού, στα όρια του πόνου και με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, δεν τρέχει ως άνθρωπος αλλά ως κάτι ζώα που για αυτή τη δουλειά είναι πιο προικισμένα από εμάς".

Όταν ξεκίνησε η επιβλητική του καριέρα στον χώρο του αθλητισμού, που έκανε όλο τον κόσμο να στρέψει να βλέμματα πάνω του, έτρεχε με έναν δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Με τρομερές εκφράσεις και γκριμάτσες έδειχνε να υποφέρει, παρ' όλο που τερμάτιζε διαρκώς πρώτος και συχνά συνήθιζε να λέει "δεν μπορώ να τρέχω και να χαμογελάω ταυτόχρονα".

"Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Εμίλ σκάβει ή σκάβεται ο ίδιος, σαν να ταν σε έκσταση ή σαν σκαφτιάς. Μακριά από ακαδημαϊκούς κανόνες και κάθε μέλημα κομψότητας, ο Εμίλ τρέχει βαριά, άχαρα, μαρτυρικά, εντελώς ακανόνιστα. Δεν κρύβει την ένταση της προσπάθειάς του που καταγράφεται στο πρόσωπό του με τις ζάρες και τους μορφασμούς και μια μόνιμη σύσπαση στο στόμα που είναι αφόρητη να τη βλέπεις".

Ο Ζάτοπεκ ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής των Ολυμπιακών Αγώνων του Ελσίνκι το 1952, αφού κέρδισε 3 χρυσά μετάλλια (στα 5000μ., 10000μ. και στο Μαραθώνιο δρόμο) με ολυμπιακά ρεκόρ, σε διάστημα 8 ημερών. Ακόμη, ήταν ο πρώτος αθλητής που κατόρθωσε να «σπάσει» το όριο των 29 λεπτών στα 10.000 μ. το 1954, ενώ τρία χρόνια πριν (1951) είχε σπάσει το όριο της μιας ώρας για την απόσταση των 20 χλμ.

"Έχει γίνει αυτό που λέμε μεγάλος πρωταθλητής. Καλείται παντού. Δεν αναγγέλεται πια η συμμετοχή του σε έναν αγώνα. Απλώς, πριν ακόμα τρέξει, ανακοινώνεται ότι θα τον κερδίσει. Οι πιθανότητες νίκης του είναι τόσο μεγάλες, ώστε αποθαρρύνει τους πάντες, σε σημείο που, καμιά φορά, κρίνεται ανεπιθύμητος από τις ομοσπονδίες. Όταν βολιδοσκοπείται για μια κούρσα στο εξωτερικό, έχει συμβεί να ακυρωθεί η συμμετοχή του εξαιτίας της πιθανολογούμενης επικράτησής του, κάτι που οι ομοσπονδίες δεν το κρύβουν".

Αποχώρησε από την ενεργό δράση το 1958. Υποστήριξε θερμά την Άνοιξη της Πράγας και βρέθηκε στο στόχαστρο του κομμουνιστικού κόμματος.

"Με το που φτάνει στον χώρο της διαδήλωσης, τον αναγνωρίζουν αμέσως. Πες κάτι, Εμίλ, επιτέλους, δεν μπορείς να μην αντιδράσεις. Στην αρχή, ο Εμίλ είναι λίγο αμήχανος. Δεν είναι φυσικά, ότι δεν έχει να πει τίποτα, αλλά, ενώ έχει μάθει να κουβεντιάζει με τους δημοσιογράφους, δεν έχει εμπειρία με τα πλήθη. Δε βαριέσαι, παίρνει το λόγο. Ζορίζοντας τη λεπτή φωνή του, ο εθνικός ήρωας, εκφράζεται, καταγγέλει, καταδικάζει την εισβολή των δυνάμεων του Συμφώνου".

Το γεγονός αυτό του στοίχισε τη διαγραφή του από το κόμμα και την καθαίρεση από το στρατό. Λέγεται ότι εργάστηκε ακόμα και ως οδοκαθαριστής, κάνοντας... τρέχοντας τις διαδρομές του με τον κόσμο να τον αποθεώνει από τα παράθυρα, ενώ μερικά χρόνια αργότερα μετά από γραπτή δήλωσή του, αποκαταστάθηκαν κάπως οι σχέσεις του με το καθεστώς και κατέληξε αρχειοφύλακας στο Αθλητικό Κέντρο Πληροφοριών.

Ο συγγραφέας Ζαν Εσνόζ, στο βιβλίο του "Δρόμος Αντοχής", περιγράφει με χιούμορ και αισθητική ωριμότητα, την ιστορία του θρυλικού δρομέα. Τα αποσπάσματα του κειμένου προέρχονται από το παραπάνω βιβλίο. 

Ο Εμίλ Ζάτοπεκ έφυγε από τη ζωή στις 21 Νοεμβρίου του 2000.

Πηγή: pancreta