φωτο αρχείου

Ο Γιάνης Βαρουφάκης, δίνει τη δική του εκδοχή για τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις στο Eurogroup, αλλά και για τους εκβιασμούς και τις απειλές που δέχτηκε η ελληνική κυβέρνηση από τους δανειστές.

Στην προδημοσίευση του νέου του βιβλίου «Ενήλικοι στο δωμάτιο - Η μάχη μου με το ευρωπαϊκό βαθύ κατεστημένο», ο πρώην υπουργός Οικονομικών αναφέρεται μεταξύ άλλων και στη συνάντηση του με τον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.

Όπως γράφει, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Η αφήγηση του Βαρουφάκη…

Αμέσως μετά τη συνάντησή μου με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ήταν η σειρά του Ζίγκμαρ Γκάμπριελ να με υποδεχτεί στο υπουργείο Οικονομίας. Ολοι περίμεναν ότι θα επρόκειτο για μια «ομαλή προσγείωση» κατά την οποία ο δεκτικός σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος (και ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας-SPD) θα μου προσέφερε παρηγοριά, μετά και την πολυαναμενόμενη «αιματηρή» σύγκρουση με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών. Εγώ όμως δεν έτρεφα φρούδες ελπίδες…

Η συνάντηση στο γραφείο του κ. Γκάμπριελ, μαζί με τους Γιοργκ, Τζέρονιμ, Ευκλείδη και παρόντος του πρεσβευτή μας στο Βερολίνο, ήταν εξαιρετική. Θα μπορούσα να πω ότι θύμιζε κατά πολύ το κλίμα μιας προηγούμενης συνάντησής μου με τον Μισέλ Σαπέν, λίγες μέρες πριν, στο Παρίσι.

Κατά τη συνομιλία μας ακούστηκαν οι ίδιες κοινοτοπίες και υποσχέσεις αλληλεγγύης, με τον Ζίγκμαρ να μου λέει μάλιστα ότι «η δική σας επιτυχία θα είναι και δική μας». Κατόπιν προσέθεσε ότι αυτό που έχει συμβεί στην Ελλάδα επρόκειτο να στιγματίσει την Ευρώπη για πολύ καιρό, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στη συντηρητική, χριστιανοδημοκρατική πολιτική κυριαρχία της περιόδου του 2010, οπότε και ξέσπασε η κρίση.

Οταν του είπα μάλιστα ότι η εκλογή της κυβέρνησής μας αποτελούσε ευκαιρία για την Ευρώπη να πράξει με τρόπο ενωτικό, όχι μόνο στο πλαίσιο της ελληνικής περίπτωσης, αλλά προς την κατεύθυνση αναδιάταξης των υπαρχόντων θεσμικών οργάνων, για να παρέχουν τη μακροοικονομική σταθερότητα που θα ήταν απαραίτητη ώστε να αποκλειστεί η άνοδος του εθνικισμού, του ακροδεξιού λαϊκισμού και της ξενοφοβίας, τότε ο Γκάμπριελ έδειξε κατενθουσιασμένος. Ακουγε ενεργά καθώς εξηγούσα τα βασικά στοιχεία της Μετριοπαθούς Πρότασης, υποσχόμενος να τα εξετάσει λεπτομερώς.

Στη συνέχεια, η συζήτηση μετατοπίστηκε αποκλειστικά σε ελληνικά θέματα, όπου πρότεινα τις απαραίτητες ενέργειες που θα έπρεπε να γίνουν για την ανταλλαγή χρεών (debt swap), παραδίδοντάς του ένα non paper. Εμφανίστηκε θετικά διακείμενος, μέχρι που είπε μάλιστα ότι η αναδιάρθρωση χρέους είχε καθυστερήσει, αλλά εκείνος προτιμούσε να επικεντρωθεί στη φοροδιαφυγή και την ανάπτυξη.

Από μια άποψη, αυτό ήταν καλό για εμένα, καθώς μου έδωσε την ευκαιρία να εξηγήσω ό,τι προσπαθούσα να κάνω με την ειδική ομάδα «αδιάφθορων» που είχαμε συστήσει στο υπουργείο για την αλγοριθμική δίωξη της φοροδιαφυγής, όπως επίσης και τα σχέδια για μια αναπτυξιακή τράπεζα που θα μπορούσε, χρησιμοποιώντας την εναπομείνασα δημόσια ελληνική περιουσία, να προσελκύει επενδύσεις, ως μέρος μιας ευρύτερης αναπτυξιακής πολιτικής που θα στόχευε στους περισσότερο υποσχόμενους κλάδους της οικονομίας.

Ο Γκάμπριελ φαινόταν ικανοποιημένος από την έκβαση της συζήτησης, αλλά ήθελε να κάνει και μια πρακτική επισήμανση. Μου είπε λοιπόν ότι κατά το προηγούμενο καλοκαίρι, καθώς βρισκόταν με το σκάφος του στην Ελλάδα, είχε απογοητευτεί από το πόσο δύσκολο ήταν να πληρώσει το κόστος πρόσδεσης του σκάφους του σχεδόν σε όλα τα λιμάνια των νησιών μας.

Είχε -λέει- προσεγγίσει τον υπεύθυνο αξιωματικό του Λιμενικού για να εισπράξει ένα «εντάξει, μη σκοτίζεσαι, δώσε μου όσο θες», χωρίς απόδειξη πληρωμής ή έστω κάποια απόδειξη που θα αποδείκνυε το νόμιμο της συναλλαγής. Συμφώνησα μαζί του ότι η μικροδιαφθορά, η οποία σωρευτικά επηρεάζει την οικονομία και την κοινωνία στο σύνολό της, ήταν σημαντικό πρόβλημα που το υπουργείο Οικονομικών απλώς δεν είχε πόρους να αντιμετωπίσει.

Ως παράδειγμα, του ανέφερα σχετικά πως το καλοκαίρι του 2014 ο αριθμός αφίξεων στα δύο πιο τουριστικά νησιά των Κυκλάδων, Μύκονο και Σαντορίνη, διπλασιάστηκε, ενώ παράλληλα, για το ίδιο χρονικό διάστημα τα έσοδα από τον ΦΠΑ μειώθηκαν κατά 40%.

Οταν όμως έθεσα αυτή τη σκανδαλώδη κατάσταση στον επικεφαλής του ΣΔΟΕ, πήρα την απάντηση ότι κατά τα τελευταία χρόνια των περικοπών, της λιτότητας και των προσπαθειών από την τρόικα να αποδυναμώσει το ΣΔΟΕ, το προσωπικό του είχε μειωθεί σε όχι περισσότερο από εκατό ανθρώπους για όλη τη χώρα. Επίσης, όταν έστελνε τους υπαλλήλους του στη Μύκονο και τη Σαντορίνη, έπεφτε «σύρμα» πριν καν μπουν στο πλοίο.

Για να βάλουμε το μαχαίρι στο κόκαλο του μικρο-παρασιτισμού, είπα στον Γκάμπριελ, έχουμε ανάγκη από καινοτόμες μεθόδους που θα απέτρεπαν τέτοιες συμπεριφορές εν τη γενέσει τους. Εκείνος συμφώνησε και αντέτεινε ότι ο μόνος τρόπος να παταχθεί άμεσα το φαινόμενο είναι μόνο εάν οι καταστηματάρχες άρχιζαν να ανησυχούν μήπως και ο επόμενος πελάτης είναι υπάλληλος της εφορίας.

Εγώ από τη μεριά μου συμφώνησα και τον ενημέρωσα ότι ήδη επεξεργαζόμουν σχέδιο με το οποίο η εφορία θα μπορούσε να απασχολεί εποχικούς συνεργάτες, κατά το πρότυπο του αμερικανικού IRS, η δουλειά των οποίων θα ήταν απλά να παρουσιάζονται ως πελάτες σε μπαρ, εστιατόρια, βενζινάδικα, ιατρεία κτλ. Χωρίς καμία παρέμβαση, χωρίς να ασκούν ελεγκτική εξουσία, η δουλειά τους θα περιοριζόταν στο να καταγράφουν ηλεκτρονικά τη συναλλαγή, έτσι ώστε οι αρμόδιες υπηρεσίες να τεκμηριώνουν συστηματική φοροαποφυγή ή διαφθορά καταστημάτων, ιατρείων, αλλά και δημόσιων λειτουργών.

Η ιδέα ήταν ότι, με το που θα διαδίδονταν τα νέα ότι η εφορία αποκτούσε μάτια που θα έβλεπαν κι αυτιά που θα άκουγαν, μια σημαντικότατη μερίδα φοροδιαφυγής θα περιοριζόταν, με σίγουρα οφέλη για τα κρατικά έσοδα, αλλά και ένα νέο αίσθημα στην κοινωνία δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών. Ο Γκάμπριελ ενθουσιάστηκε με την ιδέα και, καθώς προχωρούσαμε προς την αίθουσα Τύπου, ακούμπησε το χέρι του φιλικά στον ώμο μου και με ενθάρρυνε να εφαρμόσω το σχέδιο.

Με το που εμφανιστήκαμε μπροστά στις κάμερες, στα ανοιχτά μικρόφωνα και τους δημοσιογράφους, είχα ένα déjà vu. Ηταν σαν να ξαναζώ το Παρίσι απ᾽ την αρχή.

Ο Γκάμπριελ ήταν ξαφνικά ένας άλλος άνθρωπος. Για ακόμη μία φορά, ένας Ευρωπαίος σοσιαλδημοκράτης θα προσπαθούσε να εμφανιστεί περισσότερο Σόιμπλε κι από τον Σόιμπλε! Ολη η συζήτηση που είχαμε αναφορικά με το κοινό κοινωνικά ευαίσθητο και μακροοικονομικά βιώσιμο πρόγραμμα για την Ελλάδα και την Ευρώπη εξανεμίστηκε! Ο κοινός τόπος που είχαμε θέσει αναφορικά με την αναπτυξιακή πολιτική, τον τερματισμό της λιτότητας και της αναδιάρθρωσης χρέους κατέρρευσε κάτω από τα πόδια μου.

Η χάραξη κοινής στρατηγικής εναντίον της φοροδιαφυγής ήταν σαν να μην έγινε ποτέ. Η επιθετικότητα εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης και οι σκληρές υποδείξεις στις «υποχρεώσεις μας απέναντι στους πιστωτές» (οι οποίες ποτέ δεν αναφέρθηκαν στην προηγούμενη συζήτησή μας) επισκίασαν τα πάντα. Τέλος, για να κάνει τα πράγματα χειρότερα, προτίμησε να κάνει μια ηχηρότατη αναφορά στον όρο «ευελιξία» της τρόικας.

Με όπλο τις εξαιρετικά χαμηλές προσδοκίες μου για τους Ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες της Ευρώπης, που έπεσαν ακόμα χαμηλότερα μετά τη σκανδαλώδη συμπεριφορά των δύο υπασπιστών του Γκάμπριελ το προηγούμενο βράδυ σε εκείνη τη βερολινέζικη πιτσαρία, συνέχισα ατάραχος με τη δική μου παρουσίαση στην κοινή συνέντευξη Τύπου.

Αναφέρθηκα στις επιδιώξεις της κυβέρνησής μας για μια βιώσιμη λύση μέσω μετριοπαθών προτάσεων που αναδιατάσσουν δραστικά το αποτυχημένο ελληνικό πρόγραμμα της τρόικας. Ομως, καθώς φεύγαμε από την αίθουσα Τύπου, ρώτησα τον Ζίγκμαρ πόσο εύκολο του ήταν να λέει διαφορετικά πράγματα κατ’ ιδίαν απ’ ό,τι δημόσια, προσθέτοντας «είναι κάτι που προσωπικά βρίσκω εξαιρετικά δύσκολο».

Ισχυρίστηκε πως δεν καταλάβαινε σε τι αναφερόμουν, όμως προσπάθησε να απολογηθεί έμμεσα λέγοντας ότι ο συνασπισμός του SPD με τους χριστιανοδημοκράτες ήταν περιοριστικός.

Του απάντησα πως θα περίμενα ότι θα είχε λάβει κάποιο μάθημα από το πάθημα του ΠΑΣΟΚ, το οποίο επίσης συνήθιζε να προσαρμόζει τα αφηγήματά του στο πλαίσιο συνεργασίας του με τη Ν.Δ.: «Καταποντίστηκαν από το 40% στο 4%. Θα ευχόμουν να μην έβλεπα το κόμμα του Βίλι Μπραντ να έχει την ίδια κατάληξη», ήταν τα τελευταία λόγια μου προς αυτόν.

Εναν μήνα αργότερα πρότεινα στους «θεσμούς» σχέδιο των ελληνικών φορολογικών αρχών που θα απασχολούσε, σε ανεπίσημη βάση, ομάδες εποχικών συνεργατών για τη μετατόπιση των ελληνικών κοινωνικών προτύπων από τη συνήθη φοροδιαφυγή και τον μικρο-παρασιτισμό – ακριβώς όπως είχαμε συζητήσει και συμφωνήσει με τον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.

Ηταν μόνο μία από τις πολλές μεταρρυθμίσεις των φορολογικών αρχών που είχα διατυπώσει, η πιο σημαντική εκ των οποίων αφορούσε την επιβεβλημένη ψηφιοποίηση των συναλλαγών και ένα όριο 50 ευρώ μετρητών στις καθημερινές αγορές.

Οι υπεύθυνοι της τρόικας διοχέτευσαν αυτή την πρόταση στον Τύπο με στόχο να με γελοιοποιήσουν: Κάπως έτσι ξεκίνησε η φιλολογία περί «καλωδιοποιημένων τουριστών και νοικοκυρών», που στόχο είχε, από τη μία, να γελοιοποιήσει τις προσπάθειές μας για ουσιαστική πάταξη ταυτόχρονα της μικρο- και της μακρο-φοροδιαφυγής και, από την άλλη, να μεταμφιέσει ως «μεταρρυθμίσεις» τις απαράδεκτες διαθέσεις της τρόικας να αυξήσει (αντί να μειώσει) τους συντελεστές του ΦΠΑ σε μια καταρρέουσα οικονομία.

Υποστήριξε άραγε ο Γκάμπριελ ή κάποιος από τον κύκλο του εκείνη την πρόταση κατά του μικρο-παρασιτισμού που με τόσο ενθουσιώδη τρόπο ήθελε να με δει να υλοποιώ; Η απάντηση δεν εκπλήσσει. Το αντίθετο συνέβη βέβαια: Βοήθησαν στη διάδοση της προπαγάνδας που στόχο είχε τη διακωμώδηση της πρότασης εκείνης και τη δρομολόγηση μιας καταστροφικής ακόμα αύξησης φορολογικών συντελεστών που πλήττουν μόνο τους ανίσχυρους και αφήνουν τους πραγματικούς φοροφυγάδες στην... ησυχία τους!

Εάν κανείς αναρωτιέται για τα αίτια και τη φύση του Βατερλό που σήμερα αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, η σύντομη αυτή ιστορία λέει πολλά. Φυσικά, η δειλία που επέδειξε εκείνες τις μέρες ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ είναι αμελητέα σε σύγκριση με τον τρόπο με τον οποίο επρόκειτο να συμπεριφερθεί τέσσερις μήνες αργότερα, κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας του Ιουνίου του 2015.

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα των Συντακτών

Πηγή: tvxs.gr