Η κατ’ εμέ πιο αξιόλογη ταινία για το 2015 μέχρι στιγμής, έρχεται από την Ουγγαρία. Θέμα της το Ολοκαύτωμα του Β Παγκοσμίου και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας.
Ένα θέμα που έχει απασχολήσει στο παρελθόν διάσημες ταινίες και συνταρακτικά ντοκιμαντέρ, μιας και αφορά μια από τις πιο ζοφερές περιόδους στην παγκόσμια ιστορία.
Τα πρόσφατα γεγονότα στη Γαλλία έφεραν πρώτη πρώτη στη συνείδηση και στην έκφραση των περισσοτέρων μας τη λέξη ”φρίκη”. Στα κρεματόρια του Άουσβιτς αυτή η φρίκη ήταν η καθημερινότητα, συνεχιζόμενη και μόνιμη.
Ο πρωταγωνιστής είναι ένας Εβραίος, ο οποίος έχει επιλεγεί από τις Αρχές του στρατοπέδου μαζί με άλλους, ως Sonderkommando: Είναι αναγκασμένος να ακολουθεί εντολές, βοηθώντας τους Ναζί στις θηριωδίες, μέχρι να έρθει και η δική του σειρά. Εργάτης, καθαριστής, εκτελεστής μελλοθάνατος.
Ο Σαούλ μέσα σε αυτό το απάνθρωπο πλαίσιο, αποφασίζει να αναλάβει μια αποστολή: Να θάψει ένα νεκρό παιδί, το οποίο προορίζεται για τους φούρνους, με θρησκευτική ευλάβεια. Κι ας μην το περιορίσουμε σε σύγχρονες θρησκείες. Το μοτίβο της ανάγκης της ταφής με τιμές είναι διαδεδομένο από τις αρχαίες τραγωδίες (Αντιγόνη) και τα ομηρικά έπη (Ιλιάδα).
Μέχρις εδώ όλα μοιάζουν γνωστά και ξαναειπωμένα.
Είναι ο τρόπος της κινηματογράφησης του Νέμες αυτό το οποίο καθιστά την ταινία πραγματικά ξεχωριστή και για μένα αποτελεί ένα ορόσημο, μια τομή στο σύγχρονο σινεμά γενικότερα:
Ο σκηνοθέτης Λάζλο Νέμες επιλέγει για αυτό το πολύ βαρύ θέμα ένα πραγματικά απαιτητικό, δύσκολο και φιλόδοξο στυλ, δηλαδή να ακολουθεί παντού με την κάμερα τον πρωταγωνιστή. Κάποιες φορές με το POV (point of view, διαδεδομένο ιδίωμα της κινηματογραφικής πορνογραφίας), κάποιες φορές από πίσω του με ζωντανή κάμερα στο χέρι (αλά Δόγμα ’95 των Τρίερ Βίντερμπεργκ) και κάποιες άλλες με επίμονα καδραρίσματα στο πρόσωπο του, το οποίο αποτελεί τον καμβά αποτύπωσης όλων των αποτρόπαιων συμβάντων, των οποίων γίνεται μάρτυρας μα και των ελαχίστων στιγμών που είναι ‘’ελεύθερος’’ να βιώσει και να νιώσει κάποιου είδους συναίσθημα, πλην της απόγνωσης .
Με τον τρόπο αυτό, επιλέγει να επικεντρώσει μόνο σε αυτόν τον χαρακτήρα. Τα γεγονότα είναι λίγο πολύ γνωστά στον θεατή. Σκοπός του δημιουργού είναι να ασχοληθεί με την ιστορία ενός και μόνο αυτού του ανθρώπου μέσα σε αυτήν την κόλαση. Η οποία μάλιστα εκτυλίσσεται σε φυσικό χρόνο, εκτός αν μου διέφυγε κάτι μες στον παραληρηματικό ενθουσιασμό μου.
Δεν επιθυμεί να σοκάρει δείχνοντας καθαρά με κόκκινο gore τις φρικαλεότητες και συχνά αυτές έχουν μια θολούρα, η οποία δεν τις υποτιμά, αλλά ο ίδιος επιλέγει να περιβάλλουν τον ήρωα του.
Σε κάποιες σκηνές, υπάρχουν πολύ επιδέξια μονοπλάνα, τα οποία ακολουθούν τον πρωταγωνιστή για πολλή ώρα.
Είχε γίνει πολύ κουβέντα για το τελείωμα ενός επεισοδίου στο περσινό True Detective, φανταστείτε κάτι αντίστοιχο, αφού προς το τέλος της ταινίας έχουμε ξεκάθαρα σκηνές ”δράσης”. Όπως και ένα τρομακτικό -κυριολεκτικά- ‘’μπάσιμο’’ σε πλάνο βγαλμένο από τα όνειρα των πιο επιτυχημένων δημιουργών του horror ιδιώματος.
To ‘ποιητικό’ τέλος άφησε τον κόσμο σύξυλο και απορημένο όταν άναψαν τα φώτα στην κινηματογραφική φιλόξενη αίθουσα του Παλατακίου στο Παγκράτι. Ήταν εμφανές, γιατί ο ένας κοιτούσε τον άλλον με ντροπαλή μα φανερή επιθυμία να το συζητήσει και να ανταλλάξει γνώμες.
Συνοψίζοντας, θέλω να εκφράσω τον σεβασμό και τον θαυμασμό μου για τον Λάζλο Νέμες. Καταφέρνει να προσφέρει κάτι αληθινά νέο και ορίτζιναλ, ακολουθώντας το προσωπικό καλλιτεχνικό του όραμα, χωρίς να κάνει εκπτώσεις σε αυτό.
Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργήσει μία απόλυτα ελκυστική -όσο κι αν αυτό μοιάζει οξύμωρο δεδομένου του θέματος της- και επιδραστική ταινία –αφού δείχνει εμπράκτως ότι είναι εφικτό τεχνικά ένα μεγάλου μήκους φιλμ να κινηματογραφηθεί έτσι. Οπότε, θεωρώ οτι θα βρει και πολλούς μιμητές στο μέλλον, άρα δεν έχω αμφιβολίες στο να την χαρακτηρίσω ως ταινία – ‘’σταθμό’’.
Ο όρος απ’οσο έχω παρατηρήσει έχει ξεχειλωθεί τον τελευταίο καιρό, αλλά εδώ πρόκειται για κάτι το πραγματικά εξαιρετικό.
Πηγή: nostimonimar.gr