“Football is a simple game; 22 men chase a ball for 90 minutes and at the end, the Germans win”.

Γκάρι Λίνεκερ :Το ποδόσφαιρο είναι απλό άθλημα, 22 παίκτες κυνηγούν μια μπάλα για 90 λεπτά και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί.

Κι όμως τα πράγματα στο ποδόσφαιρο δεν περνούσαν πάντα μέσω του ”συμβατού” ιστορικά πλέον ρητού του Γκάρι Λίνεκερ.

Ειδικά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αν θυμηθούμε την θρυλική ταινία του Τζον Χιούστον ”Η Μεγάλη Απόδραση των 11” (Victory – 1981) δεν μπορούμε να ξεχάσουμε την αληθινή ιστορία που στηρίχτηκαν οι συντελεστές της.

Η “Μεγάλη Απόδραση” θεωρείται μια από τις πλέον κλασικές περιπέτειες στην ιστορία του σινεμά.

Σε ένα στρατόπεδο πολέμου στη Γερμανία, το 1943, μια ομάδα από φυλακισμένους  Άγγλους, και Αμερικάνους στρατιώτες και αξιωματικούς σύμμαχους, δέχεται να αντιμετωπίσει σ’ έναν ποδοσφαιρικό αγώνα τη γερμανική ομάδα, χρησιμοποιώντας την ευκαιρία για να οργανώσει την απόδρασή της .

Στη διάθεση του Τζον Χιούστον εκτός από το έξοχο επιτελείο ηθοποιών της εποχής όπως ο φλεγματικός Μάικλ Κέιν, ο εξαιρετικός Μαξ Φον Σίντοφ και ο Σιλβέστερ Σταλόνε, προσθέτονται οι θρυλικές ποδοσφαιρικές μορφές των Πελέ, Μπόμπι Μουρ και Οσβάλντο  Αρντίλες.

Το happy end της Χολιγουντιανής παραγωγής παρ’ όλα αυτά δεν έχει καμιά σχέση με τα αληθινά γεγονότα που βασίστηκαν οι δημιουργοί της ταινίας.

Η τραγική πραγματικότητα δεν έκρυβε παρόμοια κατάληξη.

Ας δούμε τι αληθινά συνέβηκε το 1942 στο κατεχόμενο Κίεβο από τις ναζιστικές δυνάμεις του Γ’ Ράιχ.

Η πρωτεύουσα της Ουκρανίας, μέλος της Σοβιετικής Ένωσης, βρίσκεται υπό κατοχή κάτω από άθλιες συνθήκες για τους κατοίκους της όπως το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.

Ο Γερμανός διοικητής, της πόλης αποφαίνεται ότι θα ήταν καλό για λόγους προπαγάνδας  αλλά και για την εξύψωση του ηθικού των στρατιωτών να διοργανωθεί, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας.

Η ομάδα του αποτελείται από επαγγελματίες Γερμανούς και ντόπιους ποδοσφαιριστές που υπηρετούν στις τάξεις  της Βέρμαχτ.

Η υπεροψία της ανωτερότητας για την Άρια Φυλή και η απαξίωση του έναντι των υπανθρώπων Ρωσό – Ουκρανών όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, τον φέρνει να θέλει να το αποδείξει και στον αθλητισμό μέσω του ποδοσφαίρου, όπως θεωρεί ότι συμβαίνει σε όλα τα άλλα.

Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Ντάρμιτσα βρίσκονται αιχμάλωτοι ποδοσφαιριστές της Ντιναμό Κιέβου, και της Λοκομοτίβ.

Ο αγώνας μεταξύ των καλοταϊσμένων και προπονημένων ποδοσφαιριστών της Βέρμαχτ και των αιχμάλωτων ορίζεται για τις 9 Αυγούστου 1942.

Λίγες ημέρες πριν τον αγώνα, οι Γερμανοί  επιτρέπουν στους αντιπάλους να τρώνε τουλάχιστον κανονικά.

Το ίδιο στο να προπονούνται, καθώς η ομάδα συμπληρώνεται από Ουκρανούς εργάτες ενός φούρνου που βρίσκονταν σε κοντινή απόσταση από το γήπεδο.

Η ομάδα των αιχμαλώτων  αποτελούμενη στη σύνθεση της από τρεις παίχτες της Λοκομοτίβ και οχτώ της Ντιναμό, βαφτίζεται για τις ανάγκες του αγώνα με το όνομα F.C.Start.

Πριν τον τελικό αγώνα με την ομάδα επίλεκτων της Βέρμαχτ, δίνει έξι αγώνες προετοιμασίας κάτω από το βλέμμα του Γερμανού διοικητή.

Η εικόνα που παρουσιάζει σε αυτά τα παιχνίδια η F.C.Start αποτυπώνεται όχι μόνο στις ευρείες νίκες με σκορ πάντα πάνω από 5-0 έναντι των αντιπάλων της αλλά και στο τρόπο παιχνιδιού της, τρομάζοντας τον διοικητή κατοχής του Κιέβου.

Η προσπάθεια του να εμψυχώσει τους Γερμανούς ποδοσφαιριστές αλλά και τους υποτακτικούς  αξιωματικούς του με φανατισμένους λόγους μισαλλοδοξίας κατά των ”Σλάβων υπανθρώπων που θα υποταχθούν στην Άρια Φυλή και το μεγαλείο της”, δεν στέκονται ικανές να αποτρέψουν τη ποδοσφαιρική συντριβή της ομάδας του.

 Η Flakelf  η γερμανική ομάδα επίλεκτων δεν γλυτώνει καθώς διασύρεται με σκορ 5-1, και το ηθικό των δυνάμεων κατοχής κατακερματισμένο.

Τα πράγματα δεν τελειώνουν εδώ.

Ο Γερμανός διοικητής μη μπορώντας να χωνέψει την ήττα διατάζει διεξαγωγή επαναληπτικού αγώνα ο οποίος προγραμματίζεται τρεις μέρες αργότερα.

Το επονομαζόμενο σαν “Ματς Θανάτου” θα μείνει στη ιστορία ουσιαστικά από το αντιναζιστικό φρόνημά που θα επιδείξουν οι Ρωσό – Ουκρανοί ποδοσφαιριστές.

Στο στάδιο της Zenit απαγορεύεται η είσοδος σε όσους ήθελαν να υποστηρίξουν την F.C.Start. 

Γερμανοί στρατιώτες με εκπαιδευμένα σκυλιά αποτρέπουν την είσοδο σε κάθε ανεπιθύμητο και το παιχνίδι επιτρέπεται να το παρακολουθήσουν μόνο Γερμανοί αξιωματικοί ή στρατιώτες και Ουκρανοί δωσίλογοι αστυνομικοί.

Διαιτητής ορίζεται κατά τα ειωθότα της παράγκας εκείνης την εποχής, αξιωματικός των Ες – Ες του Κίεβου.

Επισκεπτόμενος μάλιστα τα αποδυτήρια της ομάδας των αιχμάλωτων πριν τον αγώνα και σύμφωνα με τις οδηγίες του Γερμανού διοικητή, απευθυνόμενος προς τους παίχτες της F.C.Start αναφέρει: “Eίστε μια πολύ καλή ομάδα, με πολύ καλούς παίκτες. Να ακολουθήσετε τους κανόνες. Να χαιρετίσετε την γερμανική ομάδα με τον Ναζιστικό τρόπο πριν τον αγώνα.”

Η φωνή ενός Ουκρανού ακούγεται: “Το μοναδικό πράγμα που θα χαιρετίσουμε, είναι τα στρατεύματα σας όταν θα φεύγετε”.

Εξοργισμένος, εγκαταλείπει τα αποδυτήρια δίνοντας εντολή να παρουσιαστεί η ομάδα στον αγωνιστικό χώρο.

Την ίδια ώρα ο αρχηγός της ομάδας Mykola Trusevych εμψυχώνει τους συμπαίχτες του πριν ξεκινήσει ο αγώνας: “Παίζουμε με κόκκινες φανέλες που δεν είναι το χρώμα της Ντιναμό ούτε της Λοκομοτίβ. Σας καλώ να παίξουμε για αυτό το χρώμα. Το χρώμα της σημαίας της Σοβιετικής Ένωσης. Να αποδείξουμε ότι αυτή η σημαία δεν χάνει ποτέ”.

Τα χρώματα της εμφάνισης της F.C.Start  για αυτό τον αγώνα ήταν αυτά της  Σπάρτακ (κόκκινο,άσπρο), μιας και δεν βρέθηκαν άλλες πρόχειρες εμφανίσεις.

Οι  δυο ομάδες στέκονται στο κέντρο του γηπέδου που σείεται από τις ιαχές του πλήθους με το “Χάιλ Χίτλερ” και τα υψωμένα χέρια του ναζιστικού χαιρετισμού.

Οι Ουκρανοί παραμένουν ακίνητοι μέχρι να τελειώσει ο Ναζιστικός ύμνος, ενώ φυσικά δεν παίζεται ο Σοβιετικός, αλλά με τις γροθιές σφιγμένες φωνάζουν το σύνθημα του Κόκκινου Στρατού: “Πάμε δυνατά, Ουράαα”!..

Από το ξεκίνημα του αγώνα οι Ουκρανοί δείχνουν πάλι την αξία τους, χωρίς να πτοούνται από το ξύλο που μαζεύουν από τους Γερμανούς αντιπάλους, με την ανοχή του υποτιθέμενου διαιτητή.

Οι Γερμανοί προηγούνται πετυχαίνοντας πρώτοι γκολ σε ανυπεράσπιστη εστία, όταν ο Ουκρανός τερματοφύλακας πέφτει αναίσθητος μετά από κλωτσιά που δέχεται στο κεφάλι.

Τίποτα από όλα αυτά δεν καταφέρνει να σταματήσει τους αιχμαλώτους ποδοσφαιριστές. Το ημίχρονο τους βρίσκει να προηγούνται με σκορ 3-1.

Στην ανάπαυλα του ημιχρόνου στα αποδυτήρια αυτή τη φορά εμφανίζεται ο ίδιος ο Γερμανός διοικητής συνοδευόμενος από τους αξιωματικούς του για να μιλήσει στους Ουκρανούς: “Μπορείτε τώρα να τα παρατήσετε. Δείξατε σε όλους τι αξίζετε, αλλά μέχρι εδώ. Είστε φανταστική ομάδα με απίστευτες ικανότητες και μας έχετε εντυπωσιάσει όλους, αλλά όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορείτε να κερδίσετε. Δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση. Σκεφτείτε τις συνέπειες των πράξεων σας”.

Οι Ουκρανοί δεν του δίνουν καμία μα καμιά σημασία και επανεμφανίζονται για το δεύτερο ημίχρονο.

Το  αποτέλεσμα διαμορφώνεται σε 5-3 υπέρ τους, ενώ ο διαιτητής ουσιαστικά σταματάει τον αγώνα πέντε λεπτά πριν την κανονική λήξη του, καθώς έχει προηγηθεί ένα απίστευτο περιστατικό.

Ο ποδοσφαιριστής της F.C.Start, Klimenko. καταφέρνει να περάσει πέντε Γερμανούς αντιπάλους και να βρεθεί  μόνος του απέναντι στο τερματοφύλακα της Βέρμαχτ.

Μέτα από μια βιρτουόζικη περιστροφή με τη μπάλα στα ποδιά προσποιείται με τέτοιο τρόπο στέλνοντας τον Γερμανό τερματοφύλακα στην αντίθετη μεριά, ενώ ο ίδιος φτάνει ανενόχλητος στη γραμμή του τέρματος.

Ο Klimenko χαμογελαστός με γυρισμένο το σώμα του σουτάρει με δύναμη  επιδεικτικά χλευάζοντας, όχι προς τα δίχτυα αλλά στο κέντρο του γηπέδου.

Την ώρα που οι Ουκρανοί σε μια μεγάλη αγκαλιά πανηγυρίζουν, οι Γερμανοί στις εξέδρες αποχωρούν άρον άρον εξοργισμένοι.

Έξω από το γήπεδο στήνεται ένα μεγάλο πανηγύρι με το ενθουσιασμένο πλήθος να βρίσκεται εκτός ελέγχου από τους πανηγυρισμούς με αποτέλεσμα οι Γερμανοί φρουροί να αφήσουν τα εκπαιδευμένα σκυλιά ελεύθερα, τραυματίζοντας μεγάλο  αριθμό Ουκρανών πολιτών.

Η οργή του Γερμανού διοικητή και των αξιωματικών του, μαζί με τη ντροπή και τον εξευτελισμό από τους Ρωσό-Ουκρανούς σε ένα απλό ποδοσφαιρικό αγώνα οδηγεί στη τραγική κατάληξη  που στόχο έχει πια τις ζωές των ποδοσφαιριστών της  F.C.Start.

Λίγες μέρες μετά  όλοι οι παίχτες που συμμετείχαν στον αγώνα εναντίον της ομάδας της Βέρμαχτ κατηγορούνται σαν μελή της μυστικής αστυνομία της Σοβιετικής Ένωσης, NKVD.

Τους χαρακτηρίζουν σαν κατάσκοπους και με αυτή τη κατηγορία οδηγούνται στα κρατητήρια της τοπικής Γκεστάπο. 

Οι  ακραίοι βασανισμοί από το πρώτο κιόλας βραδύ έχουν σαν αποτέλεσμα ο Mykola Korotkykh, να καταγραφεί ως ο πρώτος νεκρός παίχτης.

Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο οι περισσότεροι βρίσκουν φρικτό θάνατο, άλλοι από παρατεταμένα βασανιστήρια και άλλοι από εκτελέσεις.

Από τους παίχτες που συμμετείχαν στο ”Ματς του Θανάτου” μόνο τρεις κατάφεραν να αντέξουν και να διασωθούν.

Η ήττα του Γ’ Ράιχ μαζί με το τέλος του πολέμου βρίσκει ζωντανούς τους Fedir Tyutchev, Mikhail Sviridovskiy και Makar Honcharenko.

Οι ήρωες του ποδοσφαιρικού  αγώνα που πλήρωσαν με την ζωή τους τη ναζιστική θηριωδία του πόλεμου τιμήθηκαν με ένα μνημείο πεσόντων έξω από το γήπεδο της Zenit το 1971.

Τη χρονιά που παίχτηκε στους κινηματογράφους η ταινία ”Η Μεγάλη Απόδραση των 11” (Victory – 1981), δέκα χρονιά  δηλαδή μετά την ανέγερση του μνημείου, το γήπεδο της Zenit αλλάζει όνομα στη μνήμη των παιχτών της ιστορικής ομάδας και μετονομάζεται με αυτό που θα θυμίζει για πάντα τον ιστορικό αγώνα και τους παίχτες ήρωες .”Βαφτίζεται” Start.

Υγ. Ο τελικός ποδοσφαίρου του Εuro 2016 μεταξύ Γαλλίας και Πορτογαλίας, ευτυχώς δεν δικαιώνει αυτή τη φορά τον Γ. Λίνεκερ…

* Οι διάλογοι και τα ονόματα των ποδοσφαιριστών χρησιμοποιήθηκαν από το δημοσιευμένο κείμενο του Βενιζέλου Λεβεντογιάννη: Ντέρμπι θανάτου! Ένας ιστορικός ποδοσφαιρικός αγώνας. Οι φωτογραφίες αποτελούν αναδημοσίευση από το  διαδίκτυο.

Από τον Γιώργο Μουργή

Πηγή: nostimonimar.gr