Ραγκίπ Ντουράν
Εδώ και δύο αιώνες, όλοι στην Τουρκία αναρωτιούνται αν η χώρα ανήκει στην Ανατολή ή στη Δύση. Η προβληματική σχέση Άγκυρας-Βρυξελλών δείχνει ότι αυτή η σύγκρουση είναι πράγματι υπαρκτή. Οι επιλογές της κυβέρνησης και του τουρκικού λαού έχουν αλλάξει.
Η «Πορεία για τη Δικαιοσύνη», που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενισχύεται μέρα με τη μέρα. Η διοργάνωση μετράει περισσότερους από 20 χιλιάδες συμμετέχοντες και φτάνει στην εικοστή τέταρτη ημέρα πραγματοποίησης της το Σάββατο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Ερντογάν και όλα τα κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης επιτίθενται στο γεγονός, χαρακτηρίζοντας το «τρομοκρατικό». H αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν πλέον να υποστηρίξουν ότι η δικαιοσύνη στην Τουρκία λειτουργεί όπως πρέπει.
Η Νουριγιέ Γκιουλμέν και ο Σεμίζ Οζακτσά, δύο καθηγητές που απολύθηκαν με νομοθετικό διάταγμα και διεκδικούν να επιστρέψουν στις δουλειές τους, βρίσκονται στη φυλακή εδώ και περίπου δύο εβδομάδες, συνεχίζοντας την απεργία πείνας που ξεκίνησαν πριν 122 ημέρες. Σύμφωνα με τους δικηγόρους τους δε μπορούν πια να περπατήσουν και μιλούν με μεγάλη δυσκολία. Μπορεί να χάσουν τη ζωή τους μέσα στις επόμενες μέρες, εκτιμούν οι γιατροί.
Ο τουρκικός Τύπος έχει χύσει πολύ μελάνι σχετικά με την ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Τουρκίας-ΕΕ, λίγο πριν ο προέδρος Ερντογάν επισκεφθεί το Αμβούργο για να παραστεί στη σύνοδο κορυφής του G20.
447 ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της αναστολής των διαπραγματεύσεων, ενώ μόλις 64 κατά. Η συντριπτική πλειοψηφία των εκλεγμένων αντιπροσώπων ενέκρινε την έκθεση που συνέταξε η Ολλανδή ευρωβουλευτής, Κάτι Πίρι. Οι ευρωβουλευτές καλούν τις εθνικές κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να «αναστείλουν επίσημα και χωρίς καθυστέρηση τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία αν η συνταγματική μεταρρύθμιση που σχεδιάζεται στη χώρα υλοποιηθεί.». Αν συμβεί, η μεταρρύθμιση αυτή θα εκχωρήσει σημαντικά περισσότερες εξουσίες στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι ευρωβουλευτές ανησυχούν για την αρνητική πορεία της Τουρκίας στους τομείς του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Καταδικάζουν επίσης την υποστήριξη που επανειλλημμένα είχε από τον Πρόεδρο Ερντογάν, η επαναφορά της θανατικής ποινής στη χώρα.
Δεύτερο γκολ σε βάρος της Άγκυρας εξάλλου, αποτελεί το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ άλλαξε την απόφασή του και δε θα πραγματοποιήσει την προσεχή σύνοδο κορυφής του οργανισμού στην Κωνσταντινούπολη.
Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ευρώπης είναι προβληματική για δύο τουλάχιστον αιώνες. «Πρόκειται για μια σχέση αγάπης-μίσους», υποστηρίζει ο Δρ. Τσενκίζ Ακτάρ, ειδικός στο ζήτημα της διεύρυνσης της ΕΕ.
Πράγματι, ένα μέρος της κοινής γνώμης ήταν και εξακολουθεί να είναι υπέρ της Ευρώπης. Οι διανοούμενοι, η αστική τάξη, η Αριστερά, οι φιλελεύθεροι, η φοιτητιώσα νεολαία επιθυμούν, η Τουρκία να υιοθετήσει τις αξίες της Ευρώπης, πολιτικά και πολιτισμικά. Από την άλλη βέβαια, υπάρχει το τμήμα της κοινωνίας που παραμένει έρμαιο του εθνικισμού και της θρησκευτικής αντίδρασης και πιστεύει ότι «η χριστιανική Δύση θέλει να εμποδίσει την ανάπτυξη της Τουρκίας και προωθεί την υποστήριξη των τρομοκρατών, των Κούρδων αυτονομιστών, των LGBTI και κάθε είδους αντιπάλου».
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του 2002, περισσότερο από το 75 τοις εκατό του πληθυσμού υποστήριξε την ένταξη της Άγκυρας στην ΕΕ. Σήμερα, το ποσοστό αυτό δεν υπερβαίνει το 30 τοις εκατό.
«Τόσο η Άγκυρα όσο και οι Βρυξέλλες δεν έχουν τηρήσει τις υποσχέσεις τους. Νομίζω όμως, ότι είναι κυρίως η Τουρκία που δεν έχει εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της προς την ΕΕ», θεωρεί ο Σολί Ουζέλ, ειδικός στις διεθνείς σχέσεις.
Πράγματι, ο Ερντογάν, που βαθμηδόν διατυπώνει ένα λόγο όλο και πιο εθνικιστικό κι αντι-ευρωπαϊκό, έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει «Ναζί» τους Γερμανούς και Ολλανδούς ηγέτες λίγο πριν από το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου. Αυτό, ενώ η Γερμανία κι η Ολλανδία αποτελούν σήμερα τους δύο μεγαλύτερους άμεσους επενδυτές στην Τουρκία.
Έχοντας χάσει την αίσθηση του μέτρου, ύστερα από την ακύρωση της προεκλογικής συγκέντρωσης στο Αμβούργο, ο Ερντογάν δήλωσε, ότι με την απαγόρευση αυτή «Η Γερμανία αυτοκτόνησε».
«Προκαλεί, εξαπολύοντας λεκτικές επιθέσεις εναντίον της Ευρώπης, γιατί οι συγκρούσεις τον θρέφουν», γράφει ο Ουζγκιούρ Μουμτσού, αρθρογράφος της εφημερίδας Cumhuriyet. Για να εμψυχώσει και να ενθαρρύνει το εθνικιστικό αίσθημα της εκλογικής του βάσης, ο Ερντογάν έχει ανάγκη αυτές τις τριβές.
Οι δυσκολίες των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ δεν είναι κάτι νέο. Ήδη από την Οθωμανική εποχή, ένας λαϊκός φιλόσοφος είχε περιγράψει γλαφυρά τη κατάσταση, λέγοντας ότι, «η Τουρκία είναι ένα πλοίο που κατευθύνεται προς την Ανατολή, ενώ ένα μεγάλο μέρος του πληρώματος και των επιβατών στο κατάστρωμα, τρέχει προς τη Δύση!».
Ο φόβος σήμερα, είναι ότι πλήρωμα και επιβάτες τρέχουν επίσης προς την Ανατολή...
* Ο δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr, τις εξελίξεις στη Τουρκία. [Μετάφραση: Νίκος Λεγάκης]
Πηγή: pancreta